Indien je aan een aantal patiënten zou vragen naar hun ervaring met reumatoïde artritis, dan zal het gros je vertellen dat het krijgen van de diagnose een verwoestende uitwerking op hen heeft gehad. Het betreft namelijk een auto-immuunziekte is die ernstige pijn en gewrichtsmisvormingen tot gevolg kan hebben en die bovendien nog niet te genezen valt. Toch zou je kunnen zeggen dat wanneer er ooit een juist moment zou zijn om de diagnose van deze ongeneeslijke ziekte te stellen, dan is het vandaag de dag, omdat de beschikbare behandelingsmethoden veel meer geavanceerd zijn dan ooit tevoren. Daarnaast stellen de behandelmethoden van tegenwoordig veel mensen die aan reumatoïde artritis lijden, en die in het verleden in een rolstoel zouden zijn beland, in staat om een volledig en actief leven te leiden.
Een van de eerste tekenen die kunnen wijzen op reumatoïde artritis is stijfheid, pijn en zwelling in de handen en voeten. Het begin van de aandoening verloopt voor sommige mensen langzaam, terwijl voor anderen deze fase acuut van aard is, maar in alle gevallen zullen de meeste mensen die aan reumatoïde artritis lijden op een dag wakker worden en tot het besef komen dat de gewrichten in hun de bal of zool van hun voeten te pijnlijk zijn om normaal mee te kunnen lopen. Op het zelfde moment zullen ze tevens merken dat hun vingers te stijf zijn geworden om bijvoorbeeld een pot te open te draaien, of dat ze tijdens het koken bepaalde gewrichten in hun vingers niet kunnen buigen omdat dit te veel pijn met zich meebrengt. Naarmate de ziekte vordert, kunnen de pijn en de stijfheid zich naar de polsen, ellebogen, schouders, knieën, enkels en heupen gaan verspreiden.
Oorzaken van reumatoïde artritis
Bij reumatoïde artritis valt het afweersysteem de eigen gewrichtsweefsels aan, wat zal resulteren in een ontsteking, die progressieve schade aan de aangedane gewrichten kan veroorzaken. In het bijzonder zal het afweersysteem de vloeistof aanvallen die zich in de gewrichten bevindt, maar ook het slijmvlies in de gewrichtsholtes (het zogenaamde synovium). Het synovium raakt dan acuut ontstoken, waardoor er een warm en gezwollen gewricht waar kan worden genomen.
Chronische ontsteking, in het bijzonder wanneer deze niet behandeld wordt, zal uiteindelijk het synovium gaan verdikken en ervoor zorgen dat kraakbeen en het bot gaan eroderen, wat op zijn beurt weer zal leiden tot misvorming van het aangedane gewricht en een afname van de bewegingsvrijheid. Bovendien kunnen de spieren, pezen en gewrichtsbanden (ligamenten) die om de gewrichten heen liggen en deze stabiliseren, zwakker worden.
Veel mensen die lijden aan reumatoïde artritis kennen periodes met meer klachten, deze worden ook wel aangeduid als opvlammingen, gevolgd door minder actieve ziekteperioden of zelfs tijden waarin de ziekte stil lijkt te staan (remissie) waarin er dus sprake is van een toestand zonder pijn, stijfheid of zwelling.
Delen van de voet die door reumatoïde artrits aan worden getast
Zodra het gaat om de voeten, tast reumatoïde artritis vaak de teenbasis gewrichten (metatarsophalangeale gewrichten) van de tenen aan. Op het moment dat reumatoïde artritis de teenbasisgewrichten blijvend heeft beïnvloed, dan kan er een geleidelijke buitenwaartse (laterale) verplaatsing in de tenen ontstaan. Dit kan ertoe leiden dat allebei de voeten bunions (hallux valgus) gaan ontwikkelen. Reumatoïde artritis kan eveneens een verplaatsing van de voorvoet en een verlies van stabiliteit tot gevolg hebben, wat resulteert in misvormingen, zoals hamertenen. Misvormingen van de topjes van de tenen en veranderingen in de flexibiliteit van de teengewrichten leiden in veel gevallen tot de vorming van eelt en pijnklachten onder de bal van de voet. Al deze veranderingen in de structuur en vorm van een voet kunnen het vinden van een comfortabel zittende schoen een stuk moeilijker maken voor iemand die lijdt aan reumatoïde artritis.
