Een huidaanhangsel is een kleine, zachte, vaak op een soort steeltje, goedaardige groei van huidcellen. Huidaanhangsels zijn waarschijnlijk de meest voorkomende ontsiering op de huid van een volwassene en ondanks het feit dat ze niet gevaarlijk zijn, kunnen ze toch behoorlijk wat hinder of ongemak met zich meebrengen. In de meeste gevallen worden huidaanhangsels aangetroffen op de oogleden, in de nek, onder de oksels, in de liesplooien en onder de borsten.
Bovendien kan iemand zowel één als wel honderden huidaanhangsel op zijn, of haar, lichaam hebben. Bijna ieder mens zal op een bepaald moment in zijn, of haar, leven een huidaanhangsel ontwikkelen, maar volwassenen van middelbare leeftijd en volwassenen die kampen met overgewicht zijn het meest gevoelig voor de vorming van huidaanhangsels.
Door huidaanhangsels weg te laten halen, zullen er niet meer exemplaren gaan groeien. Behandelingen om de huidaanhangsels mee weg te halen zijn:
- bevriezen,
- afbinden met een dun soort elastiekje,
- afknippen,
- verbranden.
Moeten huidaanhangsels weg worden gehaald?
De meeste artsen raden het verwijderen van huidaanhangsels alleen aan op het moment dat deze geïrriteerd zijn, als ze voor hinder of ongemak zorgen, of wanneer ze een cosmetisch probleem opleveren.
Huidaanhangsels kunnen gemakkelijk in de behandelkamer van de huisarts weg worden gehaald door ze af te binden of af te knippen na het geven van een injectie met een lichte plaatselijke verdoving.
Bevriezing, een techniek die soms wordt gebruikt om wratten of andere goedaardige laesies van de huid weg te halen, wordt in bepaalde gevallen eveneens toegepast om huidaanhangsels te verwijderen.
Wat is een huidaanhangsel?
Huidaanhangsels zijn een vaak voorkomend, goedaardige groei van huidcellen die ogen als een klein, zacht ballonnetje dat is opgehangen aan een dunne steel. Huidaanhangsels zijn onschuldige gezwellen die qua aantal uiteen kunnen lopen van één tot wel honderden exemplaren.
Mannen en vrouwen zijn even gevoelig voor het ontwikkelen van huidaanhangsels, maar overgewicht lijkt wel in verband gebracht te kunnen worden met de ontwikkeling ervan.
Ondanks dat bepaalde huidaanhangsels spontaan los kunnen laten, blijven de meeste voor de rest van je leven aanwezig als ze zich eenmaal hebben gevormd. De medische naam voor een huidaanhangsel is acrochordon.
Aanvankelijk kan een huidaanhangsel zo klein zijn als een afgeplatte bult die lijkt op een punaise. Ondanks dat de meeste huidaanhangsels vaak klein zijn (tussen de 2 en 5 millimeters in doorsnede) met een omvang die ongeveer gelijk is aan die van een derde tot de helft van een gummetje bovenaan een potlood, kunnen bepaalde exemplaren zo groot worden als een grote druif (1 centimeter in doorsnede) of zelfs van een vijg (5 centimeters in doorsnede).
Zijn er nog andere medische benamingen voor een huidaanhangsel?
Medische termen die een huisarts of dermatoloog kunnen gebruiken om een huidaanhangsel mee aan te duiden, zijn:
- fibroepitheliale poliep,
- acrochordon,
- cutane papilloma,
- zachte fibromen.
Al deze benamingen beschrijven huidaanhangsels en zijn goedaardige (niet kankerachtige), pijnloze groeivormen van huidcellen. Uiteraard circuleren er in de volksmond ook nog tal van benamingen voor een huidaanhangsel, deze kunnen echter van streek tot streek en zelfs van plaats tot plaats verschillen.
Waardoor worden huidaanhangsels veroorzaakt?
De exacte oorzaak voor het ontstaan van huidaanhangsels is tot op de dag van vandaag nog niet helemaal duidelijk.
Op welke plaatsen van het lichaam komen huidaanhangsels voor?
Huidaanhangsels kunnen vrijwel op alle door huid bedekte plaatsen op het lichaam voorkomen. De twee meest voorkomende gebieden voor de vorming van huidaanhangsels zijn echter in de nek en onder de oksels.
