Diarree is een veelvoorkomend, maar tevens ook één van de minst besproken, probleem. Het is een symptoom van een onderliggende aandoening, die niet altijd even eenvoudig geïdentificeerd kan worden. Er zijn een heleboel mogelijke oorzaken van diarree, waaronder infecties, voedselallergieën en –intoleranties, maar ook het gebruik van bepaalde geneesmiddelen. Hieronder willen we je wat meer uitleg geven over de verschillende oorzaken van diarree, zowel de acute als de chronische vorm, de extra symptomen die je ermee kunt verwachten, en een aantal mogelijke behandelingen.
Oorzaken van acute diarree
Acute diarree begint, zoals de term al aangeeft, plotseling en brengt bovendien vaak andere symptomen met zich mee, zoals:
- misselijkheid,
- braken,
- hoofdpijn,
- soms zelfs koorts.
De meest voorkomende oorzaak van diarree, in het bijzonder diarree die acuut is beginnen, is een infectie (mogelijk van zowel veroorzaakt door bacteriën, virussen als parasieten). Er zijn een groot aantal mogelijke oorzaken van acute diarree te noemen, maar de drie meest voorkomende zijn:
1. Voedselvergiftiging
Voedselvergiftiging treedt op als je iets eet dat besmet is geraakt met bacteriën. De bacteriën brengen op hun beurt bepaalde gifstoffen in het voedsel die je ziek zullen maken. Oorzaken van voedselvergiftiging zijn slechte sanitaire voorzieningen of voedsel dat niet op de juiste temperatuur wordt bewaard of niet voldoende is verhit. De diarree waar een voedselvergiftiging mee gepaard gaat duurt: meestal minder dan twee dagen en wordt dus getriggerd door de toxinen in het gegeten voedsel. In dit geval zullen de symptomen binnen twee tot zes uur zich aandienen. Uiterlijk zal de diarree zich manifesteren als in een explosieve, waterige vorm en gepaard met andere symptomen, zoals:
- Buikkrampen,
- koorts,
- braken,
- een gevoel van zwakte
2. Reizigersdiarree
Reizigersdiarree is een gevolg van het eten van voedsel, of het drinken van drinkwater, dat is besmet met bacteriën of parasieten. De meeste reizigersdiarree wordt binnen een paar dagen beter met behulp van vrij verkrijgbare zelfzorg medicatie. Indien je onlangs naar een tropisch land bent gereisd en je krijgt last van diarree, dan dien je absoluut contact op te nemen met je huisarts. Deze vorm van diarree duurt meestal minder dan een week en wordt getriggerd door voedsel of water dat is verontreinigd met bacteriën, virussen of parasieten. De eerste symptomen zullen zich binnen: 12 tot 24 uur aandienen en uiteindelijk zorgen voor een explosieve, waterige diarree waarin soms slijm of bloed aanwezig is. Andere symptomen die bij reizigersdiarree kunnen ontstaan zijn braken en/of koorts.
3. Buikgriep
Buikgriep wordt veroorzaakt door andere virussen dan de varianten die verantwoordelijk zijn voor het uitbreken van seizoensgriep, zoals het rotavirus. Je kunt in het algemeen je buikgriep thuis behandelen met zelfzorgmedicatie. Jonge kinderen, ouderen en mensen met een afgezwakt immuunsysteem lopen echter een groter risico op uitdroging als zij lijden aan diarree en dienen om die reden dan ook nauwlettend in de gaten worden gehouden zodat tekenen van ernstiger complicaties zo snel mogelijk opgemerkt, en behandeld, kunnen worden. De diarree die ontstaan als gevolg van buikgriep duurt meestal drie tot acht dagen
En wordt getriggerd door een virus. De typische symptomen verschijnen binnen twee dagen na blootstelling aan de ziekteverwekker. Naast een waterige diarree kun je in dit geval last krijgen van symptomen, zoals: braken, koorts en buikpijn
Oorzaken van chronische diarree
Diarree die weken, of zelfs maanden, aan blijft houden, kan het gevolg zijn van een infectie, maar eveneens van een onderliggende aandoening. Hieronder hebben we weliswaar enkele van de mogelijke oorzaken van chronische diarree voor je op een rijtje gezet, maar je moet je wel bedenken dat er nog talloze andere oorzaken aan deze lijst toegevoegd kunnen worden. Indien je meer dan drie dagen achtereen diarree hebt gehad, dan dien je dit zeker te bespreken met je huisarts.
