Ruim 150 jaar geleden is voor de eerste keer een beschrijving verschenen in de medische literatuur van een frozen shoulder. Ondanks dat deze pijnlijke aandoening dus al jaren bekend was, is tot op de dag van vandaag de pathologie ervan nog altijd niet helemaal duidelijk en is de oorzaak ervan evenmin in alle gevallen goed in beeld te brengen.
Wat is een frozen shoulder?
Een frozen shoulder, of zoals in de medische wereld ook wel wordt gezegd een adhesieve capsulitis, is een aandoening die het bewegingsbereik van de schouder beperkt. Net zoals de knie, de elleboog en de heup is ook de schouder een gewricht. Het schoudergewricht (het zogenaamde glenohumerale gewricht) is opgebouwd uit een capsule die omhuld is door gewrichtsbanden (ligamenten) die de schouderbeenderen bijeen houden. Op het ogenblik dat dit gewricht ontstoken raakt, zoals het geval is bij een frozen shoulder, dan zul je last krijgen van pijnklachten zodra je je schouder gaat bewegen.
Resultaten van een biopsie doen vermoeden dat een frozen shoulder als een chronische inflammatoire aandoening begint die gevolgd wordt door fibrose (de vorming van bindweefsel) en fibroblastproliferatie. Deze ontwikkeling is waarschijnlijk het gevolg van een reactie van je immuunsysteem. In een verwant schrijven wordt de pathologie van de frozen shoulder beschreven als een situatie die waarschijnlijk te vergelijken is met de contractuur van Dupuytren, een andere fibrotische aandoening die de vingers aantast.
Een frozen shoulder zal in de regel worden gediagnosticeerd door een arts nadat hij, of zij, een lichamelijk onderzoek uit heeft gevoerd. Vaak biedt diagnostische beeldvorming, zoals gemaakte röntgenstralen niet veel bevestiging van een dergelijke diagnose, ondanks dat een MRI-scan en een echografie wel veranderingen in het zachte weefsel aan het licht kunnen brengen, zoals wanneer de gewrichtsbanden zijn verdikt.
Een frozen shoulder treft tussen 2 procent en 5 procent van de bevolking. Ondanks dat bij de meeste mensen de aandoening uiteindelijk weer zal verdwijnen, is deze toch zeker slopend en pijnlijk te noemen. Bovendien zien artsen en specialisten in de eerstelijnszorg deze aandoening als een heuse vloek omdat een frozen shoulder de reputatie heeft om lastig te behandelen te zijn.
Risicofactoren voor een frozen shoulder
Bij het gros van de mensen is een frozen shoulder idiopathisch van aard (dit wil in medisch jargon zeggen dat de oorzaak van de aandoening niet bekend is). Niettemin spelen bepaalde risicofactoren waarschijnlijk toch een zekere rol bij het ontstaan van deze aandoening. Je kunt hierbij onder andere denken aan de volgende factoren:
- Een eerder schouderletsel,
- Een eerdere operatieve ingreep aan de schouder,
- Diabetes,
- Een cervicale aandoening in de nek,
- Problemen met de schildklier,
- Een openhartoperatie die eerder is ondergaan.
Differentiële diagnose voor een frozen shoulder
Omdat de diagnose van frozen shoulder op de eerste plaats afhankelijk is van de resultaten die verkregen zijn uit klinische onderzoeken, dienen differentiële diagnoses of andere schouderpathologie in overweging genomen te worden. Hieronder hebben we een lijst voor je opgesteld van aandoeningen en ziekten die bekeken moeten worden als een frozen shoulder aanwezig lijkt te zijn:
- kanker (een Pancoast-syndroom, een vorm van longkanker),
- Tendinitis (peesontsteking),
- Cervicale spondylose (artritis in de nek),
- Brachiale neuritis,
- Milwaukee schouder.
- Een opgelopen trauma,
- Rotatorenmanchet tendinopathie (krachtvermindering van de pees in de rotatorenmanchet),
- Osteoartritis (ook wel arthrosis deformans of degeneratieve artritis genoemd),
- Verstoorde doorbloeding (avasculaire necrose) van de kop van het opperarmbeen.
Behandelen van een frozen shoulder
Als het gaat om het behandelen van een frozen shoulder, dan is het van groot belang om eerst de onderliggende risicofactoren, zoals diabetes en schildklieraandoeningen te diagnosticeren en op de juiste manier te behandelen. Vanwege het feit dat een frozen shoulder een pijnlijke aandoening is, is pijnbestrijding met behulp van geneesmiddelen, zoals NSAID’s of steroïden, meestal een goed idee. Je moet hierbij echter wel bedenken dat steroïden op korte termijn verlichting van de pijn zullen bieden indien er sprake is van een frozen shoulder en dat deze middelen niet alleen in het schoudergewricht geïnjecteerd kunnen worden, maar ook oraal in kunnen worden genomen.
Op het ogenblik dat alle overige behandelingen lijken te falen, dan zijn manipulatie van het schoudergewricht onder algehele verdoving, arthroscopische chirurgie of een open blootlegging van het kapsel een laatste behandeloptie. Na een dergelijke operatieve ingreep is het echter wel noodzakelijk dat je deelneemt aan een programma voor het lichamelijke herstel om zo te voorkomen dat de frozen shoulder weer terug zal keren.
Zelfs op het moment dat een frozen shoulder niet wordt behandeld, zal deze doorgaans na enige tijd genezen en in bepaalde gevallen zal de pijn waarmee deze aandoening gepaard gaat in slechts een paar dagen weer afnemen. Uiteindelijk zal de aandoening in 90 procent van alle mensen een remissie kennen, met andere woorden: de klachten zullen afnemen. Behandeling kan de genezing van een frozen shoulder echter wel versnellen. Je moet er rekening mee houden dat, indien een frozen shoulder niet wordt behandeld, de klachten tot wel 3 jaar aan kunnen blijven houden.
Op het ogenblik dat jij, of iemand in je directe omgeving, last hebt van een frozen shoulder, dan dien je zo snelmogelijk een arts om advies te vragen. Er is immers geen enkele reden om onnodig lang te blijven lijden, in het bijzonder wanneer er een goede behandeling voor handen is.
Een vroege behandeling van een frozen shoulder kan stijfheid van je schouder in de toekomst helpen voorkomen. Bovendien zal je huisarts je mogelijk doorverwijzen naar een reumatoloog of een orthopedisch chirurg. Het is goed om in je achterhoofd te houden dat je arts er is om je te helpen en je vragen te beantwoorden. Om die reden is het altijd verstandig om een afspraak te maken met je huisarts wanneer je je zorgen maakt over je gezondheid. Tot slot dien je, wanneer je lijdt aan diabetes of aan een schildklieraandoening, zeker extra goed op je gezondheid te blijven letten, en dus niet alleen om een frozen shoulder te voorkomen, maar ook om verder zo gezond mogelijk te blijven.
