Periscapulaire bursitis is een mogelijke oorzaak van pijn die wordt gevoeld in de bovenrug. Het schouderblad, in de medische wereld ook wel de scapula genoemd, is een belangrijk bot dat van positie kan veranderen wanneer het bovenlichaam en de schouder worden bewogen. De beweging van het schouderblad ten aanzien van de bovenrug is van essentieel belang voor de normale werking van de schouder en de wervelkolom. Op het ogenblik dat de bewegingen van het schouderblad ongewoon zijn, dan kan dit leiden tot aanzienlijke ontstekingen en pijnklachten.
Het schouderblad
Het schouderblad, met als medische term scapula is een driehoekig bot dat aan de buitenzijde van de ribbenkast in je bovenrug zit. Je hebt één scapulair bot aan iedere zijde van je lichaam. De buitenste (laterale) zijde van het schouderblad bevat de capsule van het schoudergewricht (de glenoïde geheten), terwijl de rest van het bot dienst doet als bevestigingspunten voor een groot aantal schouder- en rugspieren.
Wanneer je je arm en rug beweegt, zal ook je schouderblad verschuiven ten opzichte van de ribbenkast. Deze beweging van het schouderblad (de scapulothoracale beweging genoemd) is van essentieel belang voor de normale werking van de wervelkolom en het schoudergewricht. Op het moment dat het schouderblad niet soepel in een gecoördineerde beweging kan bewegen, dan kan de functie van het wervelkolom- en schoudergewricht een probleem gaan vormen.
De slijmbeurs van het schouderblad
Een slijmbeurs is een met vloeistof gevulde zakje dat zich op meerdere plaatsen in het lichaam kan bevinden en dat zorgt voor een soepele beweging tussen diverse weefsels. Je hebt belangrijke slijmbeurzen verspreid over heel je lichaam, onder andere in het schoudergewricht, aan de buitenzijde van je heup en voor je knieschijf. Deze slijmbeurzen maken soepel glijdende bewegingen mogelijk tussen botten en pezen. Zodra een slijmbeurs echter ontstoken en geïrriteerd raakt, dan kunnen deze normale bewegingen pijnlijk worden.
In de bovenrug zijn er een tweetal belangrijke slijmbeurzen aanwezig die rond de het schouderblad liggen. Allebei deze slijmbeurzen bevinden zich tussen de botten en de musculus serratus anterior, een belangrijke spier die de scapulaire beweging ten opzichte van de borstwand regelt.
Een van de slijmbeurzen bevind zich op de bovenste hoek van het schouderblad (niet ver van de wervelkolom bij de basis van de nek), en de andere bevindt zich in de benedenhoek van het schouderblad (middenachter). Beide slijmbeurzen kunnen betrokken zijn bij zogenaamde periscapulaire bursitis. Daarnaast zijn een aantal andere kleine slijmbeurzen te vinden rondom het schouderblad en de omliggende pezen, maar de eerder genoemde twee lijken de meest voorname boosdoeners te zijn als het gaat om het ontstaan van periscapulaire bursitis.
Ontsteking van de slijmbeurs
Als deze bovengenoemde slijmbeurzen ontstoken en geïrriteerd raken, dan is er sprake van een aandoening, die door medici bursitis wordt genoemd, het gevolg. Bursitis ontstaat als er zwelling en verdikking van de slijmbeurs plaatsvindt. Op het moment dat dit gebeurt, dan kunnen bewegingen van de spieren en het schouderblad leiden tot het nodige ongemak. De meest voorkomende symptomen van periscapulaire bursitis zijn:
- Pijn,
- Krakend of knisperend gevoel (crepitus),
- Knakkend gevoel tijdens het bewegen van de schouder,
- Gevoeligheid direct boven de slijmbeurs van het schouderblad,
- Ongewone mechanische werking van het schouderblad.
Tijdens het onderzoek kan iemand die last heeft van bursitis in het schouderblad ongewone schouderbladbewegingen laten zien. Dit kan leiden tot een bevinding die aangeduid wordt met de term ‘vleugelbeweging’ van het schouderblad, waarbij het schouderblad niet strak tegen de ribbenkast kan worden gehouden en abnormaal naar buiten uitsteekt. Iemand die hieraan lijdt, heeft doorgaans ook te maken met een abnormale mechanica van het schoudergewricht, omdat de schouder ten opzichte van het schouderblad abnormaal gepositioneerd zal zijn.
Oorzaken van periscapulaire bursitis kunnen uiteenlopen. De meest voorkomende oorzaak is gewoon een syndroom dat in verband staat met het overmatig gebruik waarbij een specifieke activiteit irritatie van de slijmbeurs in het schouderblad veroorzaakt. Dit kunnen sporten of aan het werk gerelateerde activiteiten zijn, zeker wanneer het herhaald gebruik van de schouder met zich meebrengt.
