Ieder mens heeft wel eens ergens op zijn lichaam een blauwe plek opgelopen. Vooral kinderen zitten soms, na een dagje stoeien en ravotten, soms van top tot teen onder. In de regel is een blauwe plek dan echter geen reden om je zorgen om te maken. Je weet immers dat dergelijke bloeduitstortingen, zoals blauwe plekken ook wel worden genoemd, zijn ontstaan tijdens het spelen.
Je dient je wel zorgen te gaan maken als een kind, maar ook een volwassene, onverklaarbare blauwe plekken op zijn lichaam krijgt. Er is dan namelijk een kans dat deze persoon lijdt aan een vorm van leukemie.
Leukemie is de verzamelnaam van een aantal vormen van bloedkanker, ook soms beenmergkanker genoemd. Hierbij zullen één van de soorten witte bloedcellen, de zogenaamde leukocyten, zich ongecontroleerd en vaak sneller dan normaal gaan vermenigvuldigen. De aanmaak van deze leukocyten vindt plaats in het beenmerg.
Beenmerg bevindt zich in je beenderen en bevat stamcellen die voor de productie van nieuwe witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes zorgen. Hoewel er verschillende witte bloedcellen worden aangemaakt is de concentratie ervan in je bloed erg klein. Nadat de witte bloedcellen verschillende stadia van rijping hebben doorgemaakt, komen ze in je bloed terecht. Onder normale omstandigheden zijn de witte bloedcellen dus volledig gerijpt op het moment dat ze in het bloed terechtkomen. Rijpe witte bloedcellen zijn een essentieel onderdeel van je immuunsysteem doordat ze onder andere allerlei ziekteverwekkers weten te bestrijden.
Indien er sprake is van leukemie dan is er een probleem ontstaan bij de witte bloedcellen met als gevolg dat de samenstelling van je bloed verandert. Er is een acute en chronische leukemievorm bekend. Elke vorm van leukemie heeft een aantal typische kenmerken.
- Acute leukemie wil zeggen dat er witte bloedcellen in het bloed terechtkomen die nog niet voldoende zijn gerijpt. Deze onrijpe witte bloedcellen kunnen niet voldoende een bijdrage leveren aan het afweersysteem In het bijzonder (jonge) kinderen worden vaak getroffen door acute (lymfatische) leukemie.
- Chronische leukemie betekent dat er juist grote hoeveelheden witte bloedcellen worden geproduceerd. Hierdoor kunnen er minder rode bloedcellen en bloedplaatsjes in het beenmerg worden aangemaakt. Chronische vormen van leukemie komen vaker voor bij volwassenen en bejaarden.
Behalve de onderverdeling acuut en chronisch kan er verder nog de verdeling lymfatisch en myeloïde worden gemaakt als het de ziekte leukemie betreft. Bij deze onderverdeling zal vooral worden gekeken welke soort witte bloedcellen de kanker veroorzaakt.
- Acute myeloïde leukemie en acute lymfatische leukemie: in het beenmerg komen te grote hoeveelheden onrijpe witte bloedcellen voor waardoor er niet voldoende ruimte overblijft om gezonde witte- en rode bloedcellen en bloedplaatjes aan te maken. Er zal daardoor dus een tekort aan deze gezonde cellen in het bloed ontstaan.
- Chronische lymfatische leukemie: van een bepaalde soort witte bloedcellen worden er te veel aangemaakt. Deze cellen zijn bovendien beschadigd en vervullen hun rol in het afweersysteem niet naar behoren. De vatbaarheid voor allerlei ziektes en infecties zal daardoor sterk toenemen. Indien een patiënt aan deze vorm van leukemie komt te overlijden dan is een infectie doorgaans de doodsoorzaak en niet de kanker op zich.
