Je maag heeft een maagwand met klieren, die ervoor zorgen dat er maagzuur en andere belangrijke onderdelen geproduceerd worden. Een van de andere onderdelen is pepsine. En waar je maagzuur zorgt voor de afbraak van voedsel en bescherming tegen infecties, zorgt pepsine voor de afbraak van proteïnen. Het maagzuur in je maag is echter zo sterk, dat het de maagwand kan beschadigen en daarom scheidt je maagwand slijm af ter bescherming tegen het maagzuur. Door diverse oorzaken kan je maagwand echter ontstoken raken. Het verliest hierdoor (een deel van) zijn beschermende werking. Het is daarom belangrijk om de oorzaak van je maagontsteking te achterhalen, zodat je gepaste acties kunt ondernemen. Een bezoek aan je huisarts en het uitvoeren van een of meerdere testen, die uitwijzen wat de oorzaak is, horen bij de totstandkoming van een advies ter bevordering van een spoedig herstel.
Je kunt een acute maagontsteking krijgen of je maagontsteking wordt bij regelmatig terugkeren of lang aanhouden van chronische aard. Bij een acute maagontsteking mag je uitgaan van een herstelperiode van ergens tussen de twee en tien dagen. De herstelperiode hangt natuurlijk af van de oorzaak. Door de oorzaak te laten onderzoeken kan de huisarts je geschikte medicatie voorschrijven en kun je zelf enkele acties ondernemen om de maagontsteking te remmen en in het vervolg te voorkomen. Bij een chronische maagontsteking kun je hier een paar weken, maar ook een paar jaar last van hebben. Vaak begint je lichaam signalen te geven en luister je daar niet direct naar. Je denkt dat het vanzelf wel over zal gaan. Maar na verloop van tijd worden de klachten ernstiger of houden ze langer aan een stuk aan en dan wordt het tijd voor een diagnose. Pas na een deskundige analyse van de oorzaak van het probleem, kun je concrete stappen zetten om weer beter te worden.
Een maagontsteking heeft diverse symptomen, maar er zijn ook mensen met een maagontsteking, die hier geen duidelijke verschijnselen bij hebben. Symptomen die zich voor kunnen doen, zijn: pijn in de bovenbuik hebben, een slechte spijsvertering ervaren, een opgeblazen gevoel hebben, misselijk zijn, overgeven, oprispingen hebben, een verminderde eetlust hebben of onverklaarbaar gewicht verliezen. Bij al deze symptomen is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts en een verbetering of verslechtering aan te geven vanaf het begin van de klachten. Een tip is dan ook om op vaste tijden aantekeningen te maken van je klachten. Zo kan je huisarts het beste adviseren welke onderzoeken er nodig zijn of welke behandeling geschikt is.
De maagwand raakt in de meeste gevallen ontstoken door een bacterie: de helicobacter pylori. Ook gebruik – of overmatig gebruik – van steroïdeloze ontstekingsremmende medicatie kunnen voor een maagontsteking zorgen. Vaak denk je dat medicatie die je gewoon bij de drogist of apotheek zonder recept kunt kopen, minder schadelijk is of niet zoveel kwaad kan. Maar een middel als ibuprofen of aspirine kan dus tot meer schade lijden, dan je van te voren had gedacht. Andere oorzaken van maagontstekingen zijn: infecties door een virus of parasiet, het gebruik van bepaalde drugs, overmatig alcoholgebruik, het oplopen van schimmelinfecties, het hebben van allergische reacties, het ervaren van langdurige stress, problemen hebben met het lichamelijk afweersysteem, bloot gesteld zijn aan straling, een voedselvergiftiging oplopen, diabetes, nierfalen of gal hebben. Natuurlijk zijn sommige oorzaken voor jou te herleiden of plaatsen, maar je bent geen medisch expert. Een grondige analyse door een medicus is dan ook onontbeerlijk.
