Gember: gezondheidsvoordelen en dieettips

De kracht van gember

Gember is al eeuwenlang, maar ook vandaag de dag, een populair ingrediënt in de keuken, en in het bijzonder in Azië en India wordt deze wortel veelvuldig gebruikt bij de bereiding van voedsel. De kracht van gember is dan ook wereldwijd bekend.

Het wordt daarnaast al duizenden jaren ingezet voor medicinale doeleinden vanwege mogelijke gezondheidsvoordelen als de verlichting van misselijkheid, een afgenomen eetlust, reisziekte en allerlei pijnklachten.
Het wordt ook gebruikt in detox kuren waarbij afvallen centraal staat

In vele vormen

De wortel of ondergrondse stengel (de zogenaamde wortelstok) van de gemberplant kan zowel vers, in poedervorm, gedroogd als specerij, in olievorm of als sap worden gebruikt of geconsumeerd. Gember is een plant die behoort tot de familie van de Zingiberaceae, net zoals kardemom en kurkuma. De plant wordt vaak verbouwd in landen als India, Jamaica, Fiji, Indonesië en Australië. Het is daar één van de superfoods.

De gemberwortel is vers en gedroogd te koop, maar eveneens in de vorm van gemberextract en gemberolie. Daarnaast kan gember zijn verwerkt in een tinctuur, capsule of zuigtablet. Voedingsmiddelen waarin gember is verwerkt zijn onder andere, ontbijtkoek, koekjes, ginger ale en nog een groot aantal andere zowel zoete als hartige producten.

Snelle feiten over gember

Hieronder hebben we een aantal snelle feiten over gember voor je op een rijtje gezet. Verderop in dit artikel zullen we echter meer uitgebreid ingaan op de details.

• Gember wordt al eeuwenlang gebruikt voor zowel culinaire- als medicinale doeleinden.
• Mogelijke gezondheidsvoordelen van gember zijn onder andere de vermindering van gevoelens van misselijkheid, pijnklachten en ontstekingen.
• Gember kan tevens worden gebruikt om thee van te zetten, bij het hakken of te vermengen in curries en hartige gerechten. In gedroogde- of gekristalliseerde vorm is de wortelprima te gebruiken in snoepjes en gebak.

Voordelen van gember

De verse gemberwortel, of deze vermalen tot poedervorm, is een smaakgever aan een groot aantal gerechten, en tevens kan de wortel voordelen bieden voor de gezondheid. Het eten van uiteenlopende soorten groenten en fruit wordt al lang in verband gebracht met een verminderde kans op een groot aantal gezondheidsproblemen dat gelinkt kunnen worden aan de manier waarop je leeft. Bepaalde kruiden en specerijen kunnen daarnaast nog een aantal extra gezondheidsvoordelen bieden. Dit geldt ook voor de wortel van de gemberplant.

Wetenschappelijke analyse heeft aan weten te tonen dat gember honderden verbindingen en stoffen die de stofwisseling kunnen beïnvloeden (de zogenaamde metabolieten) bevat, waarvan een aantal een bijdrage kunnen leveren aan je gezondheid en genezing. Van al deze stoffen zijn gingerol en shogaol het meest uitgebreid onderzocht.

Bevorderend voor de spijsvertering (digestie)

Van de fenolische verbindingen in gember is bekend dat ze de irritatie van het maagdarmkanaal helpen verminderen, maar ook dat ze de aanmaak van speeksel en gal stimuleren en maagkrampen zullen onderdrukken op het moment dat eten en drinken door het spijsverteringskanaal wordt voortbewogen. Tegelijkertijd lijkt gember ook gunstige effecten te hebben op de enzymen trypsine en pancreaslipase en de algehele spijsvertering door de bewegingen hierbinnen te vergroten. Dit doet dan ook vermoeden dat gember mogelijk kan helpen om bijvoorbeeld de ontwikkeling van darmkanker en obstipatie tegen te gaan.

Misselijkheid

Het kauwen op rauwe gemberwortel, of het drinken van gemberthee, is een veel gebruikt middel tegen de misselijkheid die op kan treden op het moment dat iemand wordt behandeld tegen kanker. Gember gebruiken om reisziekte tegen te gaan wordt door veel mensen beaamd, maar daar staat wel tegenover dat dit middel het braken in dat soort gevallen niet weet te voorkomen. Gelukkig kan gember wel worden gezien als een veilig middel om te gebruiken tijdens een zwangerschap klachten zoals (ochtend)misselijkheid te verlichten. Voor dit soort situaties kun je het beste kiezen voor gember in de vorm van tabletten of snoepjes.