Andere veelvoorkomende delen van het lichaam waar huidaanhangsels zich zouden kunnen ontwikkelen, zijn: de oogleden, het bovenste deel van de borst (in het bijzonder onder de vrouwelijke borsten), bil- en liesplooien.
Er wordt vaak gedacht dat huidaanhangsels opplaatsen voorkomen waar de huid tegen zichzelf of tegen kleding aanwrijft. Baby’s die wat molliger zijn, kunnen eveneens huidaanhangsels ontwikkelen opplaatsen waar er sprake is van wrijving tussen twee huidoppervlakken, zoals aan de zijkant van de nek.
Jongere kinderen kunnen huidaanhangsels op de bovenste oogleden ontwikkelen, vaak op plaatsen waar deze langs andere huid wrijven. Oudere- en jonge kinderen kunnen huidaanhangsels op delen van hun onderarmen ontwikkelen als gevolg van wrijving en steeds terugkerende irritatie door bijvoorbeeld de beoefening van een sport.
Huidaanhangsels komen doorgaans voor op de volgende typische plaatsen:
- Aan het begin van de nek,
- Onder de oksels,
- Op de oogleden,
- In de vouw van een lies,
- In een bilplooi,
- Onder de borsten
Wie ontwikkelt huidaanhangsels?
Ruim de helft, zo niet iedereen, heeft op een zeker moment in zijn, of haar, leven we; één of meerdere huidaanhangsels gehad. Ondanks het feit dat huidaanhangsels in de regel worden verkregen (en dus niet aanwezig zijn bij de geboorte) en bij iedereen voor kunnen komen, worden ze vaker waargenomen bij volwassenen.
Ze komen echter aanzienlijk vaker voor op middelbare leeftijd en nemen in prevalentie toe tot een leeftijd van 60 jaar. Kinderen en peuters kunnen echter ook huidaanhangsels ontwikkelen, in het bijzonder op de onderarm en in de nek. Huidaanhangsels komen bovendien vaker voor bij mensen die last hebben van overgewicht.
Verhogingen van de hormoonspiegels, zoals tijdens een zwangerschap, kunnen een toename van de vorming van huidaanhangsels met zich meebrengen, aangezien huidaanhangsels vaker voorkomen bij zwangere vrouwen.
Huidaanhangsels zijn in wezen onschuldig en hoeven niet te worden behandeld, mits ze hinderlijk zijn. Huidaanhangsels die hinderlijk zijn, kunnen dan eenvoudig tijdens of na de zwangerschap weg worden gehaald, vaak zal de verwijdering dan door een dermatoloog worden uitgevoerd.
Ondanks dat huidaanhangsels doorgaans niet in verband gebracht worden met andere ziekten, lijkt er een groep zwaarlijvige personen te zijn die, met de ontwikkeling van talloze huidaanhangsels, een aandoening ontwikkelen die aangeduid wordt met de term acanthosis nigricans.
De huidaanhangsels zullen zich bij deze mensen manifesteren op de huid van hun nek en onder de oksels waarschijnlijk omdat zij extra gevoelig zijn voor een hoge stofwisseling via het bloed, vetten en suikers.
Bepaalde weefsels en structuren lijken weliswaar op huidaanhangsels, maar zijn dat niet. De aanwezigheid van een extra teen of vinger kunnen zo nu en dan verward worden met huidaanhangsels.
Pathologisch onderzoek door middel van een biopsie van het weefsel zal echter helpen om een onderscheid met huidaanhangsels te kunnen maken op momenten dat er enige twijfel over de diagnose bestaat.
Zorgt het weghalen van een huidaanhangsel voor de groei van meer exemplaren?
Er zijn geen aanwijzingen voor handen dat het weghalen van een huidaanhangsel zal leiden tot de groei van meerdere exemplaren.
Er wordt dan ook niet verwacht dat huidaanhangsels “zich uit zullen zaaien” of verspreiden wanneer deze worden verwijderd. In de praktijk blijken sommige mensen gewoon meer huidaanhangsels te ontwikkelen dan anderen en kunnen ze in bepaalde periodes nieuwe gezwellen krijgen.
Bepaalde mensen vragen zelfs om het periodiek verwijderen van hun huidaanhangsels, bijvoorbeeld elk jaar of één keer in de drie maanden.
