Een groot aantal laxeermiddelen is vandaag de dag te koop als zogenaamde vrij verkrijgbare geneesmiddelen (die dus zonder doktersrecept te koop zijn), helaas maken mensen hier geregeld misbruik van. De meeste mensen die laxeermiddelen gebruiken, hebben deze namelijk niet echt nodig, en het langdurig gebruik van dit soort middelen kan ernstige effecten op je gezondheid hebben, zoals een verstoring van de metabolieten in je lichaam (de zogenaamde lichaamzouten), uitdroging, beschadiging van de nieren en in het meest erge geval zelfs een fatale afloop.
In plaats van een vrij te verkrijgen laxeermiddel aan te schaffen als je met tussenpozen last hebt van constipatie, dien je eerst te proberen om een vezelrijk dieet te gaan proberen, voldoende water te gaan drinken, regelmatig aan lichaamsbeweging te gaan doen en de juiste hygiëne op het toilet in acht te nemen. Verder zou ook direct naar het toilet moeten gaan wanneer je drang voelt om jezelf te ontlasten en je ontlasting niet onnodig lang op blijft houden. Wanneer deze maatregelen niet werken, dan doe je er verstandig aan om je huisarts om raad te vragen als je eventueel een laxeermiddel wilt gaan gebruiken, in het bijzonder wanneer je een laxeermiddel langer dan een dag of twee wilt gaan inzetten bij de aanpak van constipatieklachten.
Vrij verkrijgbare laxeermiddelen kunnen in worden gedeeld in een viertal hoofdcategorieën dat gebaseerd zijn op hun werking:
- Massavormende middelen,
- Ontlasting verzachters,
- Osmotische (waterbindende) werking,
- Stimulerende werking.
Er moet op worden gemerkt dat bepaalde laxeermiddelen werken door middel van een combinatie van de hierboven genoemde mechanismen.
Massavormende laxeermiddelen
Zoals hun naam al aangeeft, werken massavormende laxeermiddelen door de massa van je ontlasting te vergroten. Deze laxeermiddelen zijn gemaakt van onverteerbare deeltjes (colloïden) die water opnemen en vasthouden. Zodra massalaxeermiddelen water op gaan nemen, zorgen ze ervoor dat de darmen uit gaan zetten en triggeren op die manier de stoelgang door middel van golfachtige spiersamentrekkingen (dit wordt ook wel de darmperistaltiek genoemd).
Massalaxeermiddelen worden gewoonlijk gemaakt van plantaardige vezels, zoals methylcellulose. Op het moment dat de bacteriën, die in je darmen leven, deze plantaardige vezels verteren, kan dat leiden tot overmatige winderigheid en het ontstaan van een opgeblazen gevoel.
Ontlasting verzachters
Ontlasting verzachters werken door water en vet toe te voegen aan je ontlasting. Je ontlasting wordt dan dus doordrenkt en op die manier verzacht. Ontlasting verzachters kunnen zowel oraal als rectaal toe worden gediend (bijvoorbeeld in de vorm van een zetpil of een klysma).
Je moet wel erg opletten wanneer je minerale olie gebruikt, een middel dat ook vaak wordt gebruikt om de ontlasting te verzachten bij kinderen en volwassenen met een beperking. Om goed eetbaar, en enigszins smakelijk, te zijn, kan een minerale olie worden vermengd met bijvoorbeeld wat vruchtensap. Bepaalde docusaat- en glycerinezetpillen worden overigens vaak alleen voorgeschreven in een ziekenhuis om constipatie tegen te gaan. Ook moet je nu weer rekening houden met het feit dat langdurig gebruik van ontlasting verzachters kan leiden tot tekorten van (in vet oplosbare) vitamine A-, D-, E- en K.
Osmotische (waterbindende) laxeermiddelen
Osmotische laxeermiddelen zijn niet-absorbeerbare verbindingen en oplosbare verbindingen die door middel van osmose water aan de ontlasting in de dikke darm toevoegen. Op deze wijze maken osmotische laxeermiddelen je ontlasting dus meer vloeibaar. Je moet je wel bedenken dat deze laxeermiddelen het beste kunnen worden gebruikt voor een verlichting op de korte termijn en dat je je huisarts om raad dient te vragen voordat je ze daadwerkelijk gaat gebruiken. Bovendien mag je een kind nooit een laxeermiddel toedienen zonder dat dit eerst met een kinderarts is overlegd.
Stimulerende laxeermiddelen
Eerlijk gezegd is het nog niet helemaal duidelijk op welke manier stimulerende laxeermiddelen werken. Het is bekend dat ze de zenuwen in de darmen direct weten te stimuleren en tevens de afscheiding van elektrolyten en vocht door de dikke darm teweeg zullen brengen.
Al sinds een geruime tijd maken artsen zich zorgen over het feit dat het langdurig gebruik van stimulerende laxeermiddelen zou kunnen leiden tot een zekere afhankelijkheid van deze middelen. Bovendien maken artsen zich zorgen over de mogelijkheid dat deze laxeermiddelen de zenuwen in de darmen (myenterische plexus) zouden kunnen beschadigen. Recent onderzoek suggereert echter dat een langdurig gebruik van stimulerende laxeermiddelen waarschijnlijk wel veilig is. Desondanks zijn de enige personen die dit soort laxeermiddelen voor een langere tijd dienen te gebruiken opgenomen zijn in een ziekenhuis of een zorginstelling vanwege neurologische problemen en het onvermogen om hun bed te verlaten.
Slotopmerking
Een van de meest erge dingen die je zou kunnen doen met laxeermiddelen is om ze te gebruiken als langdurige manier om jezelf mee te behandelen als er sprake is van een ernstiger aandoening en daarmee een probleem te maskeren dat direct medische aandacht nodig heeft. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan darmkanker. Deze vorm van kanker kan immers leiden tot constipatie vanwege een blokkade van een deel van de darm door het aanwezige tumorweefsel.
Je dient er rekening mee te houden dat het, net zoals bij alle andere geneesmiddelen, het beter zal zijn om een bepaald probleem te voorkomen dan om medicatie te moeten gaan gebruiken om de klachten mee te behandelen. Indien je last hebt van constipatie, dan is het een goed idee om een afspraak te maken met je huisarts en je gewoonten ten aanzien van je dieet, je vochtinname, lichaamsbeweging en stoelgang samen door te nemen. Veranderingen in je manier van leven kunnen namelijk vaak helpen om constipatie te verminderen en de noodzaak om laxeermiddelen te gaan gebruiken tegengaan.