Verkoudheid en griep

Bij koud weer is het drinken van gemberthee een uitstekende manier om lekker warm te blijven. Bovendien werkt gember zweetafdrijvend, wat dus wil zeggen dat je er meer van gaat transpireren, omdat het je lichaam van binnenuit zal verwarmen. Om zelf gemberthee te maken, snijd je 20 tot 40 gram verse gember in kleine stukjes en laat je deze in een kop heet water enige tijd trekken. Door aan de gemberthee een schijfje citroen of een beetje honing toe te voegen kun je niet alleen van wat extra smaak, maar ook extra gezondheidsvoordelen genieten, omdat je dan via de citroen vitamine C binnenkrijgt en daarnaast baat zult hebben van de antibacteriële eigenschappen van de honing. Om die reden wordt gemberthee vaak gebruikt als natuurlijk middel tegen de symptomen van verkoudheid of griep. Ook wordt vaak kurkuma gebruikt, ook een bijzonder natuurproduct. Lees hier alles over de kurkuma en kurkumamelk

Verlichting van pijn

Een onderzoek dat gehouden werd onder 74 vrijwilligers, en dat uit werd gevoerd aan de Universiteit van Georgia, bracht aan het licht dat het dagelijks toevoegen van gember aan de voeding de door lichamelijke inspanning veroorzaakte spierpijn met maar liefst 25 procent afnam. Van gember is eveneens gebleken dat het de symptomen vermindert die horen bij de ernstige pijn die bepaalde vrouwen ervaren tijdens hun menstruatiecyclus (in de medische wereld wordt dit ook wel aangeduid met de term dysmenorroe)

Ontstekingen

Gember wordt al eeuwenlang gebruikt om ontstekingen te remmen, en zelfs om aandoeningen die met ontstekingen gepaard gaan, te behandelen. Een onderzoek, dat gepubliceerd werd in het tijdschrift Cancer Prevention Research meldde dat gembersupplementen, die vrij online te koop zijn, de kans op dikke darmkanker onder de 20 vrijwilligers wist te verminderen. Verder bleek gember “een geringe werking te hebben en tamelijk veilig te zijn” voor het behandelen van ontstekingen die in verband kunnen worden gebracht met osteoartritis.

Cardiovasculaire gezondheid

Andere mogelijke toepassingen van gember zijn het verlagen van de cholesterol, het verlagen van de kans op de ontwikkeling van bloedstolsels en het helpen bij het op een gezond peil houden de bloedsuikerspiegel. Er is echter nader onderzoek nodig om hier meer over te weten te komen, maar zodra deze zaken bewezen kunnen worden, dan kan gember wellicht een vast onderdeel uit gaan maken van de behandeling van diabetes, maar ook van hart- en vaatziekten.

Voeding

Gember biedt een breed scala aan vitamines en mineralen waardoor het toevoegen van deze wortel aan je dagelijkse dieet je dan ook aardig wat voordelen op zou kunnen leveren. In 100 gram verse gemberwortel vind je bijvoorbeeld:

• 79 calorieën,
• 17,86 gram koolhydraten,
• 3,6 gram voedingsvezels,
• 3,57 gram eiwitten,
• 0 gram suiker,
• 14 milligram natrium,
• 1,15 gram ijzer,
• 7,7 milligram vitamine C,
• 33 milligram kalium.

Daarnaast worden er nog een aantal andere voedingsstoffen gevonden in gember, namelijk:

• Vitamine B6,
• Magnesium,
• Fosfor,
• Zink,
• Foliumzuur,
• Riboflavine,
• Niacine.

Verse- of gedroogde gember kan worden gebruikt om voedingsmiddelen en dranken op smaak te brengen zonder dat daar onnodig zout of suiker aan te pas komt. Omdat gember in de regel wordt geconsumeerd in zulke kleine hoeveelheden, zal deze wortel geen significante hoeveelheden calorieën, koolhydraten, eiwitten of vezels aan een voedingsmiddel, gerecht of drank toevoegen.

Dieet

Gemberthee met een beetje citroen en wat honing kan een verzachtend middel zijn als je verkouden bent. Andere ontstekingsremmende en antioxiderende stoffen die in gember aan worden getroffen, en die een gunstig effect hebben op de gezondheid, zijn onder andere: gingerols, betacaroteen, capsaïcine, cafeïnezuur, curcumine en salicylaat.

