Chronische sinusitis

Chronische sinusitis is een veel voorkomende aandoening waarbij de holtes, die rondom de neusgangen (sinussen) liggen, ontstoken en gezwollen zijn voor de duur van minimaal 12 weken, dit ondanks pogingen om de klachten te behandelen. De aandoening is in de medische wereld eveneens bekend als chronische rhinosinusitis, al heeft deze aandoening meer te maken met de afvoer en de ophoping van slijm. Wanneer je last hebt van chronische sinusitis, dan kan ademen door je neus moeilijk zijn en kan het gebied rondom je ogen, maar ook andere delen van je gezicht, op zijn gezwollen en kun je last hebben van pijn of gevoeligheid in je gezicht.

Chronische sinusitis kan het gevolg zijn van een infectie, gezwellen die zich in de sinussen hebben gevormd (neuspoliepen) of een afwijking in het neustussenschot. De aandoening komt het meest voor bij jonge volwassenen en volwassenen van middelbare leeftijd, maar dat wil niet zeggen dat de aandoening niet ook kinderen kan betreffen.

Symptomen van chronische sinusitis

Ten minste twee van de vier primaire klachten en symptomen van chronische sinusitis dienen aanwezig te zijn samen met de bevestiging van een nasale ontsteking voor het stellen van de diagnose. De klachten en symptomen zijn:

• Dikke, verkleurde afscheiding uit de neus (snot) of afgevoerd langs de achterzijde van de keel (zogenaamde postnasale drainage),
• Verstopte neus, of verstopping van de neusgangen, waardoor je moeite hebt om door je neus te ademen,
• Pijn, gevoeligheid en zwelling rondom je ogen, je wangen, je neus of je voorhoofd,
• Verminderd reukvermogen en smaakbeleving bij volwassenen,
• Hoesten bij kinderen.

Andere klachten en symptomen kunnen zijn:

• Oorpijn,
• Pijn in je bovenkaak en je gebitselementen,
• Hoest die ’s nachts erger kan worden,
• Keelpijn,
• Slechte adem (halitose),
• Vermoeidheid of prikkelbaarheid,
• Misselijkheid.

Chronische sinusitis en acute sinusitis hebben vergelijkbare klachten en symptomen, maar acute sinusitis betreft een tijdelijke infectie van de sinussen die vaak samengaat met een verkoudheid. De klachten en symptomen van chronische sinusitis duren daarentegen langer en veroorzaken doorgaans meer vermoeidheidsklachten. Koorts is echter geen veelvoorkomend symptoom van chronische sinusitis, maar je kunt er wellast van hebben wanneer je lijdt aan acute sinusitis.

Wanneer moet je naar de dokter met chronische sinusitis?

Je kunt meerdere episodes van acute sinusitis doormaken, die minder dan vier weken aan een stuk aan blijven houden, voordat je chronische sinusitis zult ontwikkelen. Je kunt door je huisarts door worden verwezen naar een allergoloog of een specialist in keel, neus en oorgeneeskunde voor een evaluatie en een behandeling van je klachten.

Je doet er goed aan om een afspraak met je huisarts te maken op het moment dat:

• Je hebt een aantal keren last van sinusitis gehad en de aandoening reageert niet op de behandeling,
• Je hebt symptomen van sinusitis die langer dan zeven dagen aan blijven houden,
• Je symptomen verbeteren niet nadat je een bezoek aan je huisarts hebt gebracht.

Raadpleeg echter direct een arts wanneer je één van de volgende symptomen hebt, deze kunnen duiden op een ernstige infectie:

• Hoge koorts,
• Zwelling of roodheid rondom je ogen,
• Ernstige hoofdpijn,
• Verwardheid,
• Dubbel zien of andere veranderingen in je zicht,
• Stijfheid in je nek.

Oorzaken van chronische sinusitis

Veel voorkomende oorzaken van chronische sinusitis zijn:

• Neuspoliepen. Dit is een vorm van weefselgroei die de neusdoorgangen of sinussen kan blokkeren.
• Afwijkend neustussenschot. Een scheef neustussenschot (in de medische wereld wordt dit septum genoemd) is de wand die zich tussen de neusgaten bevindt en die als deze afwijkend is van vorm de sinusdoorgangen vernauwen of blokkeren.
• Andere medische aandoeningen. De complicaties van cystic fibrosis, gastro-oesofageale reflux of HIV en andere aan het immuunsysteem gerelateerde ziekten kunnen leiden tot een verstopping in de neus.
• Luchtweginfecties. Infecties in je luchtwegen, in de regel verkoudheden, kunnen de wanden van je sinussen oplaten zwellen en dikker maken waardoor de afvoer van slijm kan blokkeren. Deze infecties kunnen zowel door een virus, door een bacterie als door een schimmel veroorzaakt zijn.
• Allergieën, zoals hooikoorts. Ontstekingen die ontstaan wanneer je een allergie hebt ontwikkeld kunnen zorgen voor een blokkade of vernauwing van je sinussen.

