Diarree na het eten
Wanneer je last krijgt van diarree direct na het eten, dan wordt dat ook wel postprandiale diarree genoemd. Het kan net zijn begonnen, in dat geval kun je zeggen dat het acuut is, of je hebt al enige tijd last van diarree gehad en dan is het chronisch van aard. Op het moment dat je meer te weten komt over de meest voorkomende oorzaken van diarree na het eten, dan zul je beter in staat zijn om samen met je huisarts aan een effectief behandelplan te werken. Lees hier welke 3 manieren er zijn om diarree te behandelen.
Diagnose nodig als je diarree na het eten krijgt
Elk nieuw of geregeld terugkerend symptoom dat betrekking heeft op je spijsvertering moet onder de loep worden genomen, zodat je arts een exacte diagnose kan stellen en een passend behandelplan kan maken. Ondanks dat diarree na het eten veroorzaakt kan worden door één van de hieronder beschreven gezondheidsproblemen, kan het eveneens een teken zijn dat je te maken hebt met een andere ernstige ziekte of aandoening.
Verkrijgbaar bij
Oorzaken van acute diarree na het eten
Acute diarree wil zeggen dat de diarree-episodes plotseling optreden. Diarree, als gevolg van welke oorzaak dan ook, kan na het eten optreden omdat het eten van voedsel de spierbewegingen in je dikke darm zal stimuleren met als doel deze weer leeg te maken. Op het ogenblik dat je te maken hebt met een onderliggende oorzaak, zoals een infectie, voedselvergiftiging of het prikkelbare darmsyndroom (PDS), dan kunnen deze krampen heviger en pijnlijker zijn dan gewoonlijk en gepaard gaan met een gevoel van plotseling aandrang om je te ontlasten. Laxerende groenten en fruit kunnen positief werken maar ook diarree veroorzaken.
Dit kunnen oorzaken zijn van acute diarree:
- Bacteriële infecties, zoals Salmonella of E. coli,
- Voedselvergiftiging,
- Virale infecties (in de volksmond vaak “buikgriep” genoemd),
- Parasieten, zoals Giardia,
- Geneesmiddelen, zoals antibiotica en chemotherapie,
- Lactose-intolerantie (dit kan eveneens een chronische oorzaak zijn),
- Prikkelbare darmsyndroom met overheersende diarree (PDS-D ), dit kan ook een chronische oorzaak zijn.
Wat te doen bij acute diarree na het eten
- Blijf gehydrateerd. Je zult namelijk het vocht en de mineralen, die je lichaam niet op heeft kunnen nemen, aan moeten vullen vanwege de snelle doorvoer van de ontlasting door je darmen. Probeer extra water te drinken, maar vruchtensap te vermijden en bouillon slechts met kleine slokjes te drinken.
- Gebruik niet te snel een vrij verkrijgbaar antidiarreemiddel. Deze middelden mogen zeker niet worden gebruikt wanneer je koorts hebt of wanneer er slijm of bloed in je ontlasting zit. Voordat je een middel wilt gaan gebruiken, is het zaak om altijd eerst je huisarts te raadplegen. Dit soort geneesmiddelen mag overigens nooit aan kinderen worden gegeven zonder de nadrukkelijke toestemming van je huisarts of kinderarts.
- Wees voorzichtig met wat je eet en kies alleen kleine maaltijden. Check vooraf de beschikbare lijsten van de dingen die je het beste kunt eten wanneer je last hebt van diarree en voedsel dat je beter kunt vermijden als je hier last van hebt. Nadat je diarree is verdwenen, moet je zelf ontdekken wat je lichaam zal verdragen (vaak is dat wat licht verteerbaar voedsel).
Wanneer moet je je huisarts bellen?
Je dient direct je huisarts te waarschuwen op het moment dat je één van de volgende symptomen opmerkt:
- Bloed in je ontlasting,
- Uitdrogingssymptomen, zoals een verminderde urineproductie, een droge mond, in de oogkassen verzonken ogen,
- Koorts boven 38 graden Celsius, of wanneer de koorts meer dan drie dagen aan blijft houden,
- Ernstige maag- of buikpijn,
- Verslechtering van de diarreesymptomen, of wanneer de diarree na twee dagen nog altijd aanwezig is bij een baby of kind, en na vijf dagen bij een volwassene.
