Pijn in een voet kan een behoorlijk vage klacht zijn. Zo kunnen mensen waarbij de diagnose artritis is gesteld, ervan uitgaan dat de voetpijn wordt veroorzaakt door deze aandoening. Maar helaas zijn er nog tal van andere aandoeningen en omstandigheden die pijnlijke voeten kunnen veroorzaken. Om die reden is het dan ook altijd van belang om een goed onderscheid te kunnen maken tussen klachten die afkomstig zijn van een bekende aandoening en problemen die mogelijk een andere oorzaak kunnen hebben. Zo zal bijvoorbeeld artritis op een andere manier behandeld dienen te worden dan een verwonding of blessure aan een voet. Zelfs op het moment dat blijkt dat de pijnlijke voet het gevolg is van een bekende voetaandoening, zoals eeltknobbels of hamertenen, dan is het nog essentieel om de behandeling op deze kwaal aan te passen.
Het is verder zaak dat je werking van je lichaam en de aanwezige gewrichten goed beschermd want samen met manier van bewegen hebben deze allemaal invloed op artritis. Een menselijke voet bestaat uit maar liefst 28 botten, die onderling verbonden worden door een netwerk van gewrichten, spieren, pezen en ligamenten (gewrichtsbanden). Het zal je dan ook niet verbazen dat de voet van een mens één van de meest complexe onderdelen is van het lichaam. Vanwege het feit dat de voet zo verfijnd is opgebouwd, kunnen uiteenlopende voetaandoeningen de structuur ervan aantasten, bijvoorbeeld wanneer er een ontsteking optreedt met een pijnlijke voet als gevolg.
Oorzaken van pijn in de voet
Lichamelijk letsel of een blessure zijn de meest voorkomende oorzaken van pijnlijke voeten. In veel gevallen kan er een verrekking van de gewrichtsbanden ontstaan of kunnen één of meerdere botten in de voet breken. Dit soort letsel ontstaat in de regel op het moment dat de enkel een verkeerde kant op draait of omzwikt. Er zal dan een beweging worden gemaakt die niet abnormaal is waardoor het gewricht eveneens een abnormale stand aan moet nemen en daardoor beschadigd raakt. Sportliefhebbers zullen dit soort blessures dan ook geregeld te zien krijgen als ze kijken naar bijvoorbeeld een basketballwedstrijd. Helaas kunnen dergelijke blessures niet alleen bij topsporters voorkomen, en zal ook ieder ander persoon er mee te maken kunnen krijgen, gewoon tijdens het doen van alledaagse dingen. Verrekkingen zijn weliswaar pijnlijk, maar door voldoende rust te nemen, zal de blessure meestal na verloop van tijd vanzelf Helen.
R.I.C.E.
Het is overigens wel mogelijk om het genezingsproces een handje te helpen door de zogeheten R.I.C.E. procedure toe te passen direct nadat de voetblessure is ontstaan. De beginletters van het woord RICE staan voor de Engelse woorden: rest (rust), ice (ijs), compression (compressie oftewel druk), elevate (omhoog leggen).
- Door voldoende rust te nemen zal de blessure de nodige tijd krijgen om te genezen.
- IJs kan gebruikt worden (uiteraard in een handdoek gewikkeld om de huid niet te beschadigen) om de pijn te verminderen en de zwelling te beperken.
- Compressie, oftewel druk uitoefenen, door middel van een drukverband zal eveneens de zwelling weten te beperken en het herstelproces te helpen bespoedigen.
- Het omhoog leggen (elevation) van de aangedane voet voorkomt dat de voet overmatig op gaat zwellen als gevolg van vochtophoping op de plaats van de blessure.
Wanneer je deze stappen hebt genomen, mag je bovendien, als je dat nodig vindt, een reguliere pijnstiller gebruiken, zoals paracetamol of ibuprofen. Indien je echter bekend bent met maag- of leverproblemen dan is het echter verstandiger om eerst met een arts te overleggen over het gebruik van de juiste pijnstillende medicatie.
Een breuk in de voet zal over het algemeen wat extra zorg vragen en vaak zelfs zal het nodig zijn om een orthopedischchirurg de blessure te laten beoordelen. Deze arts zal meestal beginnen met het maken van beeldvormend materiaal, zoals röntgenfoto’s, om de breuk goed te kunnen beoordelen. In sommige gevallen echter zal het nodig zijn om een gedetailleerd beeld te krijgen van een bepaalde voet- of enkelbreuk en zal er een CT scan of een MRI gemaakt moeten worden. Indien een bot gebroken is, dan wordt de aangedane voet soms ingegipst. Vaak moet je dan wel 4 tot 6 weken rekenen voor het volledig herstel van de breuk (dit is uiteraard afhankelijk van de ernst van de fractuur) en bovendien kan het nodig zijn om enige tijd fysiotherapie te ondergaan. Met behulp van de juiste fysiotherapie kan namelijk de beweeglijkheid weer verbeteren nadat het gips weer is verwijderd.