Risicofactoren van chronische sinusitis

Je loopt een grotere kans op het ontwikkelen van chronische- of terugkerende sinusitis op het ogenblik dat je:

• Een abnormaal gevormde neusdoorgang hebt, zoals een afwijkend neustussenschot of de aanwezigheid van neuspoliepen,
• Astma, een aandoening die sterk in verband kan worden gebracht met chronische sinusitis,
• Aspirinegevoeligheid die klachten in je luchtweg kan veroorzaken,
• Een stoornis die betrekking heeft op het immuunsysteem, zoals HIV of AIDS, maar ook cystic fibrosis,
• Hooikoorts, of een andere allergische aandoening, die invloed heeft op je sinussen,
• Regelmatige blootstelling aan vervuilende stoffen, zoals de rook van sigaretten.

Complicaties van chronische sinusitis

Chronische complicaties als gevolg van sinusitis zijn ondermeer:

• Meningitis: een infectie die een ontsteking van de vliezen en het vocht rondom je hersenen en ruggenmerg veroorzaakt.
• Andere infecties. in sporadische gevallen kan een infectie zich uitbreiden naar de botten (osteomyelitis) of de huid (cellulitis),
• Gedeeltelijk of volledig verlies van het reukvermogen. Een verstopping in de neus en een ontsteking van de zenuw die betrekking heeft op de reuk (reukzenuw) kan een tijdelijk of permanent reukverlies tot gevolg hebben.
• Zichtproblemen: wanneer de infectie zich weet te verspreiden naar je oogkas, dan kan dit leiden tot een verminderd zicht of zelfs tot een vorm van blindheid die permanent van aard kan zijn.

Voorkomen van chronische sinusitis

Door de volgende stappen te zetten kun je je risico op het ontwikkelen van chronische sinusitis verkleinen:

• Vermijd infecties van de bovenste luchtwegen. Dit kun je doen door het contact met mensen die verkouden zijn zo minimaal mogelijk te houden. Vaak je handen te wassen met warm water en zeep (voor de duur van minimaal 20 seconden), in het bijzonder voor het nuttigen van een maaltijd.
• Je allergieën onder controle te houden. Dit kan door samen te werken met je huisarts en samen de symptomen onder controle te houden.
• Vermijd contact met sigarettenrook en andere vervuilde lucht. Tabaksrook en luchtverontreinigende stoffen kunnen immers gaan irriteren en je longen en neusholtes laten ontsteken.
• Gebruik een luchtbevochtiger. Op het moment dat de lucht in huis droog is, zoals wanneer je in de koude maanden de verwarming aan hebt staan, dan kan het toevoegen van vocht aan de lucht sinusitis helpen voorkomen. Zorg ervoor echter wel voor dat de luchtbevochtiger altijd schoon en schimmelvrij blijft door deze geregeld grondig schoon te maken.

Diagnosticeren van chronische sinusitis

Je huisarts zal de gevoeligheid van je neus en gezicht bepalen en in je neus kijken.

Andere methoden voor het diagnosticeren van chronische sinusitis zijn ondermeer:

• Nasale endoscopie. Tijdens dit onderzoek wordt er een dunne, flexibele slang (endoscoop) met een optisch licht in je neus ingebracht, zodat de arts in staat wordt gesteld om de binnenzijde van je sinussen te bekijken. Dit onderzoek wordt soms ook aangeduid met de term rhinoscopie.
• Beeldvormende onderzoeken. Met behulp van een CT- of MRI scan kunnen er foto’s worden gemaakt die details van je sinussen en neusregio laten zien. Deze beelden kunnen een diepe ontsteking of fysieke obstructie aan het licht brengen die met een endoscoop lastig op te sporen zou zijn.
• Neus- en sinuskweken. Kweken zijn in de regel niet noodzakelijk voor het stellen van de diagnose chronische sinusitis. Indien de aandoening echter niet op de behandeling reageert, of juist verslechtert, dan kunnen weefselkweken helpen bij de vaststelling van de onderliggende oorzaak, zoals aanwezige bacteriën of schimmels.
• Een allergietest. Op het moment dat je huisarts vermoedt dat de aandoening het gevolg kan zijn van allergieën, dan kan hij, of zij, een allergiethuidtest uit laten voeren. Een dergelijke huidtest is veilig en snel en is een uitstekend hulpmiddel om het allergeen op te sporen dat verantwoordelijk is voor de opflakkeringen in je neus.

