Het bovenbeen is, zoals de naam al duidelijk aangeeft, het bovenste deel van je been. De meest voorname spiergroep in je bovenbeen is de quadriceps (musculus quadriceps femoris), ofwel de vierhoofdige dijbeenspier. Op het ogenblik dat je je benen gebruikt zullen je bovenbenen voor de levering van de meeste energie zorgen. Bovenbenen spelen om die reden dan ook een belangrijke rol, bij bijvoorbeeld het lopen, zitten en rennen.
Spieren
De quadriceps
Is een vierhoofdige skeletspier die zich aan de voorkant van de dij bevindt. Deze spier zit dus tussen twee delen van het skelet en behoren tot het actieve bewegingsapparaat. Net zoals alle andere skeletspieren loopt ook de quadriceps over gewrichten die ervoor zorgen dat deze spieren samen kunnen trekken. Het gewricht zal daardoor kunnen bewegen.
De quadriceps is de voornaamste spier voor het strekken van je been. Deze spier is waar te nemen als een vlezige massa aan de voor- en zijkanten van je dijen.
Musculus rectus femoris: De musculus rectus femoris is over de heupkom heen aan het darmbeen gehecht terwijl de overige drie spieren direct aan het dijbeen zijn gehecht. Vanaf de draaigewrichten tot de gewrichtsknokkels zullen deze drie spieren het dijbeen bedekken.
Deze vier spieren hechten allemaal aan één pees die hen verbindt met het scheenbeen en de knieschijf. Hierna zal de pees in de vorm van ligamentum patellae op de tuberositas tibiae aanhechten.
De musculus vasti zijn zogeheten mono-articulaire spieren, met andere woorden deze lopen enkel over het kniegewricht. De taak van deze spieren is het, in het kniegewricht, strekken van het onderbeen.
- Musculus vastus medialis
- Musculus vastus intermedius
- Musculus vastus lateralis
De taak van de quadriceps is het strekken van het kniegewricht. De hoogste spier van de quadriceps, die over de heup loopt, heeft daarnaast nog een andere taak, namelijk het heffen van het been in voorwaartse richting. Op het ogenblik dat de spieren van de quadriceps niet in balans zijn, bijvoorbeeld bij iemand die verlamd is, zullen dwarskrachten uit worden geoefend op de knieschijf waardoor deze ontwricht kan raken, ofwel uit de kom kan schieten.
Wanneer er sprake is van een verlamming van essentiële delen van de quadriceps, zoals door een zenuwbeschadiging, kan de buiging van je knie niet af worden geremd. Zodra het zwaartepunt van het lichaam in een dergelijke situatie te veel achteraan komt te liggen dan zul je in elkaar zakken.
De hamstrings
De hamstrings ofwel achterdijbeenspier(en), zijn zoals de naam al aangeeft, de spieren die zich aan de achterkant van de dij bevinden en die de antagonist zijn van de quadriceps.
Spieren
- Agonist Een buigende spier (quadriceps in het bovenbeen) die beweging tot gevolg heeft. Het samentrekken ervan zorgt voor een buigende beweging in het kniegewricht Het been komt hierdoor uit ruststand.
- Antagonist Een strekkende spier (hamstrings in het bovenbeen)die inwerkt tegen de beweging van een agonist. Een antagonist zorgt ervoor dat het been zich strekt en weer in ruststand komt.
Hamstring is een verzamelnaam voor een drietal spieren die zich aan de achterkant van het dijbeen bevinden. Dit zijn de volgende spieren:
Hamstrings
- Musculus biceps femoris Deze drie spieren lopen vanaf het zitbeen naar het onderbeen en worden ook wel de ischiocrurale spieren genoemd.
- Musculus semitendinosus
- Musculus semimembranosus
De spieren van de hamstrings kunnen als bi-articulair worden aangemerkt omdat ze zowel over het heup- als over het kniegewricht lopen. In de heup zorgen de hamstrings ervoor dat je bovenbeen naar achteren kan worden bewogen. In het kniegewricht zorgen deze spieren dat het onderbeen kan worden gebogen. De spieren vervullen verder nog een rol bij het naar binnen- en naar buiten draaien van het onderbeen.
In je knieholte zijn de pezen van de hamstring goed voelbaar. Aan de binnenkant is in het bijzonder de pees van de Musculus semitendinosus goed te voelen. De pees aan de buitenkant van de knieholte is verbonden met de Musculus biceps femoris.
In de hamstring bevinden zich de uiteinden van de zenuwen, nervus ischiadicus en de nervus peronaeus communis, die impulsen ontvangen voor de aansturing van deze spieren.
Je lenigheid kan onder andere gemeten worden door de rekbaarheid en soepelheid van je hamstrings te meten. Een van de manieren om dit te doen is door de zogenaamde hamstring-stretch uit te voeren. Er bestaan echter nog een aantal andere manieren om de mate van lenigheid van een mens te kunnen bepalen. Bij de hamstring-stretch wordt gekeken hoever de spieren van de hamstring op kunnen worden gerekt. Hoe verder deze spieren kunnen oprekken, hoe leniger je je mag noemen.
Pijn bovenbeen
De bovenbenen worden tijdens veel bewegingen intensief gebruikt waardoor er dus ook gemakkelijk klachten op kunnen treden. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan:
- Quadricepsblessures,
- Hamstringblessures,
- Problemen met de beenzenuwen,
- Problemen met de bloedvaten in de benen.
Bovenbeenblessures
Er kunnen een drietal gradaties worden onderscheiden als het gaat om blessures aan het bovenbeen:
forse verrekking
- wellicht een paar gescheurde of gekneusde spiervezels,
- duidelijk te lokaliseren pijn,
- de spieren vertonen een lichte stijfheid,
- bij rustige activiteiten kunnen klachten afnemen,
- na intensieve activiteiten nemen de klachten, vaak in een heviger vorm, toe.
spierweefsel is duidelijk gescheurd
- pijn omvat doorgaans een groter deel van het bovenbeen,
- bloeduitstorting zijn direct, of na enkele dagen, waar te nemen,
- op de beschadigde plek kan een soort kuiltje waar worden genomen,
- je kunt met het geblesseerde been gaan trekken.
de spier is volledig gescheurd,
- een herstellende operatie is nodig,
- de spier aanspannen is niet mogelijk,
- het gewricht dat bij de geblesseerde spier hoort kan evenmin worden bewogen.
Hamstringblessures
Uitstraling
Op het ogenblik dat je te maken hebt met pijnklachten of met veranderingen in het gevoel in je bovenbenen dan kan er wellicht sprake zijn van uitstraling vanuit bijvoorbeeld je heup, rug of bekken. Het is essentieel om in een dergelijk geval de juiste diagnose te stellen zodat de klachten op een juiste manier kunnen worden behandeld.
Daarnaast zal het stellen van een juiste diagnose voorkomen dat de klachten terugkeren of zelfs chronische vormen aan kunnen gaan nemen. Om een goede diagnose te kunnen stellen zal een arts informatie verzamelen over de pijn, zoals over de oorzaak, het verloop en het pijntype maar ook zal er een beoordeling worden gemaakt van de rug, heupen, de knieën, het bekken en de werking van het bovenbeen.
