Het deel van het lichaam dat, over het algemeen wordt bedoeld als er wordt gesproken over de kuit, bevindt zich aan de achterzijde van het been, direct onder de knie. Om mogelijke oorzaken van pijnlijke kuiten beter te kunnen begrijpen, geven je eerst even een korte inkijk in de anatomie van de menselijke kuiten.
De kuit is opgebouwd uit een drietal grote spieren:
- de mediale musculus gastrocnemius (middelste oppervlakkige kuitspier),
- de laterale musculus gastrocnemius (buitenste oppervlakkige kuitspier),
- de musculus soleus (scholspier).
Een andere, kleinere. Spier in de kuit is de musculus plantaris (voetzoolspanner). Verder zijn er nog een tweetal botten aanwezig in de kuit, het langere scheenbeen en het wat kortere kuitbeen. Op het moment dat je problemen ondervindt met één van de eerder genoemde onderdelen van de kuit kunnen zorgen voor uiteenlopende pijnklachten in dit deel van je lichaam.
Oorzaken van een kuitblessure of -verwonding
Hoewel meestal spierblessures of –verwondingen pijnlijke kuiten zullen veroorzaken, zijn er nog een aantal andere factoren die klachten met zich mee kunnen brengen, zoals problemen met de doorbloeding, problemen met het kniegewricht en nog talloze andere medische aandoeningen. De oorzaak van de klachten achterhalen is dan ook noodzakelijk voordat er een gepast behandelplan opgesteld kan worden. Een aantal van de meest voorkomende oorzaken zijn onder andere:
- Ongecontroleerde samentrekkingen (spasmen) van de kuitspier: dit is de meest voorkomende oorzaak van acute pijn in de kuit. Gewoonlijk zal een dergelijke blessure ontstaan tijdens het beoefenen van een sport of het uitvoeren van een oefening. Symptomen die veel worden waargenomen bij een verrekte kuitspier zijn pijn, zwelling en blauwe plekken.
- Verrekking van de mediale gastrocnemius: deze spier is het deel van je kuit dat het meest vaak betrokken is bij verwondingen en blessures. De middelste kop van deze spier behoort namelijk toe aan één van de drie grote kuitspieren en zal dus vaak de oorzaak zijn van een pijnlijke kuit als er sprake is van verrekking.
- Een gescheurde voetzoolspanner (musculus plantaris): dit is slechts een dunne en korte spier, die bij 10 tot 20 procent van de bevolking niet eens aanwezig is. De voetspanner is een spier die langs de musculus gastrocnemius loopt, hoewel deze een aanzienlijk stuk dunner is. De musculus plantaris kan dus gemakkelijk scheuren en dan voor een plotselinge, knappende pijn aan de achterzijde van het been zorgen. Vanwege het feit dat deze spier geen belangrijke functie vervult, zal er doorgaans worden besloten om geen operatieve ingreep uit te voeren bij de behandeling van een blessure of verwonding ervan.
- Peesontsteking (tendinitis) van de Achillespees. De Achillespees vormt de verbinding tussen de kuitspieren en de hiel. Pijn in de kuit zal gewoonlijk betrekking hebben op de zachtere, gespierde delen van het onderbeen. Dit terwijl een gescheurde Achillespees zich kenmerkt door pijn aan de achterzijde van de hiel. Een losgescheurde Achillespees die op een hoger punt zal ontstaan, dient in overweging genomen te worden wanneer een pijnlijke kuit onderzocht wordt.
- Vochtophoping in de knieholte (in het Engels ook wel een Baker’s cyst genoemd): dit is eigenlijk geen echte cyste, maar een opeenhoping van vocht uit het kniegewricht dat aan de achterzijde van de knie is gaan zitten. Op het moment dat er zich ongewoon veel vocht opgehoopt is, dan kan dit voor pijnklachten zorgen aan de achterkant van het been. Soms zal een dergelijke vochtophoping zorgen voor een scheuring en zal het vocht in de kuit terechtkomen.
- Een bloedprop moet altijd als oorzaak van pijn in de kuit uit worden gesloten, in het bijzonder wanneer de pijnlijke kuit niet het directe gevolg is van een verwonding of blessure. Bloedpropjes kunnen zich diep in de beenaderen vormen en een zo een verstopping veroorzaken in de bloedsomloop. Hierdoor kan er een zwelling en pijn in een kuit ontstaan. In de weken of maanden direct na een verwonding, of een operatieve ingreep, kunnen er gemakkelijker bloedpropjes ontstaan. Het is echter altijd van groot belang of te weten of een bloedpropje de oorzaak van kuitpijnen is omdat, wanneer het probleem niet wordt behandeld, het propje via de bloedbaan naar je longen kan worden vervoerd en daar voor ademhalingsproblemen (en in het ergste geval zelfs voor een levensbedreigende situatie) kan gaan zorgen.
- Krampen in de beenspieren: pijnlijke kuiten worden in de meeste gevallen veroorzaakt door spierkrampen in het been. Gewoonlijk is er dan sprake van intervallen waarin de klachten optreden, de pijn wordt dus niet constant gevoeld, en bovendien zal de kuitpijn minder worden als de spier wordt gestrekt of als deze wordt verwarmd.
Wanneer moet je een bezoek brengen aan een arts?