Andere gewrichten van de voet die aan kunnen worden getast door reumatoïde artritis zijn het enkelgewricht en het talo-naviculaire gewricht, dat deel uitmaakt van de voetboog. Op het ogenblik dat het talo-naviculaire gewricht aan wordt getast, kan de voet worden gedestabiliseerd en kunnen er zogeheten platvoeten (pes planus) zich gaan ontwikkelen.
Reumatoïde artritis versus algemene artrose
Wat de pijn van reumatoïde artritis van de meer algemene artrosepijn onderscheidt, is dat meerdere gewrichten gewoonlijk op hetzelfde moment door de reumatoïde artritis worden beïnvloed en de gewrichtsklachten in het algemeen symmetrisch van aard zijn, en dus aan allebei de zijden van het lichaam gelijkmatig zich zullen manifesteren. Een ander kenmerk dat reumatoïde artritis van algemene artrose onderscheidt, is de neiging van reumatoïde artritis om een langere periode van ochtendstijfheid te laten zien.
Iemand die lijdt aan reumatoïde artritis zal vaak last hebben van stijfheid in aangedane gewrichten voor de duur van één of zelfs meerdere uren na het ontwaken, in vergelijking met een artrosepatiënt bij wie de algemene stijfheid al na een paar minuten strekken of bewegen na het ontwaken, kan verminderen.
Andere voetproblemen die verband houden met reumatoïde artritis
Hielpijn
Hielpijn is een veel voorkomend probleem voor iemand die lijdt aan reumatoïde artritis en kan ontstaan aan de achterzijde of aan de onderkant van de hiel. Aandoeningen die verband houden met hielpijn zijn bijvoorbeeld: plantaire fasciitis, achillespeesontsteking en retrocalcaneale bursitis. Retrocalcaneale bursitis ontstaat op het moment dat, een met vocht gevuld zakje, een zogenaamde bursa, achter het hielbot ontstoken raakt, waardoor er pijn en zwelling zal ontstaan.
Zenuwbeknellingssyndromen
Op het ogenblik dat reumatoïde artritis de gewrichtsvoering of het synovium beïnvloedt, dan kan de ontstane zwelling zenuwen samen gaan drukken en zoklachten van een beknelde zenuw tot gevolg hebben. Een dergelijke zenuwbeknelling in de voet wordt ook wel aangeduid als het tarsaal tunnelsyndroom. Symptomen van dit tarsaal tunnelsyndroom zijn onder andere: een branderige, tintelende of stekende pijn in het aangedane deel van de voetboog en voetzool.
Reumatoïde knobbeltjes
Een reumatoïde knobbeltje zal zich manifesteren in de vorm van een knobbel onder de huid, die zich vaak boven een benige deel of een pees bevindt. In de voet kan een reumatoïde knobbel over de achillespees of aan de zijkant van de grote teen zichtbaar worden wanneer er al een bunion aanwezig is.
Huiduitslag
De ontsteking die in verband kan worden gebracht met reumatoïde artritis kan kleine bloedvaatjes aantasten, wat op zijn beurt bepaalde huidaandoeningen tot gevolg kan hebben, zoals huiduitslag of wonden aan het onderbeen. Een andere huidaandoening die in verband kan worden gebracht met reumatoïde artritis is het ontstaan van zogenaamde splinterbloedingen, dit zijn kleine stukjes gesprongen bloedvaten die zich vaak aan de zijkanten van vinger- of teennagels waar kunnen worden genomen.
Hoewel niet bij iedereen die lijdt aan reumatoïde artritis de voeten betrokken zullen zijn, heeft de meerderheid van deze mensen wel een bepaalde mate van klachten op dit gebied. Het meest belangrijke om op te merken is echter dat er een heleboel farmacologische behandelingsmogelijkheden zijn, evenals aanpassingen van je levensstijl die een enorm verschil kunnen maken in het beheersen van alle aspecten van de ziekte, zoals de veranderingen in de voeten. Een goede relatie opbouwen met je reumatoloog is dan ook van groot belang. Dit is namelijk de arts die zal werken om je pijn en ontsteking zoveel mogelijk te verlichten, gewrichtsschade te stoppen en je gevoel van welzijn te verbeteren, zal voor de best mogelijke resultaten zorgen gedurende het verloop van je ziekte.