4. Coeliakie
Indien je lijdt aan onbehandelde coeliakie, dan kan het moeilijk zijn om je klachten in verband te brengen met een specifiek voedingsmiddel omdat je darm beschadigd is en je voortdurend dus symptomen kunt ervaren. Bij coeliakie blijft de diarree meestal meer dan vier weken aanhouden en wordt deze getriggerd door gluten. Desondanks kan het lastig zijn om de klachten toe te schrijven aan een specifieke maaltijd. Wanneer je lijdt aan coeliakie dan zul je veel stinkende ontlasting produceren die in water lijkt te zweven en vettig oogt. Verder kun je last krijgen van onbedoeld verlies van lichaamsgewicht, een gebrek aan energie en bij kinderen zelfs een groeiachterstand
5. Voedselallergie
Symptomen van klassieke door de Ig-E gemedieerde voedselallergie beginnen binnen een paar minuten tot soms wel uren, na het eten van voedsel fat de betreffende allergenen bevat. Het is mogelijk om allergisch te zijn voor eigenlijk al het voedsel, maar een aantal voedingsmiddelen zorgen voor de meest voorkomende voedselallergieën. De diarree waar een voedselallergie mee gepaard kan gaan, duurt meestal minder dan 24 uur en wordt dus getriggerd door: een specifiek voedingsmiddel. De symptomen zullen echter vaak binnen twee uur zich aandienen en de diarree zal waterig ogen en mogelijk bloed bevatten. Verder kun je last krijgen van rillingen, braken; zwelling van het gezicht, de tong of de slijmvliezen in de keel of de neus, maar ook van eczeem.
6. Voedselintolerantie
Voedselintolerantie wordt veroorzaakt door een gebrek aan bepaalde enzymen, die nodig zijn om een specifiek voedingsmiddel te verteren. Lactose-intolerantie, is bijvoorbeeld het onvermogen om de suikers die voorkomen in melk te verteren en is de meest voorkomende.
Vorm van voedselintolerantie. De diarree die hiermee gepaard gaat duurt vaak meer dan vier weken en de klachten worden getriggerd door een specifiek voedingsmiddel. De symptomen die kenmerkend zijn voor een voedselintolerantie zullen binnen twee tot twaalf uur zich aandienen waarbij de diarree waterig zal zijn en soms slijm zal bevatten. Andere symptomen waar je mee te maken kunt krijgen zijn: winderigheid buikkrampen of buikpijn
7. Inflammatoire darmaandoeningen
Inflammatoire darmaandoeningen zijn ondermeer de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, die allebei chronische diarree als symptoom hebben. Beide aandoeningen zijn ongeneeslijke chronische ziekten die zich manifesteren in het spijsverteringskanaal, maar die met behulp van een operatieve ingreep kunnen worden behandeld of waarvoor een medicatieve behandeling voor in gang kan worden gezet. De diarree zal in dot soort gevallen meer dan vier weken aan blijven houden en getriggerd worden door voedsel dat niet direct in verband kan worden gebracht met de klachten. De diarree kan bloed of slijm bevatten en samengaan met klachten zoals: buikpijn, koorts, gewichtsverlies, groeiachterstand bij kinderen.
8. Prikkelbare darmsyndroom
Prikkelbare darmsyndroom (PDS) betekent dat je last hebt van chronische diarree, constipatie en buikpijn waarvoor geen bekende aandoening als oorzaak voor kan warden aangegeven. Indien je gediagnosticeerd bent met het prikkelbare darmsyndroom (PDS), dan dien je de mogelijkheid van coeliakie met je huisarts zeker te bespreken. Het American College of Gastroenterology beveelt iedereen die de diagnose prikkelbare damrsyndroom (PDS) heeft gekregen en diarree heeft aan om ook automatisch getest te worden op coeliakie. De diarree bij het prikkelbare darmsyndroom (PDS) houdt minimaal zes maanden aan en wordt getriggerd door voedingsmiddelen die niet direct aan de klachten gerelateerd kunnen worden, hoewel bepaalde voeding de klachten wel kunnen verergeren. De diarree wordt in kleine hoeveelheden, maar erg vaak uitgescheiden. Andere symptomen waar je last van kunt krijgen zijn: een chronisch opgeblazen- of vol gevoel en constipatie. De buikpijn wordt verlicht zodra de ontlasting de darmen heeft verlaten.