Op het ogenblik dat je niet zeker weet wat je klachten veroorzaakt, of als je niet weet welke behandeling aanbevolen wordt in dit specifiek geval, dan doe je er goed aan om medische hulp in te schakelen. De behandeling van pijn in je kuit zal immers afgestemd moeten worden op de specifieke oorzaak van de klachten.
Bepaalde symptomen zullen altijd een redden zijn om een arts te bezoeken, zoals onder andere:
- je bent niet meer in staat om op een normale, comfortabele manier te lopen op het aangedane been,
- een verwonding of blessure die voor een misvorming van het onderbeen veroorzaakt,
- Pijn in de kuit die ‘s nachts of tijdens rust ontstaat,
- Pijn in de kuit die niet na enkele dagen vanzelf weer is verdwenen,
- Zwelling rondom de kuit of het enkelgewricht,
- Symptomen die kunnen wijzen op een ontsteking, zoals koorts, roodheid en warm aanvoelen.
- De aanwezigheid van een aantal ongebruikelijke symptomen.
Behandeling van de pijnlijke kuit
De behandeling van een pijnlijke kuit zal in zijn geheel afhangen van de oorzaak van het probleem. Om die reden is het uitermate belangrijk dat je de oorzaak kent van de klachten waar je mee te maken hebt voordat je begint met een bepaald behandelplan. Op het moment dat je twijfelt aan de diagnose die is gesteld of de Ernst van de situatie, dan is het goed om altijd medisch advies in te winnen voordat je de klachten gaat, of laat, behandelen.
Een aantal veel gebruikte behandelingen bij pijnlijke kuiten hebben we hieronder voor je op een rijtje gezet. Niet alle genoemde behandelingen zullen echter in elke situatie bruikbaar zijn, maar er zullen er vast wel een aantal zijn die je kunt gebruiken om je specifieke probleem aan te pakken.
- Rust: in de meeste gevallen zal de eerste behandeling van een pijnlijke kuit bestaan uit het nemen van voldoende rust. Zo zullen de spieren immers in staat worden gesteld om zich te herstellen en kan een eventuele ontsteking worden verlicht. In een groot aantal gevallen hoef je alleen maar deze stap te zetten om de pijn in een kuit te verlichten. Indien de klachten echter ernstiger van aard zijn, dan kun je wellicht krukken gaan gebruiken om zo de belasting van de aangedane kuit te verminderen.
- Koelen of juist verwarmen: koude- of juist warme kompressen zijn doorgaans de meest gebruikte behandelmethodes bij pijnlijke kuiten. Afhankelijk van je persoonlijke situatie dien je te bepalen of je moet kiezen voor het koelen of juist het verwarmen van de aangedane plaats. Bovendien moet je, voordat je deze behandeling gaat gebruiken, weten op welke wijze je een koud of warm kompres aan dient te brengen. Zo voorkom je namelijk dat je door middel van een dergelijke behandeling meer kwaad dan goed zult doen.
- Strekken van de kuitspier: door de spieren en de pezen van de kuit te strekken, kun je in sommige gevallen de pijn in dit deel van je been verlichten. Hierbij zul je je echter wel een goede routine eigen dienen te maken en het aanleren van een degelijke basis zal je al een aardig eind op de juiste weg helpen.
- Fysiotherapie: een belangrijk aspect dat komt kijken bij de behandeling van vrijwel elke orthopedisch probleem is oefenen onder begeleiding van een fysiotherapeut. Het is dus zaak om een goede fysiotherapeut te vinden zodat je uiteenlopende technieken kunt toepassen om krachtiger te worden, weer mobile te worden en om je te helpen weer op het activiteitenlevel te komen van voor de kuitblessure of -verwonding.
- Het gebruik van NSAIDs: zogenaamde niet steroïden ontstekingsremmende pijnmedicatie is één van de meest gebruikte methoden om de pijnklachten in de kuit te behandelen. Dit kunnen vrij verkrijgbare medicijnen zijn, maar in bepaalde gevallen doe je er verstandiger aan om voor geneesmiddelen te kiezen die door een arts zijn voorgeschreven. Zeker als de pijnklachten in de kuit het gevolg zijn van sportblessures zijn NSAIDs op doktersrecept vaker aan de orde.
Slotopmerking
Wellicht ben je al snel geneigd om zelf een diagnose te stellen als je last hebt van pijn in je kuit en zul je ook de behandeling in eigen handen nemen, in plaats van een arts te bezoeken en te vertrouwen op zijn, of haar, kennis en ervaring op dit gebied. Het goede nieuws is echter dat in de meeste gevallen pijnlijke kuiten geen operatief ingrijpen vereisen. Dat wil echter niet zeggen dat het niet van belang is om de exacte oorzaak te kennen van de pijnlijke kuit waar je mee te kampen hebt. Soms is het immers van groot belang om de klachten direct te laten behandelen. Bovendien kan een geval van bijvoorbeeld een aanwezige bloedprop in een bloedvat voor een zeer ernstige medische situatie zorgen. Wanneer dit aan de orde is, zul je je direct onder medische behandeling dienen te stellen zodat voorkomen kan worden dat er zich een meer ernstige, of zelfs levensbedreigende, complicatie aandient.
