Hersentumor symptomen, wat zijn de klachten en levensverwachting?

Er zijn diverse soorten hersentumoren waarvan sommige maligne (kwaadaardig) en sommige benigne (goedaardig) zijn. Bepaalde kwaadaardige tumoren gaan uit van de hersenen (en worden om die reden primaire hersenkanker genoemd). In sommige gevallen zal de kanker zich echter uit gaan zaaien vanuit een ander gedeelte van het lichaam naar de hersenen, wat een secundaire hersentumor tot gevolg heeft.

Er zijn een heleboel potentiële symptomen bekend die in verband kunnen worden gebracht met de aanwezigheid van een hersentumor, maar het is niet waarschijnlijk dat één persoon deze allemaal zal laten zien. Daarnaast lopen de symptomen uiteen afhankelijk van de plaats deze in de hersenen groeit en wat de omvang ervan is. Hieronder bespreken we een aantal van de meest voorkomende symptomen die op kunnen treden bij een hersentumor, maar ook enkele symptomen die een aanwijzing kunnen zijn voor de plaats waar een hersentumor zich zal bevinden.

Algemene tekenen en symptomen behorende bij een hersentumor

Symptomen die kunnen wijzen op de aanwezigheid van een hersentumor lopen uiteen afhankelijk van het type, de grootte en de exacte plaats in de hersenen. Hieronder hebben we een aantal algemene tekenen en symptomen voor je verzameld en van een korte omschrijving voorzien.

Hoofdpijn die veranderingen laat zien

Hoofdpijn die verslechterend is een veel voorkomend symptoom en zal circa de helft van de mensen treffen waarbij zich een hersentumor heeft gevormd. Een tumor in de hersenen kan namelijk een zekere druk uitoefenen op gevoelige zenuwen en bloedvaten. Dit kan in nieuwe hoofdpijnklachten of een verandering in je oude hoofdpijnpatroon met zich meebrengen. Hierbij kun je denken aan het volgende:

• Je hebt last van constante pijn, maar het is niet te vergelijken met migraine.
• De pijn is het meest hevig wanneer je ’s morgens voor het eerst opstaat.
• De hoofdpijn gaat gepaard met braken of nieuwe neurologische symptomen.
• De hoofdpijn wordt erger wanneer je sport, hoest of van houding verandert.
• Vrij verkrijgbare pijnstillers helpen helemaal niet om de klachten te verlichten.

Zelfs wanneer je merkt dat je meer last van hoofdpijn hebt dan vroeger, of indien deze erger zijn geworden dan in het verleden, dan wil dit niet direct zeggen dat je ook daadwerkelijk een hersentumor hebt. Iemand kan om diverse redenen hoofdpijn krijgen, van een overgeslagen maaltijd of gebrek aan slaap tot een hersenschudding of een beroerte.

Epileptische aanvallen

Hersentumoren kunnen op zenuwcellen in de hersenen gaan drukken. Dit kan voor een onderbreking zorgen van de elektrische signalen en uiteindelijk resulteren in een epileptische aanval. Een epileptische aanval is in bepaalde gevallen het eerste teken dat kan duiden op de aanwezigheid van een hersentumor, maar deze kunnen daarnaast in ieder stadium zich voordoen. Circa de helft van de mensen met hersentumoren hebben ten minste één keer te maken met een epileptische aanval.

Epileptische aanvallen komen niet altijd door de aanwezigheid van een hersentumor Andere oorzaken van epileptische aanvallen zijn bijvoorbeeld:

• neurologische problemen,
• hersenaandoeningen,
• het afbouwen van bepaalde medicatie.

Persoonlijkheidsveranderingen of stemmingswisselingen

Hersentumoren kunnen de werking van de hersenen in de war sturen en je persoonlijkheid en gedrag beïnvloeden. Ze kunnen eveneens onverklaarde stemmingswisselingen met zich meebrengen. Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat:

• Je gemakkelijk in de omgang was, maar nu ben je erg snel geïrriteerd.
• Je een doorzetter was, maar nu ben je juist passief geworden.
• Je het ene moment ontspannen en gelukkig bent en het volgende begint je ruzie te maken zonder dat daar een duidelijke reden voor is.