Behandelen van chronische sinusitis

Het doel van de behandeling van chronische sinusitis is:

• Het laten verminderen van de sinusontsteking,
• Je neusgangen vrij houden,
• De onderliggende oorzaak aanpakken,
• Het aantal opflakkeringen van sinusitis verminderen.

Behandelingen om de symptomen van chronische sinusitis mee te verlichten zijn onder andere:

• Zoutbevattende neusbevochtiging, met behulp van neussprays of oplossingen, vermindert de verstopping en spoelt bovendien irriterende stoffen en allergenen weg.
• Nasale corticosteroïden. Dit soort neussprays helpen om ontstekingen te voorkomen en te behandelen. Voorbeelden van dergelijke middelen zijn fluticason, triamcinolon, budesonide, mometason en beclomethason.
• Op het moment dat de sprays niet voldoende effectief zijn, dan kan de behandelde arts je aanraden om te gaan spoelen met behulp van een mengsel dat bestaat uit een zoutoplossing en enkele druppels budesonide of om een neusnevel van een dergelijke oplossing te gebruiken.
• Orale- of geïnjecteerde corticosteroïden. Deze geneesmiddelen worden gebruikt om ontstekingen te verlichten wanneer er sprake is van ernstige sinusitis, in het bijzonder wanneer je ook neuspoliepen hebt. Orale corticosteroïden kunnen echter bij een langdurig gebruik ernstige bijwerkingen met zich meebrengen, zodat ze enkel en alleen worden gebruikt om ernstige symptomen mee te behandelen.
• Aspirine-desensitisatiebehandeling, indien je negatief reageert op aspirine waardoor er sinusitis ontstaat, zul je dan onder medisch toezicht geleidelijk grotere doses aspirine toegediend krijgen om je tolerantie voor de ze stof te verhogen.
• Antibiotica: deze medicijnen zijn in bepaalde gevallen nodig voor de behandeling van sinusitis wanneer je een last van bacteriële infectie hebt. Indien je behandelde arts een onderliggende infectie niet uit weet te sluiten, dan kan hij of zij een antibioticum aanraden, al dan niet in combinatie met andere geneesmiddelen.
• Immunotherapie, wordt aangeraden wanneer allergieën op een negatieve manier bijdragen aan je sinusitis. In dat geval kunnen allergie-injecties (dit is de feitelijke immunotherapie) de reactie van het lichaam op specifieke allergenen helpen verminderen, waardoor de aandoening uiteindelijk zal verbeteren.

Chirurgische ingrepen als behandeling van chronische sinusitis

• Endoscopische sinusoperatie: in situaties die niet reageren op een behandeling of bepaalde geneesmiddelen, dan is een endoscopische operatie van de sinussen wellicht een geschikte behandeloptie. Voor een dergelijke ingreep zal de arts een dunne, flexibele slang gebruiken met aan het uiteinde een lampje (de endoscoop) om je sinusholten mee te onderzoeken. Afhankelijk van de bron van de verstopping zal de arts vervolgens verschillende medische instrumenten gebruiken om bepaalde hoeveelheden weefsel weg te halen, of om bijvoorbeeld een poliep te verwijderen, die de verstopping in de neus veroorzaakt. Het vergroten van een te nauwe sinusopening kan eveneens een optie zijn om de afvier vanuit de neusholtes weer te bevorderen.

