Ondanks dat je wellicht niet al te veel aandacht zult besteden aan je ontlasting, kun je er toch beter geregeld eens een blik op werpen zodat je regelmatig verschillen in kleur, vorm en textuur opmerkt die kenmerkend zijn voor jouw ontlasting en daarnaast om veranderingen daarin op te kunnen merken die absoluut onderzocht dienen te worden.
Hieronder hebben we een aantal beschrijvingen van verschillende soorten ontlasting, variërend van gele poep tot groene, bleke, donkere of rode en van ontlasting die keutelvormig is of waarin slijm aanwezig is. Je moet je wel bedenken dat je altijd met je huisarts moet gaan praten over voor jou onbekende of zeer specifieke symptomen.
Gele ontlasting of diarree
Gele ontlasting produceren kan simpelweg betekenen dat je voedsel eet waarin een heleboel zoete aardappelen, wortels, kurkuma of gele voedingskleurstof zit. Indien je nog maar kort last hebt van een gele ontlasting, dan kan dit eveneens een teken zijn van een aanwezige darminfectie, in het bijzonder wanneer deze gepaard gaat met klachten als:
- diarree,
- koorts,
- griepachtige klachten,
- maagkrampen.
Giardiasis, dit is een dunne darminfectie die veroorzaakt wordt door de parasiet Giardia lamblia, kan eveneens gele ontlasting of diarree veroorzaken. Bovendien hebben mensen doe lijden aan een gastro-oesofageale refluxziekte soms gele ontlasting.
In bepaalde gevallen kan gele ontlasting ook een teken zijn dat er te veel vet in de ontlasting aanwezig is, een aandoening die het gevolg kan zijn van allerleizaken die de darmwand kunnen aantasten (zoals coeliakie) of aandoeningen die te maken hebben met de alvleesklier, lever of galblaas. Dit soort ontlasting (of diarree) ziet er doorgaans vettig uit en kan erg vies ruiken, schuimen of lijken te drijven in de toiletpot.
Groene ontlasting
Het hebben van groene ontlasting is voor veelmensen iets waar ze van zullen schrikken, maar er zijn enkele veelvoorkomende redenen waarom dit gebeurt. Het eten van veel bladgroenten, zoals boerenkool of spinazie, kan je ontlasting bijvoorbeeld een groenachtige kleur geven, maar dat is volkomen normaal en geen enkele reden hoeven zijn om deze antioxidantrijke voedingsmiddelen niet meer op je menu te zetten. Kleurstoffen die gebruikt worden in de levensmiddelenindustrie, waaronder groene, paarse en blauwe voedingskleurstoffen en ijzersupplementen, kunnen eveneens je ontlasting van een smaragdgroene kleur voorzien.
Behalve de voor de hand liggende voedingskleurstoffen in je eten of de supplementen die je neemt, kunnen er ook aandoeningen zijn die de activiteit van je darmen versnellen, en daardoor groene ontlasting tot gevolg hebben. Dit geldt ook voor veranderingen in je dieet kort nadat je deze door hebt gevoerd. Bij vrouwen komt groene ontlasting vaker voor op bepaalde momenten tijdens hun zwangerschap.
Ontlasting die snel de toiletpot in zakt
Ondanks het feit dat de normale gevormde ontlasting en de ontlastingsfrequentie van persoon tot persoon sterk uiteen kunnen lopen, zal wanneer je ontlasting snel in de toiletpot wegzakt, betekenen dat je wellicht niet voldoende vocht of vezels in je dieet op hebt genomen. Deze ontlasting is doorgaans donker van kleur doordat deze langer in de darmen heeft gezeten.
Drijvende ontlasting
Af en toe kun je ontlasting produceren die drijft en dat is meestal geen reden om je zorgen over te maken. In het gros van de gevallen ontstaat drijvende ontlasting wanneer je meer darmgas in je lichaam hebt dat zich vervolgens vermengt met je ontlasting waardoor deze gaat drijven. Deze vorm van ontlasting kan het gevolg zijn van een breed scala aan voedingsmiddelen, zoals koolzuurhoudende dranken, bonen en eten waar veel suikers in zitten. Verder kan deze vorm van ontlasting worden veroorzaakt door aandoeningen zoals het prikkelbare darmsyndroom (PDS).
Op het ogenblik dat je merkt dat je ontlasting constant in het toilet drijft, dan kan dit eveneens een teken zijn dat je lichaam niet in staat is om vet op de juiste manier op te nemen. In de medische wereld wordt deze aandoening steatorrhea, genoemd en deze soort ontlasting heeft doorgaans een vieze geur, zal aan de toiletpot blijven kleven of is zelfs lastig weg te spoelen.
Ontlasting die uit keutels bestaat
Ontlasting die in kleine stukjes uit je lichaam tevoorschijn komt, in plaats van als een lange en gladde worst, dan is er sprake van keutels. Vezels zullen in je darmen als een soort gel werken tijdens het verteringsproces, dat uit wordt gevoerd door de van nature in je dikke darm levende bacteriën en vervolgens vermengd worden met vocht. Indien er echter een tekort is aan vezels om je ontlasting bijeen te houden, dan kan deze de vorm hebben van kleine keuteltjes.
