Op het ogenblik dat je aan iemand met reumatische artritis de vraag zou stellen hoe hij, of zij, reageerde toen de diagnose werd gesteld dat ze aan deze aandoening leden, zal het gros van hen je zeggen dat dit een enorme schok bij hen teweeg heeft gebracht. Ze kregen immers te horen dat ze te kampen hebben met een zogenaamde auto-immuunziekte die een heleboel pijn met zich mee zal brengen. Maar ook een ziekte die ervoor kan zorgen dat er vergroeiingen aan de gewrichten op kunnen treden. Bovendien hebben ze te horen gekregen dat ze waarschijnlijk de rest van hun leven met deze ziekte om moeten gaan. Reumatische artritis is immers (nog) niet altijd volledig te genezen.
Hoewel ze ooit moesten verwerken dat ze lijden aan een ongeneeslijke ziekte, toch zullen ze blij zijn dat een dergelijke diagnose vandaag de dag is gesteld. Tegenwoordig zijn er namelijk wel een aantal behandelopties bekend waardoor ze aanzienlijk beter met de ziekte om kunnen gaan. Zeker als je dit afzet tegen de situatie van lotgenoten die bijvoorbeeld een eeuw geleden leefden. De bekende behandelingen zullen voor veel patiënten met reumatische artritis betekenen dat zij niet per definitie in een rolstoel terecht zullen komen, maar een relatief normaal en actief leven kunnen blijven leiden.
Een aantal van de eerste tekenen van reumatische artritis zijn:
- stijfheid,
- pijn,
Deze klachten zullen zich aanvankelijk vooral in de handen en voeten manifesteren. In het begin zal reumatische artritis voor sommige patiënten geleidelijk haar aanwezigheid kenbaar maken, terwijl bij anderen de klachten van de ene op de andere dag de kop op zullen steken. Maar vrijwel alle mensen die lijden aan reumatische artritis zullen op een dag wakker worden en tot de ontdekking komen dat de gewrichten in hun voeten zoveel pijn doen dat het niet langer mogelijk is om er normaal op te lopen. Tevens zullen ze merken dat er een stijfheid aanwezig is in de gewrichten van hun vingers, bijvoorbeeld op het moment dat ze een deksel van een pot open willen draaien. Verder kunnen ze tot de ontdekking komen dat ze bepaalde gewrichten in hun vingers steeds moeilijker kunnen buigen. Ze ervaren dan pijn en stijfheid tijdens het uitvoeren van alledaagse dingen doen, zoals koken. Naarmate de reumatische artritis verder vordert, zullen de klachten van pijn en stijfheid zich ook in de polsen, ellebogen schouders, knieën, enkels en heupen gaan openbaren.
Wat veroorzaakt reumatische artritis?
Op het moment dat je lijdt aan reumatische artritis, dan zal je immuunsysteem het lichaamseigen weefsel aan gaan vallen. Hierdoor zullen er ontstekingen ontstaan die blijvende schade toe kunnen brengen aan de aangedane gewrichten. Bij patiënten met reumatische artritis zal het immuunsysteem in het bijzonder de zachte gedeelten in de gewrichten en de gewrichtsvoering aanvallen. Deze delen van een gericht worden in de medische wereld vaak aangeduid met de term synovium. Wanneer deze delen van de gewrichten ontstoken raken, dan zal het aangedane gewricht warm aan gaan voelen en kan er een eveneens een zwelling kunnen ontstaan.
Steeds terugkerende ontstekingen, in het bijzonder als deze niet, of niet goed, worden behandeld, kunnen er mogelijk voor zorgen dat het synovium dikker wordt en tevens dat het kraakbeen en botweefsel gaat afslijten waardoor de gewrichten kunnen gaan vergroeien en de beweeglijkheid van af gaat nemen. Vervolgens kunnen de spieren, pezen en bindweefselbanden die rond het aangedane gewricht zijn gelegen, en die voor de stabiliteit ervan moeten zorgen, zwakker worden.
De meeste mensen die lijden aan reumatische artritis zullen in meerder of mindere mate periodes doormaken waarin de klachten toenemen (vaak wordt er dan gesproken van een opvlamming van de ziekte). Dergelijke periodes zullen echter meestal gevolgd worden door een periode waarin de ziekte minder op de voorgrond aanwezig is, er kan dan tijdelijk sprake zijn van een stilstand van de reumatische artritis of het uitblijven van de zo kenmerkende klachten zoals pijn, stijfheid en zwelling.
In welke delen van de voet kan reumatische artritis optreden?
Op het moment dat de reumatische artritis de voet aandoet, dan zal de ziekte in het bijzonder de gewrichten van de middenvoetbeentjes en de teengewrichten aantasten. Op het ogenblik dat reumatische artritis voortdurend deze gewrichtjes aan blijft tasten, dan bestaat er een grotere kans dat de tenen geleidelijk naar buiten gaan groeien. Als gevolg van een dergelijke vergroeiing van de tenen kunnen er vervolgens op beide voeten uiteenlopende eeltknobbels ontstaan.
