Soms hoor, of lees, je in het nieuws dat er een griepepidemie uit is gebroken, maar weet je in dat geval ook wat dit werkelijk betekent? Hoe wordt bijvoorbeeld door functionarissen die belast zijn met het bewaken van de volksgezondheid bepaald dat het griepniveau voldoende hoog is om van een epidemie te kunnen spreken? En wat is dan precies het verschil met een pandemie?
Het verschil tussen een epidemie en een pandemie
Een epidemie betekent in de medische wereld dat er sprake is van een uitbraak van een bepaalde ziekte. Door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wordt een epidemie echter gedefinieerd als “het voorkomen van meer ziektegevallen dan in een normale situatie te verwachten zou zijn binnen een bepaalde gemeenschap, geografisch gebied of seizoen.
Een uitbraak kan dus plaatsvinden in een beperkt geografisch gebied, maar kan zich even goed uit hebben gestrekt over meerdere landen. Ook kan een epidemie slechts een paar dagen of weken duren, maar even wel enkele jaren aan blijven houden.
Een pandemie daarentegen is een wereldwijde uitbraak van een bepaalde ziekte. Tijdens grieppandemieën verschijnt er doorgaans een nieuwe, gemuteerde stam van het influenza A virus die overal heel de wereld voor uitbraken van de ziekte heeft gezorgd. Deze pandemie-uitbraken duren in de regel minstens een jaar (maar vaak ook langer) waarbij twee of drie pieken te zien zullen zijn. Dit alles in tegenstelling tot het aantal zieken die tijdens de enkele maanden van de seizoensgebonden uitbraken van griep worden waargenomen.
Wat betekent het als er sprake is van een griepepidemie?
Op het moment dat centra voor de bestrijding en -preventie van ziekten verklaren dat de griep epidemisch is in een land, dan wil dit zeggen dat het percentage mensen dat lijdt aan griep aanzienlijk hoger is geworden dan de niveaus die in de regel in een bepaalde gemeenschap worden waargenomen. Het drempelniveau van een epidemie kan echter van week tot week verschillen omdat het percentage berekend zal worden aan de hand van de gemiddelden voor dezelfde week in de voorafgaande 5 jaar.
Toen de Amerikaanse CDC bijvoorbeeld aankondigde dat de griep een epidemie had bereikt in de week van 20 december in het jaar 2014, was 6,8 procent van alle sterfgevallen die gemeld waren het gevolg van een longontsteking of griep. 6,8 procent was dus de epidemiedrempel voor de week 51 van dat jaar. Dit wil dus zeggen dat de griep een epidemisch level had bereikt. In de week die volgde nam de epidemiedrempel vervolgens toe tot 6,9 procent, terwijl het gemelde sterftepercentage op 6,8 procent bleef staan. Dit betekent dat het percentage net onder het epidemische drempellevel was gebleven voor week 52 van het jaar 2014.
Moet je je zorgen maken over een griepepidemie?
De sterftegevallen als gevolg van de seizoensgriep bereikt vrijwel ieder jaar een epidemisch niveau. Hoe groot de tijdspanne boven de epidemiedrempel, en hoe hoog de drempelwaarde, is, zal van griepseizoen tot griepseizoen sterk uiteen kunnen lopen. Op het moment dat de griep ernstiger van aard is en het vaccin niet goed aan is gepast aan de influenza die de ronde doet, dan kunnen de griepepidemieën aanzienlijk talrijker zijn dan in andere jaren.
Ongeacht de epidemische status, dient griep te worden beschouwd als een ernstige ziekte die iedereen moet proberen te voorkomen. Dit kan onder andere door elk jaar een griepprik te laten zetten, regelmatig je handen goed te wassen met warm water en zeep (voor de duur van minimaal 20 seconden) en de nodige stappen te ondernemen om jezelf en je gezin gezond te houden tijdens de koude maanden van het jaar (de tijd die ook wel het griepseizoen wordt genoemd).