9. Intolerantie voor melk-/soja-eiwitten
Zuigelingen laten in de regel binnen een paar maanden na de geboorte tekenen zien van een eiwitintolerantie. Bepaalde baby’s reageren mogelijk op eiwitten in de moedermelk, terwijl anderen een reactie kunnen geven op formules die gebaseerd zijn op koemelk of soja. Bij een eiwitintolerantie blijft de diarree meer dan twee weken aanhouden en wordt deze getriggerd door zuivel- of sojaproducten, maar soms ook door eieren of andere eiwitten. De symptomen verschijnen binnen twee uur, maar soms ook pas later en de diarree kan sporen van slijm of bloed bevatten. Bovendien kunnen er ook klachten ontstaan als: een opgezette buik, huilen en algemeen gevoel van onbehagen.
10. Geneesmiddelen
Sommige geneesmiddelen, in het bijzonder antibiotica en chemotherapie, kunnen diarree tot gevolg hebben. Wellicht zul je reageren op de geneesmiddelen zelf, of op een hulpstof, zoals een kleur- of smaakstof. Het medicament kan eveneens net evenwicht van bacteriën in je darmen in de war sturen, waardoor je last van buikpijn en diarree krijgt. Je dient altijd contact op te nemen met je huisarts wanneer je diarree krijgt na de eerste keer dat je een nieuw medicijn bent gaan gebruiken.
Wat je arts wil weten over je diarree
Om de oorzaak van je diarree te kunnen achterhalen, zal je arts je waarschijnlijk de volgende vragen stellen:
- Hoe lang heb je diarree gehad? Hoewel dit geen absolute regel is, kan diarree die in de voorgaande 24 uur acuut is ontstaan, wijzen op een infectie of een virusinfectie. Indien de diarree al maanden, of jaren, aan blijft houden, dan heb je wellicht te maken met een voedselintolerantie of met een inflammatoire darmaandoening.
- Wanneer is de diarree begonnen? Je arts zal willen weten of je recent het land hebt verlaten, of dat je voedsel hebt gegeten waar je van vermoedt dat dit je diarree heeft veroorzaakt. Symptomen van voedselallergie beginnen direct na het eten van het voedsel dat de betreffende allergenen bevat, terwijl diarree die veroorzaakt is door intoleranties of infecties met wel 12 uur of meer uit kan worden gesteld.
- Hoeveel ontlasting per dag heb je geproduceerd? Gezonde mensen produceren gemiddeld tussen de twee tot de drie per dag en de twee tot de drie per week ontlasting. Drie of meer ongewoon dunne ontlasting op een dag produceren is echter is de grens om van diarree te spreken.
- Hoe ziet de diarree eruit? Diarree kan dunne ontlasting zijn, die waterig, slijmerig of donker gekleurd is. Zwarte- of fel rode diarree kan betekenen dat er bloed in de ontlasting zit, wat een ernstige aandoening als onderliggende oorzaak kan hebbenen waar dus direct medische zorg voor gezocht dient te worden.
Slotopmerking
Je kunt de meeste vormen van diarree behandelen door gebruik te maken van zelfzorgbehandelingen, maar bepaalde symptomen hebben direct medische zorg nodig.
Indien je acuut diarree krijgt die langer duurt dan ongeveer 48 uur, dan dient je een behandeling te vragen van je huisarts, of je te melden bij de spoedeisende hulpafdeling van een ziekenhuis. Uitdroging kan namelijk een serieus probleem worden. Op het ogenblik dat er bloed in je diarree aanwezig is, dan moet je onmiddellijk medische hulp inschakelen, ongeacht hoe lang je klachten hebt gehad. Verder dien je, als je lijdt aan chronische diarree, met je huisarts gaan praten over de symptomen en of er bepaalde onderzoeken uitgevoerd dienen te worden om de onderliggende oorzaak vast te kunnen stellen.