Gember gaat bovendien prima samen met een groot aantal verschillende vissoorten, citrusvruchten, meloen, varkensvlees, kip, pompoen, rabarber en appels, om er maar een paar te noemen. Let bij het kopen van verse gember echter wel op een wortel die een mooie gladde en strakke schil heeft, dus zonder rimpels, en dat deze heerlijk pittig ruikt.

Om verse gember te bewaren doe je de wortel in een goed gesloten plastic zak en bewaar je deze in de koelkast of de diepvries. Wanneer je gember nodig hebt hoef je alleen maar de gewenste hoeveelheid te schillen en klein te snijden. Je kunt de gember bijvoorbeeld toevoegen aan een gerecht dat je wat extra smaak wilt geven.

Als er geen verse gember beschikbaar is, dan kun je als alternatief ook prima de gedroogde variant gebruiken. In de meeste recepten staat één achtste theelepel gemalen gember immers gelijk aan een eetlepel verse geraspte gember. Gemalen gember kan bovendien zijn gebruikt in kant en klare kruiden- en specerijenmixen die door steeds meer supermarkten aan worden geboden.

Recepttips voor gember

Hieronder hebben we een aantal lekkere manieren voor je verzameld om gember tijdens het koken te gebruiken:

• Voeg verse gember toe aan een smoothie of sapje,
• Voeg verse, of gedroogde, gember toe aan een wokgerecht of aan een zelfgemaakte saladedressing,
• Maak gemberthee door geschilde en gesneden verse gember in kokend water te laten trekken,
• Gebruik verse, of gedroogde, gember om ieder gewenst visrecept mee op smaak te brengen.

Een aantal smakelijke, en gezonde, gemberrecepten zijn onder andere:

• Kruidige geroosterde worteltjes met kaneel en gember.
• Koekjes met maplesiroop en gember,
• Winterse groentesoep met gember,
• Tonijnburgers met limoen en gember,
• Langzaam gegaardeThaise kokoskerrie met gember,

Risico’s van gember

De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) beschouwt gember als een additief aan levensmiddelen dat “over het algemeen als veilig kan worden betiteld”. Natuurlijke gember zal voor de meeste mensen weinig tot geen bekende bijwerkingen met zich meebrengen, maar in bepaalde gevallen kan een hoge inname van gember echter klachten als zure oprispingen verergeren, maar ook je mond gaan irriteren en diarree tot gevolg hebben. Gember nemen in de vorm van capsules kan de kans op het ontwikkelen van brandend maagzuur helpen verminderen.

De effectiviteit en de bijwerkingen van supplementen waar gember in is verwerkt, zullen echter van merk tot merk, en van samenstelling, kunnen variëren, maar vaak zal iemand aan worden geraden om niet meer dan 4 gram gedroogde gember op een dag te nemen, of 1 gram gember per dag als er sprake is van een zwangerschap, hierbij dien je de gemberinname via je eten en drinken ook mee te rekenen. Wetenschappers dringen daarnaast aan op voorzichtigheid bij het gebruik van alle supplementen *dus niet alleen als deze gember bevatten), omdat deze niet hoeven te voldoen aan een vaste standaard.

Iedereen die zwanger is, die last heeft van galstenen, die lijdt aan diabetes of die een bloedstollingsstoornis heeft, dient altijd eerst met zijn, of haar, arts te bespreken of de inname van gember op kan worden gevoerd. Supplementen waar gember in zit mogen bovendien niet worden gebruikt samen met aspirine of andere bloedverdunnende geneesmiddelen.

Wetenschappers merken verder op dat een heleboel verbindingen die in gember voorkomen niet helemaal zijn onderzocht en dat niet alle claims voor gember door onderzoek worden gestaafd. Een groot aantal van dit soort onderzoeken zijn echter veelbelovend gebleken ten aanzien van de mogelijke medicinale doeleinden van gember.

Volgens deskundigen is het overigens altijd beter om voedingsbronnen te kiezen waarin de voedingsstoffen zitten die je graag binnen wilt krijgen, in plaats van supplementen te gebruiken. Je kunt dus beter een bepaalde voedingsstof onderdeel uit laten maken van je dieet, dan dat je je specifiek gaat richten op de inname van één stof of product. Zo voorkom je tekorten van andere essentiële voedingsstoffen en de complicaties die dit met zich mee kan brengen.