Traumatische letsels kunnen eveneens een periscapulaire bursitis tot gevolg hebben op het moment dat een specifiek letsel een ontsteking of een irritatie van de slijmbeurs met zich mee heeft gebracht. Ten slotte zijn er een aantal aandoeningen waarbij sprake is van een ongewone anatomie of bottumoren die zorgen voor de irritatie van de slijmbeurs. Een van de meest voorkomende is een goedaardige vorm van botgroei, een osteochondroom gegeten. Deze goedaardige botgroei kan uitsteeksels van het schouderblad veroorzaken die op hun beurt weer leiden tot de irritatie van de slijmbeurs.
Behandelen van een ontstoken slijmbeurs
Het behandelen van een ontstoken slijmbeurs in de schouder (scapulaire bursitis) zal altijd beginnen met simpele stappen. De meeste mensen die lijden aan deze aandoening kunnen verlichting vinden met een paar eenvoudige behandelingen. Gelukkig zijn invasieve behandelingen maar zelden nodig om het probleem te verhelpen, en het is erg ongebruikelijk dat iemand die voor deze aandoening wordt behandeld, aanhoudende symptomen van ongemak blijft laten zien. Behandelingsstappen zijn in dit geval ondermeer:
- Rust: De eerste, en doorgaans meest belangrijke, stap in het onder controle krijgen van periscapulaire bursitis is om de geïrriteerde slijmbeurs rust te geven en de ontsteking te laten wegebben. Deze slijmbeursontsteking kan in een paar weken herstellen door bijvoorbeeld een specifieke activiteit (zoals een sport of werkgerelateerde activiteit) aan te passen die de situatie erger lijkt te maken.
- IJspacking: het verminderen van de ontsteking en het onder controle houden van de pijn zijn nuttige stappen bij het in de hand houden van deze aandoening. IJs is een handig hulpmiddel om allebei deze taken uit te voeren. Wanneer je weet op welke wijze je een blessure op de juiste manier kunt verhelpen, kan je helpen om de pijn en de zwelling, waarmee een slijmbeursontsteking gepaard gaat, te beheersen.
- Anti-inflammatoire geneesmiddelen: niet-steroïde ontstekingsremmende middelen zijn eveneens erg nuttige behandelingen om de ontsteking van een slijmbeurs te beheersen. Over het algemeen moet iemand die deze medicijnen neemt deze op regelmatige basis en voor de duur van een paar weken gebruiken om de ontstekingsreactie te helpen blokkeren. Voordat je echter een geneesmiddel gaat gebruiken, dien je je arts hiervan op de hoogte te brengen. Hij, of zij, kan dan immers bepalen of dat middel ook echt veilig voor je is.
- Fysiotherapie: is eigenlijk één van de meest bruikbare behandelingen voor een slijmbeursontsteking in de schouder. Er zijn twee redenen waarom fysiotherapie heilzaam is:
- de therapie kan de symptomen van de ontsteking van de slijmbeurs helpen beperken.
- fysiotherapie kan erg effectief zijn bij het verbeteren van de mechanica van de schouder, zodat het probleem niet voort blijft duren en eventueel later terugkeert. Ongewone beweging van het schouderblad ten opzichte van de ribbenkast kan immers niet alleen leiden tot de ontwikkeling van een slijmbeursontsteking, maar kan eveneens een herhaling van het probleem met zich meebrengen wanneer de abnormale mechanica niet op de juiste manier aan worden gepakt.
- Cortisone-injecties: zijn zeer nuttig om een krachtige ontstekingsremmende dosis meteen op de plaats van ontsteking te krijgen. Cortisone-injecties dienen echter beperkt te worden gebruikt en om die reden zullen slechts een beperkt aantal injecties aan iemand worden gegeven, maar indien er beperkte doses worden gegeven kan dit middel erg nuttig zijn. Bij iemand die mogelijk een chirurgische behandeling nodig gaat hebben, is een succesvolle behandeling met een cortisone-injectie een teken dat het uitvoeren van een operatieve ingreep waarschijnlijk doeltreffender zal zijn.
Zoals we al zeiden is een operatieve ingreep maar zelden nodig, maar deze kan effectief zijn bij de weinige mensen die geen verlichting kunnen vinden door de eerder genoemde behandelingen toe te passen. Een operatieve ingreep wordt vaak ingezet bij mensen met een ongewone anatomie van de schouder, zoals wanneer er sprake is van abnormale botgroei of van aanwezige tumoren, die een directe irritatie van de slijmbeurs met zich meebrengen.
