Op het ogenblik dat het onderwerp “stijve benen” aan de orde komt, zullen nog altijd een groot aantal mensen dit direct associëren met ouderdom en mensen op een respectabele leeftijd. Niets is echter minder waar want stijve benen kunnen worden veroorzaakt door een breed scala aan factoren die niets met een gevorderde leeftijd te maken hoeven te hebben. Uiteraard zal de kans op het ontstaan van blijvende klachten wel toenemen naarmate je ouder wordt. Als stijve benen bij jongere personen ontstaan dan is dit in de regel slechts van tijdelijke aard.
Oorzaken
De meest voorkomende oorzaken van stijve benen hebben iets te maken met problemen met de spieren of de gewrichten. Daarnaast kan een gebrek aan lichaamsbeweging of een onjuiste manier van bewegen ook voor klachten zorgen. Maar ook in dit soort gevallen zullen de spieren, weliswaar soms indirect, de oorzaak zijn van de problemen.
Spieren
Het is eigenlijk niet vreemd dat juist de spieren vaak de oorzaak zijn voor het ontstaan van stijve benen. Je benen zijn immers voortdurend belast met:
- het dragen van je totale lichaamsgewicht,
- zorgen voor de bewegelijkheid van je lichaam,
- bieden de stevigheid aan je benen.
Al deze aspecten zijn elke dag weer nodig om een mens te kunnen laten bewegen, staan, lopen en nog veel meer.
Om goed te kunnen functioneren hebben spieren echter wel voldoende energie en zuurstof nodig. Ook zal genoeg beweging ervoor zorgen dat spieren rekbaar en soepel blijven. Daarnaast zal binnen een lichaam een goed werkend beschermingsmechanisme aanwezig moeten zijn dat ervoor zorgt dat de meest essentiële cellen en weefsels als eerste van deze stoffen worden voorzien.
Op het ogenblik dat er niet voldoende zuurstof of voeding naar de benen kan worden getransporteerd dan zal het functioneren van deze ledematen afnemen met als gevolg dat er stijfheid op kan treden. Zo zullen bijvoorbeeld mensen die lijden aan een flinke griep vaak te maken krijgen met stijve benen, maar ook personen die problemen met de ademhaling ondervindt zal vaak minder stevig op de benen staan.
Artrose
Stijve benen kunnen nog een andere, meestal blijvende, oorzaak hebben: artrose in je gewrichten. Wanneer je lijdt aan artrose dan zal het kraakbeen verdwijnen dat tot doel heeft je botten te beschermen. Het gevolg daarvan is dat er gewrichten zullen gaan vergroeien en der werking ervan zal gaan afnemen. In bepaalde gevallen kun je bij artrose tijdelijk de klachten verhelpen door een arts de botstukjes weg te laten halen. Verder kan er, maar dit is sterk afhankelijk van je leeftijd en je fysieke conditie, operatief een aangedaan gewricht worden verwijderd en worden vervangen door een kunststof exemplaar.
Blessures
Als gevolg van een opgelopen blessure aan je knie, of knieën, kunnen stijve benen ontstaan omdat het kniegewricht in een dergelijke situatie niet meer goed gebogen kan worden. Dikwijls zorgt vocht, dat in het aangedane gewricht aanwezig is, ervoor dat niet alleen de knieschijf maar ook de banden en het overige weefsel opzij wordt gedrukt. In de regel zullen de stijfheidklachten weer verdwijnen zodra het vocht niet meer in het gewricht zit. Meestal zal er daarom rust worden voorgeschreven maar in ernstige gevallen kan er eveneens worden besloten om een drain aan te brengen zodat het vocht sneller uit het aangedane gewricht kan worden afgevoerd.
Vastzetten gewricht
Blessures aan onder andere de enkels kunnen soms blijvend voor klachten zorgen. Indien er geen andere behandelingen meer mogelijk blijken te zijn wordt in deze gevallen soms besloten om het enkelgewricht operatief te fixeren. Het gevolg van een dergelijke operatieve ingreep is echter wel dat je voor de rest van je leven een stijf been blijft houden.
Sporten
Zeker op het moment dat je, na een rustperiode, weer begint met sporten zoals hardlopen, dan is de kans groot dat je spieren van je benen de dag erna stijf en stram zullen zijn. Dit is in de meeste gevallen niets om je zorgen over te maken. Je spieren hebben immers weer extra prestaties moeten leveren waardoor ze veel te verduren hebben gehad. Door het aanspannen van je spieren tijdens het sporten zullen deze zijn opgerekt. Stijfheid en pijn zijn dan een logisch gevolg.
Door de verstijfde spieren de nodige rust te gunnen, een warme douche of bad nemen en eventueel het ondergaan van een (sport)massage zullen de klachten over het algemeen na korte tijd weer verdwenen zijn. De spieren zullen zich daardoor namelijk weer gaan ontspannen en de stijfheid zal eerder weer uit je benen zijn verdwenen.
Uiteraard dien je tijdens het uitoefenen van je sport rekening te houden met de conditie die, al dan niet, hebt opgebouwd. Een beginner kan immers beter niet proberen om een gevorderd sporter te evenaren qua prestaties. Hierdoor zul je namelijk je spieren te veel belasten en de kans op blessures alleen maar groter maken. Het maken van een passend trainingschema is dan ook altijd aan te raden voordat je gaat beginnen met sporten.
Verminderde weerstand
Zodra je last heb van griep of een andere ziekte die een beroep doet op je afweersysteem zul je vaak merken dat je benen stijf of juist slapjes aanvoelen. Je lichaam zal in dergelijke gevallen namelijk de meeste voeding en zuurstof naar die delen van je lichaam sturen die deze het meest hard nodig hebben. In de regel worden je benen dan tijdelijk minder goed met zuurstof en voedingsstoffen bevoorraad zodat de werking van de beenspieren tijdelijk wat minder zal worden. De spieren zullen daardoor verstijven of juist slap aanvoelen.
Naar de dokter
Of je met stijve benen naar een dokter moet hangt van een aantal factoren af. Wanneer je bijvoorbeeld weet dat deze klacht wordt veroorzaakt door het overbelasten van de beenspieren door bijvoorbeeld sporten of andere zware fysieke inspanning dan kan vaak een consult achterwege gelaten worden. Zodra je echter regelmatig hinder ondervindt van de stijfheid van je benen dan zal een deskundige beoordeling door een arts van de klachten wel op zijn plaats zijn. Hoewel de klachten vaak onschuldig blijken te zijn is het uitsluiten van ernstige aandoeningen zeker aan te raden. Indien je je zorgen maakt of stijve benen of twijfelt aan de ernst van de klachten dan is het uiteraard ook verstandig om dit met een arts te bespreken.