Is een huidaanhangsel hetzelfde als een tumor?
Huidaanhangsels zijn een vorm van onschuldige groei van huidcellen of van een goedaardige tumor. Huidaanhangsels zijn in de regelechter niet kwaadaardig (maligne) en zullen niet in kanker veranderen wanneer ze onbehandeld blijven.
Er zijn uiterst zeldzame gevallen bekend waarin een huidaanhangsel in een voorstadium van kanker, of zelfs kanker, kan veranderen. Oneffenheden die lijken op huidaanhangsels die gaan bloeden, groter worden of meerdere kleuren laten zien, zoals roze, bruin, rood of zwart, kunnen een biopsie vereisen om andere oorzaken, zoals huidkanker, uit te kunnen sluiten .
Zijn huidaanhangsels besmettelijk?
Er zijn geen aanwijzingen gevonden dat huidaanhangsels in het algemeen besmettelijk zouden zijn.
Wat zou een huidaanhangsel nog meer kunnen zijn?
Ondanks dat klassieke huidaanhangsels vaak zeer karakteristiek zijn qua uiterlijk en voorkomen op specifieke plaatsen van het lichaam, zoals onder de oksels, in de nek, onder de borsten, op de oogleden en in liesplooien, zijn er gevallen bekend die op minder voor de hand liggende lichaamsdelen voor kunnen komen.
Andere vormen van huidgroei die lijkt op een huidaanhangsel, maar dit niet zijn, zijn:
- moedervlekken (dermale naevus ),
- zenuw- en vezelachtige moedervlekken (neurofibromen),
- wratten,
- waterwratten,
- ouderdomswratten.
Wratten hebben vaak een ruw, onregelmatig oppervlak, terwijl de huidaanhangsels in de meeste gevallen glad zijn. Wratten zijn daarnaast vaak plat, terwijl huidaanhangsels meer op bultjes lijken die aan een dunne steel vast zitten. Daar komt verder nog bij dat wratten vrijwel in alle gevallen worden veroorzaakt door een besmetting met het humaan papillomavirus ( HPV ), zullen huidaanhangsels zelden in verband gebracht worden met dit virus.
Huidbeschadigingen in de liezen en de schaamstreek die lijken op huidaanhangsels kunnen in de praktijk genitale wratten (condylomen) zijn. Een biopsie kan uitkomst bieden bij het vaststellen van de aard van deze gezwellen als het geen huidaanhangsels blijken zijn. In zeer zeldzame gevallen kan, een basaalcelcarcinoom, squameuze vorm van kanker of een melanoom lijken opeen huidaanhangsel, maar dit is erg ongebruikelijk
Huidaanhangsel versus wrat
Ondanks het feit dat wratten veroorzaakt worden door een virus met de naam humaan papillomavirus (HPV) en waarvan bekend is dat het erg besmettelijk is, wordt er zeker niet gedacht dat huidaanhangsels eveneens het gevolg zijn van een besmetting met dit virus.
Hoe ziet een huidaanhangsel er onder een microscoop uit?
Er is altijd een zekere voorbereiding van het weefsel is nodig voordat je naar de huidaanhangsel onder een microscoop kunt kijken. De huid wordt eerst gekleurd met een stof die hematoxyline en eosine (“H & E”) wordt genoemd. Onder de microscoop is er een gekleurd bolvormig stukje weefsel te zien dat bevestigd lijkt te zijn aan een steeltje. De paarse buitenste laag (epidermis) ligt om een roze kern (dermis) heen.
De buitenste laag van de huid (epidermis) vertoont echter een overmatige groei van de normale huid (hyperplasie) en deze omsluit een onderliggende huidlaag (dermis) waarin de van nature aanwezige collageenvezels ongewoon los en opgezwollen lijken. Vaak zijn er geen haartjes, moedervlekken of andere huidstructuren aanwezig in een huidaanhangsel.
Ondanks dat de meeste huidaanhangsels simpelweg worden vernietigd, wordt weefsel in bepaalde gevallen opgestuurd naar voor microscopisch onderzoek dat uit wordt gevoerd door een specialist die bekendstaat als patholoog. Deze specialist zal de exacte diagnose stellen en bepalen of er een afwijking zoals huidkanker, aanwezig is. Onregelmatige groei van huicellen die groter is, bloedt of zich op een ongebruikelijke manier manifesteert, kan pathologisch onderzoek vereisen om er zeker van te zijn dat er geen onregelmatige cellen of huidkanker aanwezig zijn.
