Licht bloedverlies na of tijdens de seks en het vrijen

Bloedverlies na het vrijen komt bij vrouwen van alle leeftijden voor. Wanneer het jonge vrouwen betreft, die nog niet in de menopauze zitten, is de bron van de bloeding vaak de baarmoederhals. Bij vrouwen die wel al in de menopauze zitten – of zijn geweest – kunnen er diverse oorzaken zijn. De bron van het bloedverlies kan liggen bij de baarmoederhals, de baarmoeder zelf, de schaamlippen of de urinebuis. En hoewel niet alle oorzaken even ernstig zijn, moet worden opgelet bij bloedverlies bij vrouwen die in de postmenopauze zitten. Hier kan baarmoederhalskanker een mogelijke oorzaak zijn en dat kan grote zorgen met zich meebrengen.

Infecties kunnen ontstekingen aan de huid van de vagina als gevolg hebben. Ontstekingen die onder infecties vallen, zijn: ontstoken eileiders, sexueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s), ontsteking van de baarmoederhals en vaginitis. Vaginitis is een ontsteking van de vagina, waarbij het binnenste van de vagina, de schaamlippen en de buitenkant – oftewel het weefsel rondom de vagina – ontstoken kan zijn.

Bloedverlies kan optreden bij vrouwen in de menopauze of net voor de menopauze. Ook wanneer je je eierstokken hebt laten verwijderen, kan bloedverlies voorkomen. Wanneer je ouder wordt, verlaagt het niveau van oestrogeen in je lichaam. Dit heeft effect op je vagina. Er is minder vaginale vloeistof, waardoor het droger en/of ontstoken aanvoelt. Ook kan het de elasticiteit van je vagina verminderen. De huid van de vagina kan krimpen en dit kan tot pijn, ongemakken en bloedverlies tijdens of na het vrijen leiden.

Een droge vagina kan een van de symptomen van de menopauze zijn, maar er kan ook vaginale droogheid vanwege andere redenen optreden. Zo kun je extra droogheid ervaren, wanneer je net bevallen bent, wanneer je borstvoeding geeft of wanneer je eierstokken verwijderd zijn. Bepaalde medicaties kunnen voor droogheid van je vagina zorgen, maar ook chemotherapie of bestraling kan dit effect hebben. Daarnaast kunnen vaginale douches die je neemt, of de chemische bestanddelen in typische vrouwenproducten, wasmiddel of het zwembadwater deze reactie veroorzaken. Als laatste is er een ontstekingsziekte – het syndroom van Sjögren – dat in je hele lichaam minder vocht en slijm als gevolg heeft. Hierdoor wordt ook het vochtgehalte in je vagina beïnvloed.

Soms is er sprake van poliepen bij vrouwen. Dit zijn kleine uitstulpingen (soort klepelvormpjes), die aanwezig kunnen zijn in de baarmoederslijmvlieswand of op de baarmoederhals. Poliepen zijn gelukkig geen kankergezwellen, maar ze kunnen tijdens het bewegen wel kleine bloedingen veroorzaken aan de omringende binnenwand. Hierdoor kan er licht bloedverlies tijdens of na het vrijen optreden.

Vrijen – en vooral hardhandig en ruw vrijen – kan kleine snij- en schaafwondjes in de vagina veroorzaken. Het effect kan nog eens versterkt worden door andere factoren, zoals wanneer je borstvoeding geeft of in de menopauze zit. Je vagina is dan al wat droger door deze factoren en krijgt zo eerder last van bloedingen door kleine wondjes.

Bloeden na het vrijen of onregelmatige bloedingen kunnen optreden wanneer er sprake is van kanker in of in de buurt van de vagina. Vormen van kanker zijn baarmoederkanker, baarmoederhalskanker, vaginale kanker, eierstokkanker of vulvakanker. Bij ongeveer tien procent van de vrouwen die behandeld zijn geweest voor baarmoederhalskanker, was het eerste signaal waarmee ze medisch advies zochten bloedverlies tijdens of na het vrijen.

