Steeds wanneer er ergens in je lichaam een bepaald deel naar een andere plaats wordt gedrukt, waar het dus eigenlijk niet thuishoort, dan kan er worden gesproken van een hernia (oftewel breuk). Een middenrifbreuk (in de medische wereld ook wel aangeduid met de termen hernia diafragmatica en hiatus hernia) is een opening die is ontstaan in het middenrif (hiatus). Het middenrif is de band van spierweefsel die de borstholte scheidt van de buik. Normaliter zal de slokdarm door het middenrif lopen op zijn weg naar de maag. Bij een middenrifbreuk puilt de maag echter uit door deze opening en komt op die manier dus (deels) in de borstkas terecht.
Vormen van een middenrifbreuk
Er kunnen twee belangrijke vormen van een middenrifbreuk worden onderscheiden:
- een sliding hiatus hernia,
- een para-oesofageale hiatus hernia (de middenrifbreuk bevindt zich naast de slokdarm).
Bij een sliding middenrifbreuk glijden de maag en het deel van de slokdarm dat aan de maag verbonden is door het middenrif omhoog en komen zo dus in de borstkas te liggen. Dit is de meest voorkomende vorm van een middenrifbreuk.
De para-oesofageale middenrifbreuk komt daarentegen minder vaak voor, maar brengt wel meer reden tot bezorgdheid met zich mee. De slokdarm en de maag zullen in dit geval immers op hun normale plaats blijven liggen, maar een gedeelte van de maag wordt door het middenrif geduwd en komt naast de slokdarm terecht. Ondanks het feit dat je last kunt hebben van deze vorm van een middenrifbreuk zonder dat er zich symptomen zullen manifesteren, bestaat er een kans dat de maag “afgeklemd” wordt of dat de bloedtoevoer wordt afgesneden.
Een groot aantal mensen dat last hebben van een middenrifbreuk hebben geen symptomen, terwijl anderen last kunnen hebben van zuurbranden als gevolg van de gastro-oesofageale refluxziekte. Hoewel dat er een verband lijkt te bestaan, lijkt het er tevens op dat de ene aandoening niet het gevolg is van de andere. Er zijn immers een heleboel mensen die wellast hebben van ene middenrifbreuk, maar daarnaast niet lijden aan de gastro-oesofageale refluxziekte. Ook het tegenovergestelde komt voor: mensen hebben wel last van de gastro-oesofageale refluxziekte zonder dat er sprake is van een middenrifbreuk.
Iemand die last heeft van zuurbranden kan pijn op de borst ervaren die eenvoudig kan worden verward met de pijn die vaak wordt gevoeld wanneer er een hartaanval gaande is. Om die reden is het van cruciaal belang dat je op tijd de nodige onderzoeken en tests uit laat voeren als je pijnklachten op de borst hebt en aan de hand daarvan de juiste diagnose laat stellen.
Wat veroorzaakt een middenrifbreuk?
In het gros van alle gevallen van een middenrifbreuk zal de oorzaak niet bekend zijn. Iemand kan bijvoorbeeld worden geboren met een grotere opening in het middenrif. Maar ook een verhoogde druk vanuit de onderbuik, zoals door een zwangerschap, obesitas, hoesten of het uitoefenen van een grote druk tijdens het naar buiten persen van de ontlasting kan hier een rol bij spelen.
Wie loopt de kans om een middenrifbreuk te krijgen?
Een breuk van het middenrif komt vaker voor bij vrouwen, maar ook onder personen die te kampen hebben met overgewicht en die ouder zijn dan 50 jaar.
Hoe wordt de diagnose middenrifbreuk gesteld?
Een middenrifbreuk kan gediagnosticeerd worden met behulp van een speciale röntgenfoto (waarbij eerst een bariumoplossing geslikt moet worden) waarop een arts de slokdarm kan zien. Voor dit doel kan eveneens een endoscopie uit worden gevoerd.
Hoe worden middenrifbreuken behandeld?
De meeste mensen hebben geen last van symptomen vals ze een breuk in hun middenrif hebben, in die gevallen zal er dus geen behandeling nodig zijn. Echter bij een para-oesofageale hernia (wanneer een gedeelte van de maag door met middenrif wordt afgekneld) kan in sommige gevallen de maag klem komen te zitten waardoor er een operatieve ingreep uitgevoerd moet worden. Andere symptomen die in combinatie met een middenrifbreuk kunnen ontstaan, zoals pijn op de borst, dienen altijd serieus genomen te worden en goed worden beoordeeld. Symptomen die het gevolg zijn van de gastro-oesofageale refluxziekte, zoals brandend maagzuur, moeten uiteraard wel vaak worden behandeld.
Wanneer is een operatie van een middenrifbreuk noodzakelijk?
Op het ogenblik dat een middenrifbreuk bekneld dreigt te raken of verstrengeld dreigt te raken (zodat de bloedtoevoer af wordt gesneden), dan kan operatief ingrijpen nodig zijn om de breuk te verminderen, wat wil zeggen dat elk deel van het lichaam dat hierbij betrokken is terug zal worden geplaatst op de oorspronkelijke locatie.
Een operatie aan een middenrifbreuk kan vaak uit worden gevoerd in de vorm van een laparoscopische-, of “minimaal invasieve” ingreep. Tijdens deze vorm van chirurgie worden enkele kleine (5 tot 10 millimeter) incisies in de buik gemaakt. De laparoscoop waarde chirurg mee in de buik kan kijken, maar ook de chirurgische instrumentjes, zal door deze incisies in worden gebracht. De chirurg zal zich tijdens de operatie laten leiden door de laparoscoop, die beelden van de interne organen naar een monitor stuurt. De voordelen van laparoscopische chirurgie zijn:
- kleinere incisies,
- minder kans op infecties,
- minder pijn,
- minder littekenvorming,
- een kortere herstelperiode.
Een heleboel patiënten kunnen de dag na een operatie van een middenrifbreuk alweer gewoon rondlopen. In de regel zijn er ook geen beperkingen ten aanzien van het dieet en kan de patiënt zijn, of haar, dagelijkse activiteiten binnen een week weer hervatten. Het volledige herstel van een dergelijke operatie al circa twee tot drie weken in beslag nemen en zware lichamelijke arbeid dient, net zoals zwaar tillen, voor gedurende minimaal drie maanden na de operatie vermeden worden. Helaas kan er geen garantie worden gegeven, zelfs wanneer er een operatie aan te pas is gekomen, dat de breuk van het middenrif later niet nog een keer terug zal keren.
Wanneer moet je een arts raadplegen over een middenrifbreuk?
Indien je de diagnose van een middenrifbreuk hebt gekregen en je een hevige pijn op de borst of buik ervaart, je je misselijk voelt, je moet braken of je niet in staat bent om jezelf te ontlasten of winden te laten, dan heb je wellicht te maken met een beknelde middenrifbreuk of een obstructie. Dit zijn allebei medische noodgevallen die direct ingrijpen van een arts vereisen. Het is in dit soort situaties dan ook noodzakelijk dat je direct de alarmlijn belt en de hulpdiensten inschakelt.
