Een verrekte of een verstuikte enkel zijn enkele van de meest voorkomende vormen van sportblessures. Een verstuikte enkel zal doorgaans ontstaan op het moment dat de gewrichtsbanden (ligamenten) van het enkelgewricht zijn overstrekt. Een dergelijk overstrekking zal leiden tot een kleine, of ingewikkelde, scheuring van de betreffende gewrichtsband. De meeste enkelverstuikingen zullen zich aandienen tijdens sportieve activiteiten waar je bij moet rennen, springen of lopen.
De eerste symptomen van een verstuikte enkel zijn onder andere:
- Pijn en gevoeligheid rondom de enkel,
- Zwelling,
- Blauwe plekken,
- Het onvermogen om te staan of te lopen op het aangedane enkelgewricht
- Stijfheid van het enkelgewricht.
De allereerste behandeling van een verstuikte enkel houdt in dat er eerste hulp technieken toegepast zullen worden, zoals:
- het geven van rust aan de aangedane enkel en het zorgen voor bescherming van het aangedane deel van de voet. Indien het pijnlijk is om de aangedane enkel met gewicht te belasten, dan kunnen er krukken worden gebruikt en als het pijnlijk is om de enkel te bewegen, dan kan een spalk zorgen voor immobilisatie. Enkele eerste hulp technieken die ook vaak worden gebruikt bij een verstuikte enkel zijn: het koelen van de enkel, bijvoorbeeld met een *in een handdoek verpakte) diepvriesverpakking of ijsklontjes. De kou zal namelijk de zwelling en pijn op de aangedane plaats terug weten te dringen. Uiteraard dien je deze stap zo snel mogelijk na het oplopen van de blessure te zetten. Je dient dan, de eerste twee dagen na het oplopen van de verstuiking, gedurende ongeveer 20 minuten de plaats van de blessure te koelen en deze behandeling drie keer per dag te herhalen.
- Compressie: door druk op de geblesseerde enkel uit te oefenen door middel van een drukverband zal de zwelling van het aangedane deel van de voet tegen worden gegaan. Hoewel je het drukverband stevig aan moet leggen, is het niet de bedoeling dat dit te strak zit. Een te strak zittend drukverband zal immers zorgen voor een doof gevoel, tintelingen of zelfs een toename van de pijn.
- Het omhoog leggen van het aangedane been: hierbij dient het deel van het aangedane been hoger dan het hart gelegd te worden als dat mogelijk is. Deze techniek zal eveneens helpen bij het verminderen van de zwelling in de enkel.
De combinatie van deze behandelingen zal er niet alleen voor zorgen dat de pijn en de zwelling, die direct na het ontstaan van de blessure zich aan zullen dienen, terug worden gedrongen. Er zijn echter fysiotherapeuten die het onderdeel Rust te ver doorvoeren en dus te lang hun enkel niet meer gebruiken. Dit kan leiden tot een aanzienlijk verlies van de beweeglijkheid en functieverlies. Veel fysiotherapeuten pleiten er dan ook voor om het zogenaamde police principe to te passen nadat er een blessure is ontstaan. De eerste letters van het woord police staan voor de Engelse termen protection (bescherming), optimal loading (optimale belasting), ice (ijs), compression (compressie), en elevation (omhoog leggen). De bescherming dien je direct na het oplopen van de blessure aan te brengen om je enkel te beschermen en de optimale belasting zal je helpen om je enkel weer snel in beweging te krijgen nadat deze is genezen. Zo zul je dus niet onnodig lang immobiel blijven
Afhankelijk van de ernst van de verstuiking van de enkel, kan het wellicht nodig zijn dat je tijdelijk met krukken gaat lopen. Zo zul je niet alleen je enkel minder belasten, maar ook jezelf beter kunnen ondersteunen tijdens het lopen. De gewrichtsband van je enkel zal op die manier meer rust krijgen en de kans krijgen om optimaal te genezen. Verder zullen krukken ervoor zorgen dat je minder pijn zult ervaren tijdens het lopen op het aangedane been.
Op het ogenblik dat je toestemming krijgt van je fysiotherapeut, dan kun je je voorzichtig beginnen met het uitvoeren van oefeningen om de kracht en de beweeglijkheid van je enkel weer op te voeren. In het begin zullen dergelijke oefeningen echter uitgevoerd dienen te worden zonder dat er enig gewicht erop rust. Na verloop van tijd kunnen de oefeningen wat moeilijker en meer belastend worden. Een standaard oefenprogramma, dat je gaat volgen nadat je je enkel hebt verstuikt, zal meestal een aantal vaste oefeningen kennen. Dit zijn oefeningen die je voorzichtig uit kunt voeren, maar die je toch zullen helpen om je enkel weer los te maken. Het enkelgewricht zal immers vaak na een verstuiking stijf zijn geworden door een gebrek aan beweging. Het is dan van cruciaal belang om de beweeglijkheid weer terug te krijgen die tijdens het helingsproces mogelijk verloren is gegaan. Op die manier voorkom je immers voor een groot deel nieuwe enkelblessures in de toekomst.
Isometrische oefeningen zijn oefeningen die je in staat stellen om kracht op te bouwen rond het enkelgewricht zonder dat je dit gewricht met een bepaalde weerstand hoeft te bewegen. Dit zal overigens al vroeg in het herstelproces te gebeuren. Je enkel kan dan namelijk al wel wat sterker worden ondanks het feit dat je dan nog steeds last hebt van het ongemak tijdens het bewegen van het aangedane enkelgewricht.
Weerstandsoefeningen kunnen uit worden gevoerd door het enkelgewricht te bewegen met weerstand in de tegenovergestelde richting. Door dergelijke oefeningen uit te voeren, kun je werken aan het versterken van de spieren rondom je enkel en op die manier extra kracht te bieden aan je enkelgewricht.
Na enige tijd zal je enkel weer helemaal hersteld zijn en zul je weer dezelfde activiteiten kunnen beoefenen als voor het ontstaan van de enkelblessure. Indien je last van een verstuikte enkel hebt, dan dien je altijd een arts even naar deze blessure te laten kijken en een fysiotherapeut in te schakelen om je te helpen weer snel en veilig op je oude niveau te kunnen komen.