Dergelijke symptomen kunnen het gevolg zijn van een tumor in:

• bepaalde delen van de grote hersenen,
• de frontale kwab,
• de temporale kwab.

Dit soort veranderingen kan al vroeg ontstaan, maar je kunt er eveneens last van krijgen als gevolg van chemotherapie en andere behandelingen die gericht zijn op de aanpak van de kanker. Persoonlijkheidsveranderingen en stemmingswisselingen kunnen tevens toe te schrijven zijn aan psychische stoornissen, middelenmisbruik en andere aandoeningen waar de hersenen bij betrokken zijn.

Geheugenverlies en verwardheid

Geheugenproblemen kunnen te wijten zijn aan een tumor in de frontale- of temporale kwab. Een tumor in de frontale- of pariëtale kwab kan eveneens van invloed zijn op je ratio en besluitvormend vermogen. Je kunt bijvoorbeeld merken dat:

• Het wordt lastig om je te concentreren en je bent snel afgeleid.
• Je bent vaak verward als het gaat over eenvoudige dingen.
• Je kunt niet meer meerdere dingen tegelijkertijd doen en problemen ondervinden met het plannen van zaken.
• Je ondervindt problemen met je korte termijn geheugen.

Dit kan in ieder stadium van hersenkanker gebeuren, maar kan tevens een bijwerking zijn van chemotherapie, bestraling of andere behandeling om deze vorm van kanker aan te pakken. Vermoeidheid kan bovendien deze problemen erger maken.

Lichte cognitieve problemen kunnen zich om uiteenlopende redenen voordoen, en dus niet enkel en alleen door de aanwezigheid van een tumor in de hersenen. Ze kunnen bijvoorbeeld eveneens het gevolg zijn van een tekort aan bepaalde vitamines, medicijn gebruik of emotionele stoornissen.

Vermoeidheid

De vermoeidheid die je ervaart als gevolg van een hersentumor is meer dan zo nu en dan je een beetje moe voelen. Enkele tekenen dat je te maken hebt met een echte vermoeidheid zijn onder andere:

• Je bent het grootste deel van de tijd, of zelfs voortdurend, totaal uitgeput.
• Je voelt je over het algemeen zwak en je ledematen voelen zwaar aan.
• Je merkt vaak dat je overdag in slaap valt.
• Je bent je vermogen om jezelf te focussen kwijtgeraakt.
• Je bent prikkelbaar en uit je humeur

Deze vermoeidheid kan te wijten zijn aan de aanwezigheid van een kwaadaardige tumor in de hersenen, maar kan even wel een bijwerking zijn van de behandelingen die zijn gegeven om de kanker te lijf te gaan. Andere aandoeningen die vermoeidheid tot gevolg kunnen hebben zijn onder andere:

• auto-immuunziekten,
• neurologische aandoeningen,
• bloedarmoede.

Depressie

Depressie is een veel voorkomend symptoom bij mensen die een diagnose van een hersentumor hebben gekregen. Zelfs naasten en verzorgden kunnen tijdens de behandelperiode een depressie ontwikkelen . Dit kan zich uiten in de vorm van:

• treurige gevoelens die langer aan blijven houden dan wat normaal lijkt in een dergelijke situatie,
• verlies van interesse in zaken die in verleden als prettig of leuk werden ervaren,
• gebrek aan energie,
• slaapproblemen,
• slapeloosheid
• gedachten aan zelfbeschadiging,
• gedachten aan zelfmoord,
• schuldgevoelens,
• een gevoel van waardeloosheid.