Het verhogen van je vezelinname kan helpen om van deze vorm van ontlasting af te komen. Dit dien je echter te doen door geleidelijk de hoeveelheid vezels in je voeding op te voeren tot de aanbevolen 20 tot 35 gram per dag. Voedingsmiddelen zoals zilvervliesrijst, quinoa, lijnzaad, bonen en peren zijn slechts een paar van de voedingsmiddelen die je hierbij kunnen helpen.
Dunne ontlasting
Dunne ontlasting die een paar dagen, of korter, aanwezig is, komt geregeld voor en is doorgaans niet ernstig van aard. Deze soort ontlasting kan het gevolg zijn van recente veranderingen in je dieet, te veel fructose (een suiker aanwezig is in honing en talloze frisdranken, maar ook in bewerkte voedingsmiddelen), een breed scala aam voedingsmiddelen, supplementen en geneesmiddelen. Hoewel het eten van iets dat je spijsverteringsstelsel in de war kan sturen, kan resulteren in de productie van dunne ontlasting, is een andere veel voorkomende oorzaak een infectie van het maagdarmkanaal (in de volksmond ook wel aangeduid als “buikgriep”).
Onregelmatige ontlasting
Op het ogenblik dat je stoelgang droog, moeilijk door je darmen wordt getransporteerd of niet regelmatig is (minder dan drie keer in de week), dan kun je last hebben van obstipatie. Ondanks dat sommige geneesmiddelen en aandoeningen tot obstipatie kunnen leiden, ontstaat deze vorm van ontlasting bij veel mensen door een gebrek aan voedingsvezels. Peulvruchten en frambozen zijn maar een paar voorbeelden van voedingsmiddelen die obstipatie kunnen helpen verlichten. In bepaalde gevallen kunnen natuurlijke remedies ook helpen om je stoelgang weer wat regelmatiger te maken. Wanner de obstipatie aan blijft houden (langer dan twee weken) of wanneer de klachten gepaard gaan met symptomen zoals misselijkheid, braken en/of pijn in je onderbuik, dan dien je je huisarts om advies te vragen.
Slijm in de ontlasting
Ondanks dat slijm vaak aan kan worden getroffen in ontlasting, zul je er normaal gesproken niets van merken omdat slijm meestal helder is en niet opvalt. Een dikke, geleiachtige substantie, het slijm dus, dient om je darmen te smeren (het beschermt je darmen tegen maagzuur, bacteriën, virussen of schimmels) en maakt soepele darmbewegingen mogelijk waardoor de ontlasting eenvoudig doorkan worden gevoerd.
Indien je slijm opmerkt in je ontlasting, of wanneer je ziet dat het slijm wit of geel van kleur is, dan dien je dit bij je eerstvolgende bezoek aan je huisarts of verpleegkundige absoluut te melden. Ondanks dat dit niet [er definitie wil zeggen dat er iets niet in orde is, is het wel cruciaal om iedere verandering in je stoelgang aan je huisarts gemeld moet worden. In bepaalde gevallen kan dit immers wijzen op een ontsteking of een irritatie in de wand van de darmen en een onderliggend gezondheidsprobleem aan jet licht brengen.
Lange, dunne ontlasting
Overmatige inspanning moeten leveren op het ogenblik dat je op het toilet zit, kan resulteren in ontlasting die lang en dun is. Het naar beneden trekken van de darminhoud zorgt ervoor dat de anale sluitspier samen gaat trekken en dat de opening van de anus nauwer wordt. De ontlasting die door deze versmalde opening wordt geperst, zal fan ook lang en dun zijn.
Voortdurend dunne, lange ontlastingslierten produceren, kan echter op een medisch probleem duiden. Iedere aandoening die de darmen belemmert, zoals goedaardige rectale poliepen, aambeien, een vergrote prostaat of dikke darm-, rectum- of prostaatkanker, kan een dunne, lange ontlastingsliert tot gevolg hebben, dus zul je je huisarts hierover dienen te raadplegen als je er regelmatig last van hebt.
Bleke ontlasting
Galzouten die in de darmen aanwezig zijn, geven de ontlasting zijn karakteristieke bruine kleur. Ontlasting die licht van kleur is (hetzij bleek, wit, grijs of kleurloos) kan wijzen op een gebrek aan gal in de ontlasting. Wanneer je merkt dat je ontlasting wit, kleurloos of krijtachtige grijs is, dan dien je je huisarts om advies te vragen. Een verstopping van de galwegen door galstenen of een aandoening die je galblaas, lever, alvleesklier of lever aantast, zijn een paar oorzaken van een afgenomen galproductie.
Een bleke- of lichtgekleurde ontlasting kan eveneens glimmend of vettig zijn, in het toilet lijken te drijven en erg vies ruiken vanwege het onverteerde vet dat zich erin bevindt. Sommige geneesmiddelen, zoals bismutsubsalicylaat of middelen tegen diarree kunnen eveneens een lichtgekleurde ontlasting veroorzaken. De ontlasting kan verder tijdelijk bleek van kleur zijn nadat er een barium-klysmaonderzoek uit is gevoerd.