Er zijn situaties waarbij je meer risico loopt op bloedverlies tijdens of na het vrijen. Dit kan onder andere zijn, wanneer je een van de eerder genoemde vormen van kanker hebt of wanneer je borstvoeding geeft of net bevallen bent. Net voor, tijdens of na de menopauze loop je ook meer risico op vaginale bloedingen tijdens of na het vrijen. Extra risico loop je bewust, wanneer je gelijktijdig meer seksuele partners hebt en hierbij geen beschermingsmiddelen gebruikt. Veelvuldig vaginale douches nemen of nog niet (helemaal) opgewonden zijn tijdens het vrijen, kan hetzelfde resultaat hebben.

Afhankelijk van wat de precieze oorzaak van de bloedingen is, kunnen er verschillende symptomen zijn. Als je niet in de menopauze zit en niet tot een eerder genoemde risicogroep behoort, hoef je geen contact met je huisarts op te nemen. Ook bij kleine of weinig voorkomende bloedingen, hoef je geen groot alarm te slaan. Vaginale bloedingen in of na je menopauze moeten echter wel altijd onderzocht worden, liever eerder dan later. Bij de volgende symptomen is het ook raadzaam om advies in te winnen of een diagnose te laten stellen: je hebt jeuk of een branderig gevoel in of aan je vagina, je hebt een stekend of branderig gevoel tijdens het plassen, vrijen doet zeer en is ongemakkelijk, je hebt geen lichte, maar juist zware bloedingen tijdens of na het vrijen, je ervaart hevige buikpijn of hevige pijn in je onderrug, je bent misselijk of moet overgeven of je bemerkt dat je vaginale afscheiding anders is dan normaal. (Dit kan zowel de geur, kleur als samenstelling betreffen.) Na een diagnose kan een passend behandelplan opgesteld worden.

Voor een afspraak omtrent je bloeding tijdens of na het vrijen, kun je terecht bij je reguliere huisarts of bij een gynaecoloog. Een gynaecoloog is een vrouwenarts, of iemand die gespecialiseerd is in vrouwenaangelegenheden. Dit kan ook een man zijn. Tijdens je bezoek aan een arts zal je diverse vragen moeten beantwoorden over je vaginale bloeding, onder andere hoe heftig het is, hoe vaak het gebeurt en welke kleur het bloed dan heeft.

Ook kan er gevraagd worden naar je seksuele verleden, bijvoorbeeld hoe vaak je vrijt, of je veilig vrijt en of je met meerdere partners tegelijk vrijt. Afhankelijk van alle antwoorden kan een arts een vervolg aan het onderzoek geven, om de oorzaak van de bloedingen te achterhalen. Bij testen kan gedacht worden aan diverse soorten, zoals een uitstrijkje, een zwangerschapstest of een test om SOA’s te signaleren. Veel vrouwen aarzelen om naar een arts te gaan of stellen het bezoek telkens uit. Vaak gebeurt dit, omdat vrouwen denken dat er op dat moment intern vaginaal onderzoek door je huisarts nodig is. Dit is echter niet in alle situaties het geval. Dus laat je klachten niet op zijn beloop en laat een diagnose stellen. Mocht een vaginaal onderzoek wel nodig zijn, dan kun je altijd nog overleggen met je huisarts, wat zo’n onderzoek – dat al niet prettig is – iets minder onprettig kan maken. Zo zijn er andere houdingen of bepaalde glijmiddelen die de ongemakken kunnen verlichten tijdens het interne onderzoek.

Het is niet prettig, maar kanker kan helaas wel de oorzaak van je vaginale bloedingen zijn. Als dit zo is, kun je er maar beter tijdig bijzijn. Baarmoeder- en baarmoederhalskanker komen vaker voor bij vrouwen boven de vijftig jaar en bloedingen kunnen zich spontaan voordoen, maar ook tijdens of na een vrijpartij. Niet alleen leeftijd speelt een rol, ook wanneer deze vormen van kanker vaker in je familie voorkomt of als je langer dan vijf jaar de pil slikt, loop je extra risico op baarmoeder- of baarmoederhalskanker. Overgewicht kan bij veel klachten een rol spelen en zo ook bij deze vormen van kanker. Als laatste is er een virus dat ernstig van invloed kan zijn op deze vormen van kanker: het humaan papillomavirus. In alle situaties geldt dat tijdige signalering en een eenduidige diagnose bijdraagt aan de slagingskansen van behandelingen en de kansen vergroot op een voorspoedig herstel.