Wanneer je te lang blijft rondlopen met maagklachten, kunnen er diverse gevolgen zijn. Ook wanneer je geen medicatie tegen de klachten slikt of de oorzaak van de klachten niet aanpakt, kunnen zich vervelende zaken voordoen. Er kunnen diverse vervolgklachten zijn, zoals het ontwikkelen van maagzweren, het ontstaan van maagkanker en het ontwikkelen van nierproblemen. Bekende gevolgen zijn ook problemen met de spijsvertering, het ontstaan van een lymfoom en het ontwikkelen van bloedarmoede. De maagwand kan steeds dunner worden en je lichaam kan uitdrogen. De meest ernstige situatie is dat ernstige maagklachten uiteindelijk de dood als gevolg hebben.
Bij het optreden van een van de symptomen, maak je direct een afspraak bij je huisarts. Wanneer je een zeurende en brandende pijn in je buik hebt, wanneer je je misselijk voelt of moet overgeven, onderneem dan actie. Ook bij diarree, verminderde eetlust, een opgeblazen gevoel of boeren, neem je contact op met je huisarts. Bij signalen van ernstige maagontstekingen geef je aan dat het dringend is en niet langer kan wachten. Ernstige signalen zijn: bloed bij het overgeven, bloed bij de ontlasting, bloedarmoede, een snelle hartslag, moeite bij het ademen of met slikken, extreme slaperigheid ervaren, plots flauwvallen of verward zijn. Zoek ook met spoed medische hulp bij een stoelgang die er heel donker (bijna zwart) uitziet of wanneer je overgeeft en dit op gemalen koffie lijkt. Ontwijk deze signalen niet en wacht niet met het stellen van een diagnose. De aanpak van de maagontsteking en de prognoses zijn sterk afhankelijk van hoe snel er ingegrepen wordt bij je maagontsteking.
Jouw huisarts kent je al langer en kent jouw geschiedenis. Hij weet of je al eerder met maagproblemen hebt geworsteld. Hij zal allereerst je dagelijkse voeding met je doornemen, om te kijken of er sprake is van overmatig alcohol- of drugsgebruik, of andere vormen van voedselinname die invloed kunnen hebben op je maag. Er zijn diverse testen mogelijk die hij daarna kan aanvragen, zoals een ademtest, een bloedtest of een test om de stoelgang te onderzoeken. Ook kan er een aanvraag voor een biopsie of endoscopisch onderzoek gedaan worden, waarmee duidelijkheid in de situatie wordt geschept. Afhankelijk van de informatie die je je huisarts geeft, zal hij na analyse voor een of meerdere testen kiezen.
De behandeling van je maagontsteking is natuurlijk allereerst afhankelijk van de oorzaak. Als er sprake is van een bacterie, kan overgegaan worden tot het voorschrijven van een antibioticakuur. Deze dient dan helemaal afgemaakt te worden. Wanneer je eetgewoonten om aanpassingen vragen, zal dit bestaan uit het elimineren of verminderen van alcoholgebruik en vettig of zeer pittig eten. Wees ook altijd eerlijk tegenover je huisarts over het gebruik van andere medicatie of drugs. Hij kan alleen goed advies geven als de complete situatie in kaart gebracht kan worden. Veel gebruikte medicatie die voorgeschreven wordt bij maagontstekingen, zijn maagzuurremmers en histamineblokkers. Deze medicatie werkt echter (vooral) als symptoombestrijding en lost dus niet het onderliggende probleem of de oorzaak voor van de maagontsteking voor je op. Het is goed om je hiervan bewust te zijn. Om het echte probleem aan te pakken, is er dus meer nodig dan alleen een bezoek aan de huisarts, testen laten uitvoeren en medicatie voor een paar weken slikken. Je zult je (eet)gewoonten goed onder de loep moeten nemen en hier veranderingen in moeten durven doorvoeren. Je lichaam vraagt hier om.