Reumatische artritis kan eveneens ervoor zorgen dat de voorvoet gaat vergroeien waardoor je te maken krijgt met een verminderde stabiliteit. Hierdoor kunnen de tenen in een zogeheten dwangstand komen te staan en kunnen er zich bijvoorbeeld gemakkelijker hamertenen ontwikkelen. Dwangstanden van de tenen en veranderingen in de beweeglijkheid van de teengewrichten zullen in veel gevallen leiden tot het ontstaan van likdoorns en eeltvorming. Dit betekent dus ook dat je dan te maken krijgt met pijnlijke voeten. Al deze uiteenlopende veranderingen van de weefsels in, en de stand van, de voeten van iemand met reumatische artritis kunnen ertoe leiden dat het behoorlijk lastig wordt om een comfortabel zittende schoen te vinden.
Een aantal andere voetgewrichten die door reumatische artritis aangetast kunnen worden, zijn het enkelgewricht en het sprongbeengewricht dat deel uitmaakt van de voetboog. Op het moment dat het gewricht van het sprongbeen aangetast is door reumatische artritis, dan kan de voet uit balans worden gebracht en kunnen er zelfs platvoeten ontstaan, met alle problemen die daar uit voort zullen vloeien.
Wat is het verschil tussen de pijn die wordt ervaren bij reumatische artritis en die van de meer voorkomende osteoartritis? Het grootste verschil tussen beide vormen van artritis is dat er doorgaans meerdere gewrichten tegelijkertijd aan zijn gedaan door de reumatische artritis en dat de klachten die daarbij worden ervaren in de gewrichten over het algemeen symmetrisch aan beide zijden in het lichaam in gelijke mate voorkomen. Een ander kenmerk dat reumatische artritis anders maakt dan oesteoartritis is dat de eerst genoemde vorm geneigd is om voor een langere tijd voor klachten, zoals ochtendstijfheid, zal zorgen.
Iemand die lijdt aan reumatische artritis zal vaak te maken krijgen met stijfheid van de aangedane gewrichten. Deze stijfheid kan na het ontwaken één, maar ook een paar, uur aan blijven houden, terwijl bij osteoartritis de stijfheid in de gewrichten al na enkele minuten ‘van strekken en/of bewegen verdwenen zal zijn.
Andere voetproblemen die te maken hebben met reumatische artritis:
- Pijnlijke hiel: dit is een veel voorkomend en terugkerend probleem bij mensen die lijden aan reumatische artritis. Deze pijn kan ontstaan aan de achterzijde, maar even goed aan de onderkant van de hiel. Klachten die in verband gebracht kunnen worden met deze vorm van hielpijn zijn onder andere:
- ontsteking van de bindweefselband onder de voetzool,
- het ontstaan van een hielspoor,
- ontsteking van de Achillespees,
- slijmbeursontsteking in de hiel.
Een slijmbeursontsteking en gezwollen gewrichten zullen ontstaan op het ogenblik dat de met vocht gevulde ruimte (bursa) die gelegen is achter het hielbeen ontstoken raakt waarbij pijn en zwelling ervaren zullen worden.
- Diabetische polyneuropathie: een aandoening van meestal meerdere perifere zenuwen die ver van het ruggenmerg verwijderd zijn. Op het ogenblik dat reumatische artritis de gewrichtsbanden of de synovium laat ontsteken, kan de zwelling zenuwen samendrukken en klachten van een beknelde zenuw veroorzaken. Een veelvoorkomende zenuwbeknelling in de voet wordt in de medische wereld vaak aangeduid met de term tarsaal tunnel syndroom. De klachten die bij het tarsaal tunnel syndroom horen zijn:
- een branderig gevoel,
- tintelingen,
- een stekende pijn in de buurt van de voetboog en de voetzool.
- Reumatische knobbeltjes: dergelijke knobbeltjes zullen ontstaan in de vorm van een onderhuidse bult, gewoonlijk bovenop een benig uitsteeksel of een pees. In de voet zal een reumatische knobbel zich vaak manifesteren op de Achillespees of op de zijkant van de grote teen als op die plaats zich eerder al een eeltknobbel heeft gevormd.
- Huiduitslag: de ontstekingen waar reumatische artritis om bekend staat kunnen de kleinere bloedvaten aan gaan tasten. Dit kan vervolgens weer bepaalde huidklachten veroorzaken, zoals uitslag of wonden die zich manifesteren op de huid van de onderbenen. Een andere huidaandoening die in verband gebracht kan worden met reumatische artritis is de zogeheten splinterbloeding. Splinterbloedingen zijn kleine gebieden waarin bloedvaatjes zijn stukgegaan. Vaak zijn dergelijke bloedingen op de voeten te zien aan de zijkanten van de tenen en onder de teennagels.
Hoewel niet iedereen, die lijdt aan reumatische artritis, problemen zal ondervinden met zijn of haar voeten, heeft het gros hier wel in meerdere of mindere mate last van. Het meest belangrijke om in gedachten te houden is echter dat er meerdere farmacologische behandelingsmogelijkheden bestaan die, samen met een aantal aanpassingen in de persoonlijke leefstijl, ervoor kunnen zorgen dat het leven met reumatische artritis een stuk draaglijker wordt. Op die manier kunnen dus ook de voetproblemen doorgaans goed in de hand worden gehouden. Om die reden is het dan ook zaak dat je een goede verstandhouding op weet te bouwen met de reumatoloog waar je bij onder behandeling bent. Deze arts zal zich immers tot doel stellen om je pijn en ontstekingen te verlichten, schade aan je gewrichten te beperken en je gevoel van welbehagen trachten te verbeteren. Met andere woorden: er zal alles aan worden gedaan om je leven zo comfortabel mogelijk te maken nadat er reumatische artritis bij je is vastgesteld.