Hoewel ze niet vaak voorkomen, zijn er wel enkele complicaties die zich kunnen voordoen, wanneer je langdurig of hevige vaginale bloedingen hebt. Twee complicaties zijn bloedarmoede en infecties. Bij de eerste complicatie (bloedarmoede) kan er een ijzertekort optreden door te vaak of te veel bloedverlies. Signalen die je serieus moet nemen, zijn: moe zijn, je zwak voelen, duizelig zijn, hoofdpijn hebben en ongewoon bleek zijn voor jouw normale doen.

Bij bloedarmoede kan je huisarts een medicijn voorschrijven, maar je kunt zelf ook iets doen om je ijzertekorten aan te vullen. Denk aan het eten van voedingsmiddelen die een hoog ijzergehalte hebben, zoals het toevoegen van bonen, vis, vlees, eieren, pindakaas en groene bladgroenten aan je dagelijkse maaltijden. Bij de tweede complicatie (vaginale droogheid) loop je meer risico op infecties.

Je huisarts kan diverse onderzoeken doen, maar om kanker uit te sluiten, zal hij waarschijnlijk eerst overgaan tot het observeren van je vagina. Hij zal testen laten uitvoeren, zoals een uitstrijkje of een biopsie. Als kanker uitgesloten is als oorzaak van je bloedingen, kan er overgegaan worden tot het onderzoeken van je baarmoeder. Er kan een echo gemaakt worden. En testen van vloeistoffen kunnen afgenomen worden, zoals die van je bloed, je urine of je vagina afscheiding.

Afhankelijk van de oorzaak of oorzaken van je vaginale bloedingen, wordt er gekozen voor een bepaalde behandeling of een combinatie van behandelingen. Is de oorzaak vaginale droogheid? Dan kunnen glijmiddelen de klachten verlichten en het vrijen weer een stuk prettiger maken. Zijn je eierstokken verwijderd of heb je last van vaginale droogheid door de menopauze? Dan kan een oestrogeenbehandeling helpen. Dit kan in verschillende vormen, zoals orale medicatie, een vaginale crème of een ring die ingebracht moet worden en dan gedurende drie maanden oestrogeen afgeeft aan het lichaam. Je huisarts kan je alle voor- en nadelen toelichten om een goede beslissing te kunnen nemen. Soms schrijft een huisarts in het geval van infecties een antibioticakuur voor.

Ook het voorkomen van bloedverlies tijdens of na het vrijen hangt af van de oorzaak van het bloedverlies. Vaak zijn hulpmiddelen als glijmiddel voldoende om de droogheid tegen te gaan en wrijving tijdens het vrijen te voorkomen. Let wel goed op de bestanddelen van het glijmiddel, omdat niet alle middelen hetzelfde zijn en sommige glijmiddelen hebben een reactie met condooms, wat ze minder betrouwbaar maakt als voorbehoedsmiddel. Ook jijzelf kunt reageren op de bestanddelen van een glijmiddel. Een hele logische methode om bloedingen tegen te gaan is natuurlijk niet meer hardhandig en ruw vrijen, maar je tijd nemen en tijdig stoppen als het te pijnlijk wordt. Bij andere oorzaken kan de behandelend arts je helpen met ideeën om bloedverlies tijdens het vrijen te voorkomen, die ook in combinatie met de door hem voorgeschreven behandelingen of medicaties werken.

Je hoeft je geen zorgen te maken als je af en toe bloed verliest. Ontdek je iets vreemds aan je bloedverlies of vaginale afscheiding of zit je in de menopauze, maak dan tijdig een afspraak met je huisarts. Laat de afwijkingen onderzoeken en volg het behandelplan.