Voedingsmiddelen waar een maag zeer sterk op kan reageren, kan bij een maagontsteking beter sterk verminderd of helemaal uit je maaltijden geschrapt worden. Denk bijvoorbeeld aan citrusfruit, ananas, koolzuur houdende dranken, cafeïne houdende dranken, vet eten, pittig of gekruid eten, gefrituurd voedsel en alcohol. Door deze producten niet meer te eten, wordt je maag niet meer blootgesteld aan de negatieve eigenschappen ervan en kan je maag overgaan tot herstel. Als je je beter voelt en de ontsteking is verdwenen, probeer dan je veranderde eetgewoonten voort te zetten. Je zult bij het weer gaan nuttigen van bepaald voedsel snel weer merken, of je maag dit nog aankan.
Je weet vaak al wel wat gezonder voor je is, maar bij een maagontsteking is het vermijden of juist consumeren van bepaalde voeding nog veel belangrijker voor een spoedig herstel of het niet verergeren van de klachten. Zo is vezelrijk eten en voedsel met flavonoïden aan te bevelen. Denk aan zaken als kruidenthee (gember- of kamillethee met honing), ui, knoflook, bessen, selderie, boerenkool, peterselie, tijm, peulvruchten, yoghurt, wortelsap, kokoswater, appels, cranberrysap en sojaproducten. Alle eigenschappen van deze producten hebben tijdens onderzoeken een positief effect gehad op het herstel van de ontsteking in de maag. Ook bij deze voedingsmiddelen geldt, dat ze kunnen helpen om de klachten te verminderen, maar dat ze niet de oplossing voor het onderliggende probleem zijn.
Er zijn gewoonten die niks te maken hebben met een bepaald voedingsmiddel, maar die toch om aandacht vragen. Van roken is bewezen dat het geen goede invloed heeft op je maag. Stoppen met roken is dan ook het devies. Kun je niet zelfstandig stoppen met roken? Vraag dan hulp via de huisarts en vraag na wat de zorgverzekering voor je zal vergoeden. Wanneer je infecties wilt verminderen – en dit is nog eens belangrijker wanneer je naar het buitenland op vakantie gaat – was dan altijd je handen goed en met schoon water. Droog ze daarna goed af, zodat er geen ontwikkeling van bacteriën op de handen kan ontstaan. Zorg ervoor dat je eet van borden en drinkt uit glazen, die goed gereinigd zijn. Op deze manier kun je jezelf beschermen tegen diverse soorten bacteriën. Een ander belangrijk element is het niet – of zo min mogelijk – blootstaan aan chemische stoffen, straling of gifstoffen. Voor sommige mensen is het dus een goed idee om hun werkomgeving aan een analyse te onderwerpen, om te kijken of je dagelijkse werkplek nadelige effecten op je lichaam kan hebben.
Als je er tijdig bij bent, kan een acute maagontsteking aangepakt worden door een combinatie van medicatie en een verandering van leefstijl en voeding. Ongeveer twintig procent van de mensen die last heeft gehad van een maagontsteking, blijft hier eens in de zoveel tijd weer last van krijgen. Soms vind je het lastig om je nieuwe leefstijl aan te houden en glijd je langzaam terug in oude gewoonten. Het lichaam trekt echter meteen aan de bel. Een maagontsteking kan bi herhaaldelijk voorkomen eventueel chronische vormen aannemen. Mensen die de ziekte van Crohn of een auto-immuunziekte hebben, lopen overigens meer risico op een maagontsteking. De maag kan zichzelf dan nog maar moeilijk beschermen en reageert snel op infecties.
Conclusie
Bij alles wat je voelt dat afwijkt van het normale, is het verstandig om een afspraak bij je huisarts te maken. Het kan iets heel anders dan een maagontsteking zijn of iets heel onschuldigs zijn, maar je neemt liever het zekere voor het onzekere. Na de analyse- en diagnosefase weet je waar je aan toe bent en kun je ervoor zorgen dat je lichaam weer herstelt. Meestal zal dit herstel gepaard gaan met medicatie, maar het grotere vraagstuk blijft of je leefstijl aan verandering toe is. Eerlijk naar jezelf durven kijken en creatief zijn in oplossingen, wordt dan een belangrijk aspect om je lichaam weer gezond te krijgen. Zorg dan ook voor steun in je omgeving en betrek partijen die iets voor je kunnen betekenen (zoals een diëtist of zorgverzekeraar) bij jouw herstel.