- Chronische myeloïde leukemie: komt slechts sporadisch voor en betekent dat er te veel witte bloedcellen worden aangemaakt die nog wel rijpen. Er komt dus een te grote concentratie gerijpte witte bloedcellen in het bloed terecht die hun taak in het afweersysteem wel kunnen vervullen. Deze vorm van leukemie zal daardoor vaak voor aanzienlijk minder klachten zorgen dan bijvoorbeeld acute leukemie.
Klachten
Iemand die lijdt aan een vorm van leukemie kan te maken krijgen met een aantal uiteenlopende klachten. Van een aantal van deze klachten is echter bekend dat deze vaker voorkomen dan andere omdat deze bijvoorbeeld verband houden met de verminderde werking van het afweersysteem. Een aantal vaak voorkomende symptomen bij leukemie zijn:
- de lymfeklieren zijn opgezet,
- er ontstaan spontane bloeding,
- je gewrichten en botten gaan pijn doen,
- je bent veel eerder en vaker moe dan normaal,
- je verliest lichaamsgewicht,
- ’s nacht ga je vaker transpireren,
- je krijgt koorts,
- je bent meer vatbaar voor allerlei infecties,
- je tandvlees gaat sneller bloeden,
- je hebt last van ernstige bloedarmoede,
- er ontstaan onverklaarbare blauwe plekken op je lichaam.
Blauwe plekken
Onverklaarbare blauwe plekken kunnen een aanwijzing zijn voor de aanwezigheid van een vorm van leukemie. Wanneer je hier regelmatig blauwe plekken, ofwel bloeduitstortingen, aantreft op je lichaam zonder dat je daar een verklaring voor kunt vinden dan is het zeker aan te raden dit met je huisarts te bespreken.
De medische term voor een bloeduitstorting of blauwe plek is hematoom. Een blauwe plek ontstaat op het ogenblik dat er een inwendig bloeding optreedt waarbij er bloed tussen de omliggende weefsels komt te zitten. Als een dergelijke bloeding dicht onder de huid ontstaat dan kun je dit waarnemen als een blauwe plek. In bepaalde gevallen zal een blauwe plek gepaard gaan met een zwelling. Blauwe plekken kunnen in principe overal op je lichaam ontstaan.
Als je lijdt aan leukemie dan is de samenstelling van je bloed anders dan normaal, en zeker niet optimaal. Hierdoor is de kans dat er blauwe plekken ontstaan ook groter geworden. De grote hoeveelheid witte bloedcellen zal er bovendien voor zorgen dat de wand van de eigen bloedvaten wordt aangetast en daardoor poreuzer wordt. Wanneer dat gebeurt, zal er een spontane blauwe plek ontstaan.
Met andere woorden: de bloedvaten van een patiënt die lijdt aan leukemie zullen aanzienlijk kwetsbaarder worden. In tegenstelling tot bij gezonde mensen zullen blauwe plekken, bij een leukemiepatiënt, zonder het uitoefenen van enige kracht van buitenaf kunnen ontstaan. Er kan om die reden dikwijls geen aanwijsbare reden worden gevonden voor het stukgaan van de bloedvaten en het ontstaan van de bloeduitstorting. Ook kunnen dit soort spontaan ontstane blauwe plekken in de regel niet worden voorkomen. Zelfs bij een erg lichte aanraking of uitgeoefende druk kan er immers al voor zorgen dat een poreus bloedvat stukgaat en er op de huid een blauwe plek zichtbaar wordt.
Naar de dokter
Het verschijnen van onverklaarbare blauwe plekken op je lichaam betekent gelukkig niet altijd dat je lijdt aan leukemie, maar deze plekken dienen wel door een arts te worden beoordeeld. Er zijn namelijk nog een aantal andere aandoeningen en ziektes, maar ook bepaald medicijngebruik, waardoor je met dit fenomeen te maken kunt krijgen. Maar ook als er meerdere symptomen aanwezig zijn die zouden kunnen wijzen op leukemie is er onderzoek naar de oorzaak van de blauwe plekken absoluut noodzakelijk.
