Zwelling in de voeten en enkels is een veel voorkomend symptoom en kan diverse oorzaken hebben. Een manier waarop een arts de oorzaak van een zwelling vast kan stellen, is door na te gaan of de klachten in één ledenmaat voorkomt, of dat allebei de benen erbij zijn betrokken.
Medische hulp inschakelen voor acute zwelling van de voet of enkel
In een groot aantal gevallen is de oorzaak van zwelling iets dat medische aandacht nodig heeft, zoals een infectie of een opgelopen verwonding. Op het ogenblik dat de zwelling acuut is ontstaan, dan dien je direct medische hulp in te schakelen. Een aantal van de meest voorkomende aandoeningen die een zwelling in de voet of de enkel tot gevolg kunnen hebben, zijn onder andere:
Ook super interessant
- Trauma: de meest voorkomende verwondingen aan de voet en enkel die een zwelling tot gevolg hebben, zijn enkelverstuikingen, gescheurde pezen en breuken. Voortdurend uitgeoefende druk of een overmatig gebruik kan een peesontsteking (tendinitis), een slijmbeursontsteking (bursitis) en gewrichtsband- of spierscheuringen tot gevolg hebben, op hun beurt zijn dit allemaal mogelijke oorzaken van een zwelling. Dit zijn aandoeningen die overigens wel vaker ontstaan tijdens het sporten of een recente toename van lichamelijke activiteiten, zoals wandelen of hardlopen op een ander terrein dan je normaal gewend bent.
- Artritis: ook wel gewrichtsontsteking genoemd, kan zorgen voor een plaatselijke zwelling in de voet of de enkel. Artrose is een veel voorkomende vorm van artritis die zo nu en dan kan opvlammen, vaak manifesteert deze aandoening zich slechts in een enkel gewricht. Jicht is een andere vorm van artritis die doorgaans een erg pijnlijk, rood, gezwollen teen tot gevolg heeft . Jicht kan echter ook de enkel aantasten.
- Bepaalde auto-immuunziektenveroorzaken niet alleen een zwelling, maar ook artritis, die beide voeten in een gelijke mate zal beïnvloeden, zoals reumatoïde artritis, arthritis psoriatica, lupus en het reactieve artritis (ook vaak aangeduid als het syndroom van Reiter).
- Aderproblemen: varicose of spataderen: problemen met de aderen in de benen hebben dikwijls een zwelling in de onderste ledematen tot gevolg. Aders voerenzuurstofarm bloed terug naar het hart en naarmate je ouder wordt, kunnen deze bloedvaten beschadigd raken, wat uiteindelijk zal resulteren in een zwelling van de benen en de enkels. Deze aandoening wordt ook wel veneuze insufficiëntiegenoemd, en de meest voorkomende symptomen ervan zijn dat één van de ledematen van tijd tot tijd opzwelt (ondanks dat allebei de benen aangedaan kunnen worden), varicose of spataderen in het aangedane been of de aangedane enkel, en een bruine verkleuring van de huid die zich in de loop van de tijd verder kan gaan ontwikkelen.
- Bloedstolsels: Diepe Veneuze Trombose (DVT). Pijn en zwelling in het onderbeen kunnen verder nog tekenen zijn van de aanwezigheid van een bloedstolsel, ook wel diepe veneuze trombose (DVT) genoemd. Diepe veneuze trombose kan zorgen voor een aantal levensbedreigende complicaties en is een reden om direct medische hulp in te schakelen. Situaties die voor de immobiliteit van het been zorgen, kunnen de gezondheid en zelfs het leven van iemand in gevaar brengen doordat deze kunnen leiden tot een diepe veneuze trombose. Hierbij kun je denken aan een lange vliegreis, een ingegips been of een ziekte die bedrust vereist. Andere risicofactoren zijn: obesitas, roken, een zwangerschap, het gebruik van anticonceptiemiddelen en erfelijke stoornissen die betrekking hebben op de stolling van het bloed. Op het moment dat je een vrouw bent die de anticonceptiepil (of de prikpil) gebruikt, dan zal je risico op diepe veneuze tromboze verder toenemen indien je ook rookt of als je bekend bent met bepaalde erfelijke stollingsstoornissen.
- Infectie: een infectie van de huid is een veelvoorkomende oorzaak van zwelling en gaat vaak samen met pijnklachten en roodheid. Een zwelling wordt vaak waargenomen bij een ingegroeide teennagel (onychocryptose) die geïnfecteerd is geraakt, infecties die zich tussen de tenen bevinden en ernstige vormen van voetschimmel. Andere manieren waarop een infectie kan ontstaan in de voeten zijn: door een trauma, zoals verwondingen aan de teennagels en door diabetische wonden. Ondanks dat het aanzienlijk minder vaak voorkomt, kan een infectie zelfs in de gewrichten ontstaan zonder dat er sprake is van een direct trauma.
- Medische aandoeningen waarvan bekend is dat ze een zwelling tot gevolg kunnen hebben die allebei de benen aantast, zijn onder andere hartaandoeningen, nierziekten, leveraandoeningen, een chronische slaapapneu en complicaties die voortkomen uit diabetes. Het premenstrueel syndroom (PMS) is eveneens een bekende oorzaak van een zwelling die kan ontstaan in de enkels en de voeten.
- Geneesmiddelen: bepaalde geneesmiddelen die door een arts voor zijn geschreven kunnen zorgen voor een zwelling die in allebei de benen gelijk aanwezig zal zijn. Je kunt hierbij denken aan: anticonceptiepillen of oestrogeensubstitutiemiddelen, testosteronmedicatie, corticosteroïden en andere ontstekingsremmende medicijnen zoals NSAID’s, bepaalde bloeddrukverlagende middelen en de diabetesmedicamenten Avandia en Actos.
- Alcohol kan eveneens zwellingen tot gevolg hebben in zowel de enkels als in de voeten.
- Zwangerschap: een zwelling in zowel de enkels als in de voeten gedurende een zwangerschap is een veel voorkomend fenomeen. Een dergelijke zwelling is het gevolg van een combinatie van zwangerschapshormonen, de grotere hoeveelheid vocht die in de bloedvaten aanwezige is en de steeds verder uitdijende baarmoeder, die druk uitoefent op de bloedvaten die bloed uit de benen weg dienen te voeren. Zwelling in de benen kan eveneens ontstaan na de bevalling en kan tot een paar dagen na de geboorte aan blijven houden. Een zwelling van de voeten en enkels tijdens de zwangerschap dient altijd te worden besproken met de begeleidende arts of verloskundige. Iedere acute zwelling die tijdens een zwangerschap optreedt, heeft direct medische aandacht nodig, omdat dit een teken kan zijn van pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging).