Levensstijl en huisremedies bij chronische sinusitis

De volgende stappen van zelfzorg kunnen de symptomen van sinusitis verlichten:

• Rust voldoende uit. Dit zal namelijk je lichaam helpen om ontstekingen te lijf te gaan en het herstel te versnellen.
• Drink voldoende vocht, zoals water of sap. Dit zal je helpen om het af te scheiden slijm te verdunnen en de afvoer ervan te bevorderen. Vermijd echter dranken met cafeïne of alcohol, deze kunnen je lichaam namelijk gemakkelijk uitdrogen. Het drinken van alcohol kan tevens de zwelling van de wanden van de sinussen en de neus erger maken.
• Bevochtig de holtes in de sinussen. Leg een handdoek over je hoofd terwijl je de damp inademt die afkomstig is uit een kom met daarin matig warm water. Houd de damp daarbij op je gezicht gericht. Ook kun je ervoor kiezen om een ​​warme douche te nemen en de warme, vochtige lucht in te ademen om zo de pijn te verzachten en de slijmlaag terug te dringen.
• Breng warme kompressen aan op je gezicht. Leg warme, vochtige handdoeken rondom je neus, je wangen en je ogen om op die manier de pijn in je gezicht te verzachten.
• Spoel je neusgaten schoon. Gebruik een speciaal ontworpen knijpflesje, een zoutoplossing of zogenaamde neti-pot om je neusdoorgangen mee te spoelen. Deze huisremedie, een neusspoeling, genoemd, kan helpen om je sinussen schoon en vrij te maken. Indien je zelf een dergelijke spoeling wilt uitvoeren, dan dien je water te gebruiken dat vrij is van allerlei verontreinigingen, dus gedistilleerd, steriel water, dat je eerst hebt gekookt en weer af hebt gekoeld, of dat je hebt gefilterd met behulp van een filter met een absolute poriegrootte van 1 micron of kleiner, om zo je eigen spoelingsoplossing samen te stellen. Spoel de neusspoeler bovendien na ieder gebruik eveneens goed schoon met water dat vrij is van allerlei verontreinigingen en laat deze daarna aan de lucht drogen.
• Slaap met je hoofd opgeheven. Dit zal je immers helpen om je sinussen te draineren, en om minder last van de verstopping van je sinussen te hebben.

Voorbereiden op je doktersafspraak

Op het moment dat je je huisarts, of andere behandelde arts, bezoekt, dan verwacht je doorgaans een grondig onderzoek van je sinussen. Hieronder hebben we wat informatie voor je verzameld waar je je mee voor kunt bereiden op deze afspraak.

Wat je kunt doen

Voordat je naar de dokterafspraak gaat kun je een lijstje opstellen met:

• Je symptomen, en tevens klachten en symptomen die wellicht niets te maken hebben met de reden voor deze afspraak,
• Belangrijke persoonlijke informatie, zoals eventuele allergieën waar je aan lijdt, maar ook of je last hebt van astma en de medische familiegeschiedenis die betrekking heeft op je klachten en symptomen,
• Alle geneesmiddelen, vitamines of andere supplementen die je gebruikt, maar uiteraard ook de doses waarin je deze neemt.

Vragen om aan de arts te stellen

Aks het mogelijk is, dan doe je er verstandig aan om een familielid of vriend(in) mee te nemen naar de doktersafspraak om je te helpen herinneren aan de informatie die u krijgt en aan de vragen die je aan de arts wilt stellen. Voor chronische sinusitis kunnen de vragen om de arts te stellen er als volgt uitzien:

• Wat veroorzaakt waarschijnlijk mijn symptomen?
• Wat zijn andere mogelijke oorzaken voor mijn symptomen?
• Welke onderzoeken en tests moet ik ondergaan?
• Is mijn situatie waarschijnlijk tijdelijk of chronisch van aard?
• Wat is de beste manier van handelen?
• Wat zijn de alternatieven voor de primaire benadering die u voorstelt?
• Ik heb deze andere gezondheidsproblemen. Op welke manier kan ik deze het beste samen met de chronische sinusitis onder controle houden?
• Zijn er beperkingen waar ik rekening mee moet houden?
• Is het nodig dat ik een specialist ga bezoeken?
• Zijn er brochures of ander drukwerk dat ik mee kan nemen om thuis door te lezen? Welke websites raadt u aan met trekking tot deze aandoening?

Aarzel bovendien niet om ook andere vragen te stellen, die bijvoorbeeld spontaan in je opkomen tijdens het consult of die nodig zijn om iets te verduidelijken dat je niet meteen hebt begrepen.

Wat kun je verwachten van de arts

De arts zal je waarschijnlijk ook verschillende vragen willen stellen, zoals:

• Wanneer zijn je klachten en symptomen begonnen?
• Zijn je symptomen voortdurend aanwezig of verschijnen ze alleen maar zo nu en dan?
• Hoe ernstig zijn je klachten en symptomen?
• Wat lijkt je klachten en symptomen te verbeteren?
• Wat lijkt je klachten en symptomen juist erger te maken?