Zelfmoordpreventie

Op het ogenblik dat je vermoedt dat iemand een direct risico loopt op zichzelf of een ander persoon pijn te doen of te beschadigen, dan dien je de volgende stappen te nemen:

• bel de alarmlijn.
• blijf bij de persoon in kwestie totdat de hulp is gearriveerd,
• Verwijder alle voorwerpen die mogelijk als wapen kunnen worden of schade aan een persoon toe kunnen brengen gebruikt, zoals messen, wapens en medicijnen.
• Luister naar de persoon in kwestie, maar oordeel, redetwist, bedreig of schreeuw in geen geval.

Indien jij, of iemand in je omgeving, plannen heeft om zelfmoord te gaan plegen, dan dien je deskundige hulp in te roepen van bijvoorbeeld een organisatie die je handvatten kan geven bij de preventie van zelfdoding of je huisarts.

Misselijkheid en overgeven

In de vroege stadia van hersenkanker kun je misselijk zijn en over moeten geven omdat een tumor een zogenaamde hormonale onbalans tot gevolg kan hebben. Verder kunnen tijdens de behandeling van een kwaadaardige hersentumor misselijkheid en braken zich manifesteren als bijwerkingen zijn van chemotherapie of een andere behandelvorm. Uiteraard kun je om uiteemlopende andere redenen misselijk zijn en over moeten geven, zoals door een voedselvergiftiging, griep of een zwangerschap.

Zwakte en gevoelloosheid

Er kan een gevoel van zwakte ontstaan wanneer er zich een tumor in je hersenen bevindt omdat je lichaam deze wil bestrijden. Bepaalde hersentumoren hebben ook gevoelloosheid of tintelingen in de handen en voeten tot gevolg. Dit gebeurt meestal aan maar één zijde van het lichaam en kan wijzen op een tumor in een bepaald hersengebied. Zwakte of gevoelloosheid kunnen tevens als bijwerkingen van de kankerbehandeling optreden. Andere aandoeningen, zoals multiple sclerose, diabetische neuropathie en het Guillain-Barre-syndroom kunnen eveneens dergelijke symptomen met zich meebrengen.

Tekenen en symptomen op basis van locatie van de hersentumor

Bepaalde symptomen kunnen inzicht geven over de plaats waar de tumor zich in de hersenen kan bevinden.

Visusproblemen kunnen te wijten zijn aan een tumor in of rond de:

• hypofyse,
• gezichtszenuw,
• achterhoofdskwab,
• temporaal kwab,

Problemen met de spraak, het lezen en het schrijven:

• bepaalde delen van de grote hersenen (het cerebrum),
• bepaalde delen van de kleine hersenen (het cerebellum),
• temporaal kwab,
• pariëtale kwab

Gehoorproblemen:

• nabij de hersenzenuwen (craniale zenuwen),
• temporaal kwab.

Slikproblemen:

• de kleine hersenen (het cerebellum),
• in of nabij hersenzenuwen (craniale zenuwen).

Problemen met beweging in handen, armen, voeten en benen, of moeite met lopen:

• de kleine hersenen (het cerebellum),
• frontaal kwab.

Evenwichtsproblemen

Evenwichtsproblemen kunnen duiden op een tumor in de buurt van de hersenstam.

Gelaatsverlamming, zwakte of pijn

Dit kan eveneens ontstaan bij een tumor in de hersenstam.

Wanneer ga je naar een dokter?

Op het moment dat je een aantal van de hierboven omschreven tekenen en symptomen bij jezelf op hebt gemerkt, dan wil dit absoluut nog niet zeggen dat er zich een tumor in je hersenen heeft ontwikkeld. Vanwege het feit dat deze symptomen een overlapping vormen met die van een groot aantal andere aandoeningen, is het wel van cruciaal belang om de juiste diagnose te laten stellen. Daarbij komt verder dat voor een heleboel ziektes een vroege diagnose ook een behandeling met betere vooruitzichten betekent. Het is dus zaak dat je op korte termijn een afspraak maakt met je huisarts zodat deze kan bepalen wat de oorzaak is van je symptomen en daarmee de eerste stappen kan zetten die nodig zijn voor een geschikte behandeling.