Het is van belangrijk om de alarmsignalen te herkennen, dus de symptomen op te merken die in het bijzonder gevaarlijk en die direct de vraag om directe medisch advies zullen triggeren. Dit zijn de volgende symptomen:
- rectale bloedingen,
- braken,
- gebrek aan eetlust,
- aanzienlijk verlies van lichaamsgewicht,
- koorts,
- nachtelijke buikpijn en -krampen,
- bloedarmoede.
Oorzaken van chronische diarree na het eten
Een chronische vorm van diarree na het eten kan te wijten zijn aan een heleboel uiteenlopende gezondheidsproblemen die dit als symptoom hebben. Op het moment dat je één van de onderstaande aandoeningen hebt, dan kan het simpelweg eten van een maaltijd al een trigger zijn voor het begin van een diarree-episode. Het aanpakken van de onderliggende ziekte kan soms helpen om verlichting te krijgen en het minder vaak naar het toilet rennen nadat je iets hebt gegeten.
- Infectie: net zoals bij acute diarree zijn er infecties die chronische diarree kunnen veroorzaken. Dit zijn bijvoorbeeld Clostridium difficile, Giardia lamblia en amoebeinfecties.
- Prikkelbare darmsyndroom (PDS): alleen het niet eten van bepaald voedsel kan voldoende zijn om diaree op te lossen bij sommige mensen die lijden aan het prikkelbare darmsyndroom (PDS). Het is niet duidelijk waarom er een dergelijke hyperreactiviteit van het spijsverteringsstelsel bij deze aandoening bestaat.
- Galzuren: onderzoekers beginnen steeds meer bewijzen te vinden dat sommige mensen die gediagnosticeerd zijn met het prikkelbare darmsyndroom (PDS) eigenlijk last hebben van galzuren. Galzuren worden afgescheiden door je galblaas, zodat je spijsverteringssysteem de binnengekregen vetten kan verteren. Wanneer deze zuren niet goed worden opgenomen, dan zullen ze de samentrekkingen van je dikke darm gaan stimuleren, met als gevolg diarree. Soms is de oorzaak van deze aandoening echter niet bekend en kan deze ontstaan na het ondergaan van een operatie, of het doormaken van een ziekte, waarbij je spijsverteringsorganen betrokken zijn (zoals je galblaas, alvleesklier of dunne darm).
- Verwijdering van de galblaas: zonder galblaas merken sommige mensen een probleem op dat betrekking heeft op een minder goede regulatie van de galzuren in de dunne en dikke darm. Ondanks dat de diarreeklachten vaak snel na de operatiedatum weer verdwijnen, zal het voor sommige mensen een chronisch probleem blijven.
- Lactose-intolerantie: iemand die lactose-intolerantie heeft, mist voldoende hoeveelheden van het enzym dat nodig is om lactose af te breken. Lactose is een suiker die voorkomt in melk en melkproducten. Dit kan diarreeklachten met zich meebrengen wanneer je zuivelproducten hebt gegeten of gedronken. Lactose-intolerantie kan vast worden gesteld door middel van het uitvoeren van een ademtest of het proberen van een zogenaamd eliminatiedieet .
- Malabsorptie van suiker: naast lactose kunnen bepaalde mensen de suikers fructose en sorbitol niet verteren. Fructose zit in het meeste fruit en fructose-glucosestroop. Sorbitol wordt eveneens in bepaalde vruchten aangetroffen, maar ook in sommige kunstmatige zoetstoffen. Net zoals bij lactose-intolerantie, kan malabsorptie van fructose of sorbitol vast worden gesteld door middel van een ademtest of door een eliminatiedieet te gebruiken.
- Coeliakie: iemand die coeliakie heeft, heeft last van een auto-immuunreactie als reactie op het eten van gluten. Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe, rogge en gerst. Diarree als gevolg van coeliakie is vaak stinkend, en de ontlasting lijkt eerder op het aanwezige vocht te drijven. Coeliakie heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid en om die reden dien je op deze ziekte te worden getest wanneer je na het eten last heeft van chronische diarree.