Pijn in een voet kan overigens ook ontstaan zonder date r een blessure aan te pas komt. Aangeboren afwijkingen, ouder worden, overmatig uitgeoefende druk door overgewicht of langere perioden achtereen rechtop staan, maar ook simpele zaken zoals het dragen van slecht passende schoenen (te nauw, te puntig of zonder degelijk voetbed) kunnen je pijnlijke voeten bezorgen. Het is zelfs mogelijk dat je te veel van het goede doet en bijvoorbeeld wanneer je te veel of te vaak achtereen gaat (hard)lopen.
Veelvoorkomende voetaandoeningen
Hieronder hebben we een lijstje voor je opgesteld met een aantal van de meest voorkomende voetkwalen:
- Artritis: Dit is een gewrichtsontsteking die deel uit kan maken van een omvangrijkere aandoening die ook andere gewrichten aan kan doen. Indien je last hebt van een aanhoudende pijn, terwijl je geen duidelijk zichtbare verklaring kunt vinden voor het probleem, dan doe je er verstandig aan om je huisarts te raadplegen. Indien je daadwerkelijk lijdt aan artritis dan kan dit aan worden getoond door middel van één of meerdere röntgenbeelden.
- Bunions: een eeltknobbel die zich aan de onderkant van de aanzet van de grote teen heeft gevormd. Soms kunnen ook kleinere bunions de kleinere tenen aandoen. In alle gevallen zal er sprake zijn van herhaalde druk op de plaats waar de eeltknobbel zich heeft gevormd, bijvoorbeeld door het dragen van puntige schoenen met te weinig teenruimte. Het gebruik van inlegzolen voor extra ondersteuning en comfort of het gebruik van pijnstillende medicatie kan soms wat verlichting bieden. In het meest ongunstige geval zal de eeltknobbel echter door middel van operatief ingrijpen verwijderd dienen te worden om je van je klachten te verlossen.
- Eelt en likdoorns: Eelt is een verdikte, verharde en gelige huid die is ontstaan het gevolg van druk die op de huid wordt uitgeoefend, maar ook door de wrijving van de huid tegen bijvoorbeeld een schoen. Eelt vormt zich meestal op de bal van een voet of op de hiel, terwijl likdoorns vooral waar worden genomen op de tenen. Zowel eelt als likdoorns kunnen worden verwijderd door de laagjes dode huid er voorzichtig aft e schaven met een stuk puinsteen. Een pedicure zal overigens vaak betere gereedschappen hebben om dit klusje te klaren. Je kunt verder een inlegzool gebruiken om wat extra comfort te verkrijgen. Verder moet je ervoor zorgen dat je schoenen goed passen en kies je bij voorkeur voor schoenen met veel teenruimte.
- Doorgezakte- of platvoeten: Een normale voet heeft een licht gebogen voetboog. Bij platvoeten zal de voetboog echter niet licht gebogen zijn, maar zal de voet volledig plat op de grond staan. Gewoonlijk hoeft dit niet voor problemen te zorgen, maar wanneer er toch pijnklachten ontstaan, dan kan je huisarts je doorverwijzen voor de aanmeting van orthopedische schoenen. Deze schoenen zijn helemaal op je voet aangepast zodat je verzekerd bent van voldoende ondersteuning van je voet(en) tijdens het lopen.
- Hamertenen: Tenen die naar beneden zijn gekruld en die ere en beetje uitzien als een klauw worden ook vaak aangeduid als een hamerteen. Behandeling van een hamerteen zal meestal beginnen met het gebruik van een soort kussentje dat over het hoekige bot wordt aangebracht. Verder is het aan te raden om schoenen te dragen die de hamerteen de nodige ruimte kunnen bieden. Indien teenkussentjes en degelijk schoeisel niet voldoende de pijn, die veroorzaakt wordt door de hamerteen, weten te verlichten, dan kan het noodzakelijk zijn om operatief in te grijpen.
- Hielspoor: Een hielspoor is een uitsteeksel van bot dat op het hielbeen is gegroeid. Dit kan het gevolg zijn van situaties waarin de voetzoolspanner verrekt wordt tijdens het hardlopen, slechte schoenen worden gedragen of er sprake is van overgewicht. In dergelijke situaties zal er immers aan het aanhechtingspunt van het bot worden getrokken waarop na verloop van tijd je lichaam zal reageren met de aanmaak van extra botweefsel. Juist dit extra botweefsel dat zich heeft gevormd kan voor pijnklachten gaan zorgen. Een hielspoor kan overigens ook ontstaan door artritis, botuitsteeksels en de aanmaak van kraakbeen in de buurt van afgesleten gewrichten. De behandeling van een hielspoor bestaat uit het nemen van rust, het gebruik van niet steroïde ontstekingsremmende medicatie (zogenaamde NSAIDs), injecties met steroïden en als laatste redmiddel een operatieve ingreep.