Onverteerd voedsel in de ontlasting
Onverteerd voedsel in je ontlasting aantreffen, is vaak geen reden om je zorgen te maken. Bepaalde plantaardige voedingsmiddelen, zoals maïs en druivenschillen, zullen bijvoorbeeld vaak in herkenbare stukjes in ontlasting terug te vinden zijn omdat de mens de enzymen mist die nodig zijn om bepaalde delen van plamtaardige celwanden te kunnen verteren.
Langzamer eten en iedere hap goed kauwen kan helpen dit tegen te gaan. Wanneer je echter geregeld onverteerd voedsel in je ontlasting waarneemt en dit samengaat met andere veranderingen in je stoelgang, zoals diarree of maagkrampen, dan is het een goed idee om dit met je huisarts te bespreken.
Helderrode ontlasting
Helderrode ontlasting kan het gevolg zijn van het eten of drinken van bieten, veenbessen, tomatensap of soep, maar eveneens van het binnenkrijgen van rode voedselkleurstoffen (bijvoorbeeld rode druif of rode koolzuur. Dit geldt eveneens voor andere drankmengsels, gelatine, ijslolly’s, rood snoepgoed, rood glazuur en rode drop). Rood gekleurde medicijnen, zoals Amoxicilline, kunnen ook je ontlasting rood laten kleuren.
Op het moment dat er bloed in de ontlasting zit, dan zal de kleur bepalend zijn voor de plaats waar de bloeding zich in het spijsverteringskanaal bevindt. Bloed dat afkomstig is uit het bovenste gedeelte van het maagdarmkanaal, zoals de maag of de slokdarm, dan zal het bloed er donker uitzien tegen de tijd dat dit het lichaam verlaat in de vorm van ontlasting. Bloed dat felrood is, is daarentegen vaak afkomstig van een bloeding in het lagere deel van het maagdarmkanaal, zoals de dikke darm of het rectum, als gevolg van een aandoening, zoals:
- arterioveneuze malformaties,
- aambeien,
- anale kloven,
- colitis ulcerosa,
- diverticulosis,
- darmkanker.
Bloed in ontlasting ziet er overigens niet altijd felrood uit. Bloed kan eveneens aanwezig zijn in ontlasting terwijl het niette zien is, dit wordt “occult” bloed genoemd. Onderzoeken zoals het fecale occultbloedonderzoek, kunnen gebruikt worden om verborgen bloed in ontlasting op te sporen.
Zwarte- of donkere ontlasting
Bepaalde voedingsmiddelen, supplementen en geneesmiddelen kunnen de ontlasting tijdelijk zwart kleuren, zoals:
- Bismuth-subsalicylaat,
- IJzersupplementen,
- Geactiveerde koolsupplementen,
- Donker gekleurd eten, zoals zwarte drop, bosbessen, Oreo-koekjes, bramen, druivensap of bosbessen
Ontlasting kan eveneens donkerder lijken als je last hebt van obstipatie. Donkergroene ontlasting kan het gevolg zijn van gal die geen tijd heeft gehad om afgebroken te worden, kan bij een bepaalde belichting er zwart uitzien.
Poep die bijna zwart, donker of teerachtig is en een dikke consistentie heeft, kan wijzen op de aanwezigheid van bloedingen in het bovenste gedeelte van het maagdarmkanaal, zoals de maag of de slokdarm. Aandoeningen die donkere, teerachtige ontlasting tot gevolg kunnen hebben, zijn duodenale- of maagzweren, spataderen in de slokdarm (oesofageale varices), een Mallory-Weissscheuring en gastritis (maagontsteking). Indien je last van deze vorm van ontlasting hebt en dit niet wordt veroorzaakt door je eten of de supplementen die je gebruikt, dan dient je je huisarts zo snel mogelijk om advies te vragen.
Slotopmerking
Hoewel het normaal is dat je ontlasting van dag tot dag kan variëren, afhankelijk van een aantal factoren, waaronder het voedsel wat je binnenkrijgt, moet de poep op een normale manier worden gevormd en een beetje bruin van kleur zijn. Ontlasting dient het lichaam met slechts weinig inspanning of ongemak te kunnen verlaten, een tandpasta-achtige consistentie hebben en meer lijken op een banaan dan op een potlood. Je zou verder geen slijm of bloed in de poep waar moeten nemen.
De meeste dagelijkse variaties in het uiterlijk van je ontlasting hebben te maken met de dingen die je eet of drinkt. Ondanks dat de grootste zorg moet liggen bij niet normale ontlastingkleuren of -vormen, moet je je huisarts omraad te vragen op ogenblikken dat je je zorgen maakt over je stoelgang, of wanneer je veranderingen opmerkt in je ontlasting.
Wanneer je ontlasting helderrood, zwart of bleek van kleur is, voortdurend dun of potloodachtig, extreem zacht of waterig, of samengaat met slijm of pus, of indien je extra klachten ervaart, zoals buikpijn, dan moet je direct contact opnemen met je huisarts.