- Inflammatoire darmaandoening: er zijn twee vormen bekend van deze aandoening, namelijk de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Beide ziekten kunnen diarree na het eten met zich meebrengen. In tegenstelling tot één van de bovenstaande gezondheidsproblemen, kan de diarree van inflammatoire darmaandoening sporen van bloed in de ontlasting laten zien. Elk teken van bloed in de ontlasting dient echter direct door je huisarts te worden beoordeeld.
- Dumpingsyndroom: van dit syndroom hebben vaak mensen last die bariatrische chirurgie hebben ondergaan om af te vallen. Het dumpingsyndroom is eveneens bekend als een snelle lediging van de maag vanwege het feit dat de maaginhoud te snel in de dunne darm wordt geloosd. Eten kan dan klachten geven, zoals diarree, in het bijzonder het eten van maaltijden die rijk zijn aan suikers.
- Microscopische colitis: deze vorm van colitis is een duidelijk andere ziekte dan colitis ulcerosa. Bij microscopische colitis kan de ontsteking van de cellen, die zich langs de darmen bevinden, alleen worden waargenomen als het betreffende weefsel onder een microscoop wordt bekeken. De oorzaak van microscopische colitis is (nog) niet geheel duidelijk. De symptomen zijn constante, of zo nu en dan, voorkomende episodes van waterige diarree.
- Dikke darmkanker: chronische diarree is doorgaans geen teken van darmkanker (constipatie is dan meer waarschijnlijk), maar elke verandering in de frequentie van de stoelgang is in verband gebracht met de aanwezigheid van kankercellen. Andere symptomen van dikke darmkanker zijn bloed in of op de ontlasting, vermoeidheid, bloedarmoede en een onverklaarbaar verlies van lichaamsgewicht. Indien je naast de chronische diarree één van deze symptomen heeft, dan moet je direct je huisarts hierover inlichten en de situatie laten onderzoeken.
- Exocriene insufficiëntie van de alvleesklier (pancreas): in deze toestand maakt de alvleesklier niet voldoende spijsverteringsenzymen aan om het voedsel dat je eet helemaal te kunnen verteren. Ondanks dat er een test bestaat voor de exocriene werking van de alvleesklier te checken, waarbij de hoeveelheid vet in de ontlasting zal worden gemeten, hebben onderzoekers een theorie ontwikkeld die zegt dat deze test wellicht niet nauwkeurig is bij de opsporing van een milde insufficiëntie die diarreena het eten met zich meebrengt. Onderzoek op dit gebied is echter vrij beperkt. Een review vond één onderzoek dat aantoonde dat een klein percentage PDS-D-patiënten lijdt aan exocriene insufficiëntie van de alvleesklier. In een ander kleinschalig onderzoek meldden PDS-D-patiënten die pancrelipase kregen, een soort spijsverteringsenzymen die gemaakt worden in de alvleesklier, een afname van episoden van diarree na het eten.
Wat te doen bij een chronische vorm van diarree na het eten
- Breng je arts op de hoogte. Elk ongewoon symptoom dien je altijd te melden bij je huisarts. Dit zal er namelijk voor zorgen dat je snel een juiste diagnose krijgt en dat er tevens een nuttig behandelplan op kan worden gesteld.
- Volg de instructies van je arts om een onderliggende gezondheidsprobleem het best in de hand te kunnen houden.
- Eet de hele dag kleine porties en vermijd vet voedsel, zoals gefrituurde producten, vet vlees en dikke jus. Grote maaltijden en vet voedsel kunnen immers de kracht van de samentrekkingen van je darmen verhogen en op die manier een diarree-episode tot gevolg hebben.
- Gebruik ontspanningsoefeningen om je lichaam tot rust te brengen. Vanwege de nauwe samenwerking tussen je hersenen en je darmen, kan stress een trigger zijn voor diarree. Een heleboel mensen hebben te maken met veel stress in hun leven, om nog maar te zwijgen van het feit dat diarree na het eten stressvol is. Zowel diepe ademhalingsoefeningen als ontspanningsoefeningen voor je spieren kunnen effectief zijn om je lichaam te kalmeren. Om die reden is het wellicht ook een goede manier om de lediging van je darmen te vertragen.