Een aantal veel voorkomende huidaandoeningen die op huidaanhangsels kunnen lijken, zijn:
- seborrheic keratosen,
- moedervlekken,
- wratten,
- cysten,
- gerstekorrels (milia),
- neurofibromen,
- nevus lipomatosus.
In zeldzame gevallen kunnen vormen van huidkanker, zoals:
- Basaalcelcarcinoom,
- Plaveiselcelcarcinoom,
- Maligne (kwaadaardig) melanoom,
ook lijken op een huidaanhangsel.
Symptomen van huidaanhangsels?
Met uitzondering van het ontsierend cosmetische effect zullen huidaanhangsels over het algemeen geen lichamelijke pijn of ongemak veroorzaken.
Deze geringe groei van huidcellen veroorzaakt doorgaans dan ook alleen symptomen op het moment dat deze herhaaldelijk geïrriteerd raken (bijvoorbeeld door de wrijving van een kraag of in de lies). Cosmetische aspecten zijn de meest voorkomende reden voor het weg laten halen van huidaanhangsel.
De volgende symptomen en verschijnselen kunnen weghalen van een huidaanhangsel echter wel noodzakelijk maken:
- Er is sprake van irritatie, roodheid en zwelling als gevolg van bloedingen of een zwarte verkleuring door draaiing en het afsterven van huidweefsel (necrose).
- Soms kunnen huidaanhangsels vast blijven zitten aan kleding, sieraden, huisdieren of veiligheidsgordels, waardoor ze pijn of ongemak tot gevolg hebben. In de regel zijn dit echter erg goedaardige gezwellen die geen kanker (maligne) potentieel hebben.
- Zo nu en dan kan een huidaanhangsel spontaan van de huid afvallen zonder dat er sprake is van pijn of ongemak). Dit kan gebeuren nadat het huidaanhangsel zichzelf om de basis van de steel heeft gedraaid, waardoor de bloedstroom naar het huidaanhangsel wordt geblokkeerd.
Dekt de zorgverzekering het verwijderen van een huidaanhangsel?
Veel, zo niet alle, verzekeringsmaatschappijen classificeren huidaanhangsels als cosmetische aspecten en om die reden als een behandeling die je zelf dient te betalen.
In zeldzame gevallen kan een goed gedocumenteerde medische noodzaak van een verdachte celgroei of erg symptomatische gezwellen de vergoeding van de medische behandeling van een huidaanhangsel echter wel ondersteunen.
Je doet er dan ook verstandig aan om eerst contact op te nemen met je zorgverzekeraar als je wilt weten of je de kosten van de verwijdering van een huidaanhangsel vergoed kunt krijgen.
Kunnen crèmes huidaanhangsels verwijderen?
Momenteel bestaan er nog geen medisch goedgekeurde crèmes voor het verwijderen van huidaanhangsels.
Huidaanhangsels worden vaak weggehaald met behulp van fysieke methoden, zoals door het afsnijden of het afbinden met bijvoorbeeld flossdraad.
Het is dan ook zeker niet aan te raden om niet goedgekeurde producten te gaan gebruiken, zoals wrattenverwijderaars, theeboomolie, nagellak, tandpasta of ontharingsmiddelen. Wanneer je dit namelijk wel doet dan kan dat leiden tot irritatie en het mogelijk ontstaan van secundaire complicaties.
Moet je je zorgen maken wanneer je een huidaanhangsel hebt verwond tijdens het scheren?
Huidaanhangsels worden vaak en onbedoeld verwond op momenten dat bijvoorbeeld het okselhaar wordt verwijderd, hetzij met een scheermes of door middel van harsen.
Er is in het gros van de gevallen niets aan de hand wanneer kleine huidaanhangsels tijdens het scheren per abuis worden verwijderd. Soms kan zelfs een klein huidaanhangsel een poosje blijven bloeden en dient er constant een zekere druk op uitgeoefend te worden voor de duur van 10 tot 15 minuten om het bloeden te stelpen.
Infectie van de huid is een zeldzame, maar mogelijke, complicatie van het per ongeluk afscheren van huidaanhangsel.
