Een heleboel mensen, in het bijzonder ouders, maken zich nog steeds vaak zorgen over koorts en stellen dan ook geregeld de vraag: ” Wanneer is de koorts te hoog? Je zou denken dat er een simpel antwoord op deze vraag gegeven kan worden, zoals kortweg: “Hoge koorts is erg gevaarlijk en je dient ermee direct naar de eerste hulp van een ziekenhuis te gaan”. Helaas is het geven van een antwoord niet zo eenvoudig omdat in de regel koorts je geen schade zal berokkenen en er geen sprake zal zijn van een gevaarlijke situatie.
De koorts zal je hersenen namelijk niet laten koken en er is bovendien in de meeste gevallen ook geen reden om naar de eerste hulp van een ziekenhuis te spoeden. Zelfs erg hoge koorts wordt meestal gewoon thuis behandeld. Wanneer je dan toch op de eerste hulp van een ziekenhuis belandt omdat je lichaamstemperatuur te hoog is opgelopen, dan zal daar over het algemeen niet veel extra zorg verleend kunnen worden. Wel zal daar de situatie nauwkeurig in het oog gehouden kunnen worden.
Hoewel het erg begrijpelijk is dat veel mensen het moeilijk vinden om te geloven dat koorts weinig kwaad kan, is het medische bewijs is er simpel weg niet om dit soort beweringen te staven. Koorts is, ondanks dat dit in zal druisen tegen wat nog altijd veelvuldig wordt geloofd, niet gevaarlijk voor het grootste deel van de bevolking als zijn ermee te maken krijgen.
Koorts kan zelfs nuttig zijn
In het gros van de gevallen zal koorts een goede zaak zijn omdat dit een natuurlijke manier van je lichaam is om infecties te lijf te gaan. De hypothalamus (een deel van de hersenen) doet dienst als de thermostaat van je lichaam en houdt de lichaamstemperatuur van een mens doorgaans op een gemiddelde van 37 graden Celsius. Maar op momenten dat je ziek wordt, dan zal de thermostaat opnieuw in worden gesteld en zal de temperatuur van je lichaam omhoog worden gebracht met als doel: een minder aangenaam klimaat te scheppen voor de binnengedrongen ziektekiemen zodat deze moeilijker in leven kunnen blijven en zich minder eenvoudig zullen vermenigvuldigen.
Waar je bij koorts op dient te letten?
Op momenten dat jij, of je kind, koorts hebt maar je verder nog wel redelijk lekker voelt, dan zal een behandeling niet nodig zijn. Wanneer een kind blijft spelen en nog steeds voldoende energie heeft, dan is het niet nodig om de koorts te gaan behandelen. In een aantal gevallen kan koorts er echter voor zorgen dat je je helemaal niet lekker gaat voelen. Je lichaam doet dan bijvoorbeeld pijn, je hebt een verminder, of zelfs helemaal geen, eetlust en het is een stuk lastiger om allerlei dagelijkse dingen optimaal uit te voeren. Wanneer je je zo voelt, dan zou het gebruik van een koortsremmend middel, zoals paracetamol of ibuprofen je kunnen helpen om je weer wat beter te laten voelen. De effecten van deze geneesmiddelen zullen overigens maar tijdelijk van aard zijn (na 4 tot 8 uur zal de werking er dan ook van afnemen). Dit wil dus zeggen dat de koorts terug kan keren en dat je mogelijk de behandeling moet gaan herhalen. De koortsremmers werken dus wel, maar je zult dan wel van tijd tot tijd het middel toe moeten dienen.
Voor de meeste volwassenen en oudere kinderen is de waarde die op een thermometer aan wordt gegeven overigens van belang om bij te kunnen bepalen of koorts iets is om je zorgen over te maken. Bij baby’s en jongere kinderen is dat een heel ander verhaal. Voor deze leeftijdsgroepen zijn er wel degelijk een aantal zaken waar je god op moet letten als er sprake is van een verhoogde lichaamstemperatuur.
Baby’s tot 3 maanden
- de rectaal gemeten lichaamstemperatuur hoger is 38 graden Celsius,
- de baby jonger is dan 3 maanden en koorts die hoger is dan 37,7 graden Celsius,
dan dien je contract op te nemen met je huisarts of ga je naar een huisartsenpost of eerste hulpafdeling van een ziekenhuis. Koorts bij een erg jonge baby kan duiden namelijk een aanwijzing zijn voor een mogelijk ernstige ziekte.
Baby’s en kinderen tussen 3 maanden en 3 jaar
- de lichaamstemperatuur hoger is dan 39 graden Celsius,
- een kind tussen de 3 maanden en 3 jaar oud is en koorts heeft die hoger is dan 38,9 graden Celsius, dan dien je eveneens contact op te nemen met je huisarts, zelfs als dit buiten het reguliere spreekuur valt. De huisarts kan namelijk bepalen of de koorts het gevolg van iets dat moet worden behandeld of niet. Ook kan de arts bepalen of hij, of zij, het zieke kind wil zien.
Iedereen vanaf drie jaar
- de temperatuur hoger is dan 42 graden Celsius,
- als er sprake is van hyperthermie en de lichaamstemperatuur boven de 42 graden Celsius uitstijgt. De temperatuur van een menselijk lichaam zal echter bijna nooit zo hoog worden zonder dat één of andere ernstige situatie hierbij een rol speelt, zoals wanneer je in een extreem warme omgeving verblijft (er zal dan echter sprake van hyperthermie en dus niet van koorts) of als er een bestaande neurologische aandoening de werking van de hypothalamus op een nadelige manier heeft beïnvloed.
Vertrouw niet alleen op de waarde op de thermometer
In de regel zijn er een aantal zaken waar je op dient te letten, in plaats van blind af te gaan op de waarde die een thermometer aangeeft, als iemand koorts heeft, zoals:
- andere symptomen waar iemand mee te maken heeft,
- niet willen spelen,
- niet willen lachen,
- niet willen eten,
- niet willen drinken.
Indien deze aspecten in orde zijn, zal. Het niet waarschijnlijk zijn dat er iets ernstigs aan de hand is en hoef je je dus niet echt zorgen te maken.
Wanneer je echter de zorg hebt voor een kind met koorts en het niet wil lachen, of helemaal niet wil spelen, zelfs niet na het toedienen van een koortsremmer (hierbij moet je je wel bedenken dat de meeste middelen minimaal een uur nodig hebben om optimaal te gaan werken), dan dien je contact op te nemen met de huisarts, of op een andere manier medische hulp in te schakelen.
Hulpmiddelen om volwassenen met koorts om hun situatie in te schatten
Volwassenen zijn in de regel beter in staat om te bepalen op welk moment de symptomen hen zo slecht laten voelen dat een medische behandeling noodzakelijk zal zijn, maar zelfs dan is niet iedereen even goed in staat om hun eigen situatie goed te beoordelen. Indien je dan ook niet zeker weet wat er aan de hand is, dan is het zaak om je symptomen goed onder de loep te nemen. Je dient dus altijd goed op de hoogte te zijn van de symptomen waar je verkoudheids- en griepsymptomen aan kunt herkennen, je koorts kunt beoordelen en weet in welke situaties je de hulp van een arts in moet schakelen als er sprake is van koorts.