Opkomende theorieën over diarree na het eten bij PDS
Er komen steeds meer nieuwe theorieën naar voren die suggereren dat er wellicht iets anders aan de hand is bij bepaalde patiënten bij wie de diagnose prikkelbare darmsyndroom met overheersende diarree (PDS-D) is gesteld. Onderzoek naar diarree na het eten is echter vrij beperkt. Hieronder hebben we toch een aantal theorieën voor je verzameld die eerder onderzoek aan het licht heeft gebracht:
- Postprandiaal diarree-syndroom: een tweetal PDS-onderzoekers, Drs. Money en Camilleri hebben drie mogelijke oorzaken voorgesteld voor wat zij ‘het postprandiaal diarree syndroom’ noemen. Ze erkennen dat diagnostische markers beperkt voor handen zijn en suggereren dat een positieve reactie op de behandeling van het getheoriseerde probleem kan dienen om de diagnose te staven. Zij zijn van mening dat drie diagnoses overwogen dienen te worden: galzuurmalabsorptie, exocriene insufficiëntie van de alvleesklier en glucosidasedeficiëntie.
- Te veel maagzuur: de overmatige hoeveelheden maagzuur worden al langere tijd in verband gebracht met de ontwikkeling van gastro- oesofageale reflux. Een kleinschalig onderzoek wees uit dat medicijnen voor deze aandoening, die aan een groep PDS-D-patiënten werden gegeven, resulteerden in een significante afname van de diarree en de urgente drang om na het eten naar het toilet te rennen. Deze bevinding is echter (nog) niet opnieuw tot stand gebracht.
- Weinig vocht in de darmen: een groep onderzoekers ontdekte dat PDS-D-patiënten in vergelijking met een gezonde controlegroep minder vocht in hun dunne darm hebben en waarbij de ontlasting sneller door wordt gevoerd naar de dikke darm, wat kan bijdragen aan het ontstaan van diarree na het eten. Dit onderzoek sluit naadloos aan bij de FODMAPs-theorie bij het prikkelbare darmsyndroom (PDS) omdat voedingsmiddelen met een hoge osmotische waarde (wat wil zeggen dat ze grotere hoeveelheden vocht bij zich dragen) bijzonder lastig zijn voor mensen die lijden aan het prikkelbare darmsyndroom (PDS). Indien dit inderdaad juist is, dan kan de ontwikkeling van medicijnen die de doorvoertijd zouden vertragen en dus de vochtstroom naar de dikke darm beter reguleren van groot nut zijn.
De conclusies ten aanzien van onderzoek naar diarree na het eten
Het is duidelijk dat onderzoek naar de factoren achter diaree na het eten bij mensen die lijden aan het prikkelbare darmsyndroom (PDS) vrij beperkt is, en er om die reden geen definitieve conclusies kunnen worden getrokken. Ondanks de aanwezigheid van een verscheidenheid aan waarschijnlijke theorieën die het probleem verklaren, is er vooral (nog) geen informatie voor handen over behandelingen voor deze aandoening, dus het is tot op heden niet duidelijk welke behandelingen patiënten zullen helpen, en welke weinig,of geen, nut zullen hebben.
Hopelijk zal nader onderzoek meer licht werpen op dit onderwerp en een aantal effectieve behandelingsmogelijkheden op gaan leveren. Indien je in de tussentijd na het eten last hebt van diarree-episodes, dan is het goed dit te bespreken met je huisarts om te zien of één van de voorgestelde behandelingen een veilige optie voor je zou kunnen zijn.
Slotopmerking
Op het ogenblik dat de diarree direct na het eten zich aandient, wordt het lastig om van een maaltijd te genieten. Zeker als je ook nog eens door gezond eten wilt afvallen. Je zult immers altijd op je hoede zijn ten aanzien van wat je kunt eten en je kunt zelfs bang zijn om bepaalde voeding te kiezen. Je bent echter niet de enige die met dit probleem te kampen heeft. Een groot aantal mensen heeft namelijk te maken met dit probleem. Door samen te werken met je huisarts om de onderliggende oorzaak te achterhalen is al een goed begin in je zoektocht naar een oplossing. Wellicht vind je een goede oplossing zodat je weer van je maaltijden kunt genieten zonder bang te hoeven zijn om in allerijl naar het toilet te moeten rennen.