Dienen huidaanhangsels altijd opgestuurd te worden voor een biopsie?
De meeste typische kleine huidafwijkingen kunnen weg worden gehaald zonder dat het weefsel opgestuurd hoeft te worden voor microscopisch onderzoek of een biopsie.
Er zijn echter een aantal grotere, of atypische, gezwellen die weliswaar verwijderd kunnen worden, maar die wel naar een patholoog moeten worden gestuurd voor onderzoek onder een microscoop. Zo kan er immers voor worden gezorgd dat het weefsel echt als een huidaanhangsel wordt geclassificeerd en er niets anders aan de hand is.
Bovendien kunnen bulten op de huid waarin zich bloedvaten hebben gevormd of die snel zijn veranderd, eveneens pathologisch onderzoek vereisen. Enkele veel voorkomende, op huidaanhangsels lijkende, aandoeningen zijn: goedaardige huidaandoeningen, zoals:
- seborrheic keratosen,
- gewone moedervlekken,
- wratten,
- neurofibromen,
- nevus lipomatosus.
Ondanks dat het uiterst zeldzaam is, zijn er enkele meldingen bekend van gevallen van huidkanker die voorkwamen in huidaanhangsels. Vormen van huidkanker, zoals: basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en maligne (kwaadaardig) melanoom zullen uiterst zelden lijken op een huidaanhangsel op de manier zoals we hierboven hebben beschreven.
Zijn er vaginale huidaanhangsels bekend?
Ondanks dat typische huidaandoeningen doorgaans niet waar worden genomen in de vagina, of op andere vochtige, slijmerige oppervlakken, zijn er andere vormen van goedaardige poliepen die op deze plaatsen voorkomen.
Irritatiepoliepen of zachte fibromen kunnen bijvoorbeeld op plaatsen in de vagina voorkomen, maar ook in de mond en in de huid van de anus. Huidaanhangsels komen echter het meest voor op een droge huid, zoals in de nek, onder de oksels en in liesplooien.
Genitale wratten , gezwellen die veroorzaakt worden door een seksueel overdraagbaar virus HPV, dienen zeker in overweging genomen te worden bij het stellen van een mogelijke diagnose van gezwellen in de schaamstreek.
Huidaanhangsels kunnen in zeldzame gevallen voorkomen bij de uitwendige geslachtsdelen, zoals:
- de grote schaamlippen,
- de kleine schaamlippen.
Maar zoals we al eerder aan hebben gegeven dienen seksueel overdraagbare virale aandoeningen, zoals genitale wratten, mogelijk eerst uit worden gesloten door het uitvoeren van een weefselbiopsie in dit gebied.
Komen er huidaanhangsels voor op de penis en de balzak?
Huidaanhangsels kunnen voorkomen op ongewone plaatsen, zoals de penis, de balzak (scrotum) en de penisopening met de urinebuis. Seksueel overdraagbare virale aandoeningen (HPV), zoals genitale wratten in de schaamstreek kunnen een weefselbiopsie nodig hebben om een juiste diagnose te kunnen stellen.
Wat gebeurt er als een huidaanhangsel plotseling paars of zwart wordt?
Een huidaanhangsel waarin zich trombose of bloedklonters hebben gevormd, kan plotseling van kleur veranderen, en paars of zwart worden, en tevens geïrriteerd raken wanneer de toevoer van bloed niet voldoende is.
Huidaanhangsels waarin trombose aanwezig is zullen in de regel binnen drie tot tien dagen vanzelf van de huid afvallen en hebben geen extra medische behandeling nodig. Dit soort gebeurtenissen met betrekking tot huidaanhangsels kunnen echter wel de evaluatie en de geruststelling van je huisarts vereisen.
In zeldzame gevallen kan trombose in een huidaanhangsel een teken zijn van een andere aandoening en dient er een biopsie uitgevoerd te worden voor meer zekerheid.
Wat zijn de vooruitzichten bij huidaanhangsels?
De resultaten op de lange termijn na het weghalen van een afzonderlijk huidaanhangsel zijn uitstekend te noemen. Je moet echter altijd wel beseffen dat dit de ontwikkeling van nieuwe exemplaren niet zal verhinderen.
Is het mogelijk om huidaanhangsels te voorkomen?
Helaas is het op geen enkele manier mogelijk om huidaanhangsels te voorkomen.