Vestibulaire neuritis is een term die in de medische wereld wordt gebruikt om een ontsteking van een zenuw in het binnenoor aan te duiden. Deze aandoening kan een acute, ernstige duizeligheid tot gevolg hebben. Zoals de naam al doet vermoeden is vestibulaire neuritis een ontsteking van het vestibulaire deel van de nervus vestibulocochlearis, of de gehoor- en evenwichtszenuw, die signalen doorgeeft van de geluids- en evenwichtsorganen van het binnenoor naar de hersenen.
Hoe werkt het evenwicht?
De evenwichtsorganen bestaan uit drie, lusvormige halfronde kanaaltjes en twee zakvormige structuren, de zogenaamde utricle en de saccule. Vocht en haarcellen in deze organen zorgen ervoor dat de hersenen informatie kunnen ontvangen over de stand en de beweging van het hoofd. Het brein zal deze informatie gebruiken om het evenwicht te bewaren en daarbij de signalen, die het ontvangen heeft van het linker- en het rechteroor, samen te voegen. Op het moment dat de signalen die de hersenen van de twee oren ontvangt onderling verschillen, omdat één oor beïnvloed wordt door een ontsteking van het evenwichtsorgaan, evenwichtsproblemen of duizeligheid.
Symptomen van een ontsteking van het evenwichtsorgaan
Symptomen van een ontsteking van het evenwichtsorgaan beginnen doorgaans met een acute aanval van duizeligheid (een gevoel te draaien of op en neer te zwaaien) of een verstoord evenwicht, vaak gepaard gaand met problemen met het zien of het houden van de balans.
Een ontsteking van het evenwichtsorgaan, ook wel vestibulaire neuronitis geheten, kan voorkomen bij mensen van iedere leeftijd, maar zal slechts sporadisch worden gemeld bij kinderen.
De symptomen van een ontsteking van het evenwichtsorgaan kunnen uiteenlopen van een lichte duizeligheid tot een overweldigend tollend of zwaaiend gevoel (duizeligheid). Symptomen kunnen verder bestaan uit: een gevoel van misselijkheid, braken, problemen met het zien en een afgenomen concentratie. In sommige gevallen zijn de symptomen zo ernstig dat iemand moeite zal hebben met het opstaan of lopen.
Doorgaans zullen de symptomen van een ontsteking van het evenwichtsorgaan acuut op komen zetten. Ze kunnen ook aanwezig zijn als je ’s ochtends wakker wordt of zich gaan manifesteren tijdens allerlei dagelijkse activiteiten. Mensen zoeken vaak direct medische hulp vanwege de ernst van deze eerste symptomen. De minst ernstige symptomen die horen bij een ontsteking van het evenwichtsorgaan zullen in de regel een paar dagen aan blijven houden. Meer ernstige symptomen nemen daarentegen geleidelijk af na verloop van enkele weken en bepaalde mensen zullen dan ook helemaal herstellen. Wanneer de ontsteking van de gehoorzenuw schade opheeft gelopen, bijvoorbeeld als gevolg van een virale infectie, dan kan iemand daar een chronische vorm van duizeligheid aan overhouden.
Diagnosticeren van een ontsteking van het evenwichtsorgaan
Een diagnose van vestibulaire neuritis wordt deels gesteld door middel van een eliminatieproces: er zullen dus andere mogelijke oorzaken van de duizeligheid, zoals een beroerte, een allergie, bijwerkingen van geneesmiddelen of andere neurologische stoornissen of medische aandoeningen uit worden gesloten.
Een vermoeden dat iemand lijdt aan vestibulaire neuritis, is een zogenaamde horizontale nystagmus, oftewel de aanwezigheid van snelle oogbewegingen, die in de richting van het niet-aangedane oor bewegen, in het bijzonder wanneer er geen andere neurologische symptomen aanwezig zijn, zoals veranderingen in het zicht, zwakte of een afgenomen gevoel.
Een specialist op het gebied van de werking van het oor en het evenwichtsorgaan kan eveneens gehoortests en andere tests uitvoeren om het vermogen van iemand te meten terwijl deze zich concentreert op een bepaald voorwerp tijdens het maken van snelle hoofdbewegingen (dit wordt ook wel een head thrust-test genoemd).
Oorzaken van een ontsteking van het evenwichtsorgaan
Van de meeste gevallen van een ontsteking van het evenwichtsorgaan wordt gedacht dat ze het gevolg zijn van een virale infectie. De infectie kan samengaan met een systemische virale infectie (die heel het lichaam heeft beïnvloed) of kan beperkt blijven tot het binnenoor.
Een aantal van de systemische virale infecties die in verband zijn gebracht met een ontsteking van het evenwichtsorgaan zijn infecties die veroorzaakt zijn door een virus dat verantwoordelijk is voor het uitbreken van:
In sporadische gevallen kan een ontsteking van het evenwichtsorgaan een complicatie zijn van een bacteriële middenoorontsteking die zich naar het binnenoor heeft verplaatst.
Behandeling van een ontsteking van het evenwichtsorgaan
Een acute ontsteking van het evenwichtsorgaan wordt behandeld met behulp van medicamenten die misselijkheid en duizeligheid dienen te onderdrukken. Steroïden, antivirale middelen en antibiotica (wanneer er een bacteriële infectie aanwezig is) kunnen eveneens voor worden geschreven, en er kunnen vloeistoffen via ene infuus toe worden gediend op momenten dat iemand als gevolg van braken gedehydrateerd is geraakt.
Bij een snelle behandeling zal een ontsteking van het evenwichtsorgaan vaak geen blijvende schade veroorzaken. Indien de symptomen van duizeligheid of een onbalans voor de duur van een groot aantal maanden na de behandeling van de acute ontsteking van het evenwichtsorgaan aan blijft houden, dan kan een arts zogenaamde vestibulaire revalidatieoefeningen aanraden. Dit soort oefeningen kunnen de hersenen helpen om zich aan te passen aan, en het compenseren van, een eventuele achtergebleven dysfunctie van het evenwichtsorgaan.
Om een geperosnaliseerde reeks oefeningen te ontwikkelen, zal een gespecialiseerde fysiotherapeut eerst de werking van de verschillende delen van het lichaam evalueren die betrokken zijn bij het evenwicht, zoals de benen en de voeten, maar ook de ogen en de binnenoren. Afhankelijk van de specifieke gebreken die door de therapeut aan het licht worden gebracht, zullen diverse oefeningen voor worden geschreven. Ze kunnen onder andere betekenen dat je:
- Je lichaamsgewicht moet verschuiven van links naar rechts, of van voren naar achteren, op het moment dat je rechtop staat,
- Je je ogen op een voorwerp moet richten terwijl je je hoofd heen en weer beweegt,
- Je je ogen dient te richten op een voorwerp dat verder van je verwijderd wordt terwijl je ernaartoe loopt en zo nu en dan een korte blik op de vloer werpt.
Zodra dit alles eenmaal goed is aangeleerd, dan kun je doorgaans deze vestibulaire fysiotherapieoefeningen gewoon thuis doen. Je dit dan twee of drie keer op een dag te oefenen als je tenminste het beste resultaat wilt bereiken.