- Morton neuroom: Op het ogenblik dat twee tenen tegen elkaar aan schuren, dan kan met zenuwweefsel tussen twee tenen gaan verdikken. In de meeste gevalleen zal dat gebeuren tussen de derde en de vierde teen. Zwelling, gevoeligheid en pijn zullen gepaard gaan met deze aandoening. Het is zelfs mogelijk dat de klachten geleidelijk overgaan naar een tintelend, doof en branderig gevoel. Bovendien kunnen de klachten vaak erger worden als je langere tijd hebt gestaan of wanneer je lang hebt gelopen. Om de klachten te verhelpen dien je op de eerste plaats rust te nemen en de juiste schoenen te kiezen voor je voeten en de activiteit die je gaat beoefenen. Wanneer dat niet voldoende verlichting biedt dan kun je overgaan tot het laten zetten van cortisone injecties of, in het meest erge geval, besluiten om een operatie uit te laten om het neuroom weg te laten halen.
- Plantaire fasciitis: Een pijnlijke ontsteking van de dikke weefselband die onder je voet zit, meestal op het punt waar deze is verbonden met de hiel, zal je het gevoel geven alsof je in een scherpe spijker bent gestapt. De meest toegepaste behandeling voor deze aandoening is het doen van oefeningen waarmee de ligamenten (gewrichtsbanden) worden gestrekt en het gebruik van orthopedische hulpmiddelen om deze strekking vast te kunnen houden.
- Plantaire wratten: Indien er druk uit wordt geoefend op de zool van je voet, dan kunnen daar gemakkelijk wratten op gaan groeien. Er zijn gelukkig een heleboel verschillende opties als het gaat om de verwijdering ervan. Wanneer je dan ook last hebt van wratten onder je voet is een bezoekje aan je huisarts zeker aan te bevelen.
Wanneer bezoek je een arts met een pijnlijke voet?
Je moet zeker een arts raadplegen op het ogenblik dat:
- Je acuut last krijgt van hevige pijn in je voet.
- Je geen gewicht op een voet kunt verdragen.
- Roodheid en zwelling waarneembaar is op een voet.
- Je een open wond of zweer op je voet die gepaard gaat met koorts.
- Je lijdt aan diabetes of een andere ziekte die de doorbloeding kan beïnvloeden.
Om precies te weten te komen wat het probleem is met je voet, zal een arts een heleboel zaken uit willen sluiten. Dit betekent meestal date en arts je een heleboel vragen zal gaan stellen. Zo kun je verwachten dat een arts je vragen gaat stellen over het ontstaan van de pijn; of beide voeten aan zijn gedaan; of de pijn constant of met tussenpozen aanwezig is; of de pijn op één plaats zit of dat deze steeds lijkt te verplaatsen; of er sprake is van een doof gevoel of andere klachten; situaties waarin de pijn af- of juist toeneemt.
Voorkomen van pijnlijke aandoeningen aan de voet
Voorkomen is uiteraard altijd beter dan genezen en dat geldt ook voor pijn aan je voeten. Het schenken van wat extra aandacht en het wat vaker in de watten leggen van je voeten, is dan ook zeker geen slecht idee. Je doet er namelijk goed aan om je voeten in topconditie te houden en zo onnodige doktersbezoeken te vermijden, De meeste artsen zullen je dan ook aanraden om met de volgende dingen rekening te houden:
- Draag comfortable, goed passende schoenen, bij voorkeur met een stevig voetbed en ondersteuning, maar eveneens met voldoende ruimte voor de tenen en de bal van je voet.
- Een goede voetgezondheid is ook voor modefreaks een must. Kies altijd schoenen die voldoende ondersteuning bieden, en er dus niet altijd leuk of modieus uitzien. Vermijd bij voorkeur nauwe schoenen, schoenen met spitse neuzen en hoge hakken als je in een schoenwinkel je keuze gaat maken.
- Voordat je gaat sporten, dien je jezelf goed op te warmen en erna juist weer rustig aft e koelen. Je voeten door een oefening of sportactiviteit loodsen verdient dan ook absoluut de nodige aandacht.
- Bouw dingen geleidelijk op. Streef er in alle gevallen naar om dingen in een rustig tempo op te bouwen, bijvoorbeeld als je langere afstanden wilt haan lopen of rennen.
- Verminder de belasting op je voeten kan eveneens een enorme hulp zijn. Denk hierbij onder andere aan het verliezen van lichaamsgewicht als dat nodig is. Of wanneer je langere tijd moet blijven staan op je werk, dan dien je een pauze in te lassen zodra dat kan om op die manier even te kunnen zitten en je voeten te ontlasten.
- Vervang je hardloop- of wandelschoenen geregeld want ook dit soort schoenen kent geen eeuwig leven. Na verloop van tijd zullen alle schoenen bovendien hun beschermende werking (voor een deel) verliezen. Zelf het meest favoriete paar schoenen in je kast zul je ooit vaarwel moeten zeggen omdat dit zijn beste tijd heft gehad en je voeten meer kwaad dan goed zal doen als je het toch blijft dragen.
