Zeker in de winter hoog je regelmatig dat mensen antioxidanten kopen. Toch weet nog lang niet iedereen hoe ze werken en waarom deze supplementen je gezondheid kunnen bevorderen. Daarom in deze blog aandacht voor: de antioxidant.
Wat zijn antioxidanten en wat doen ze?
Antioxidanten zijn moleculen die vrije radicalen in je lichaam bestrijden. Ze doen dus heel belangrijke dinge in de strijd tegen vrije radicalen die schade kunnen veroorzaken als hun niveau te hoog wordt in je lichaam. Ze worden in verband gebracht met verschillende ziekten, waaronder diabetes, hartziekten en kanker. Je lichaam heeft zijn eigen antioxidanten om vrije radicalen in toom te houden. Maar antioxidanten zitten ook in voedsel, vooral in fruit, groenten en andere plantaardige, volle voedingsmiddelen. Verschillende vitaminen, zoals vitamine E en C, zijn effectieve antioxidanten.
Hoe werken vrije radicalen?
In je lichaam worden voortdurend vrije radicalen gevormd. Zonder antioxidanten zouden vrije radicalen heel snel ernstige schade aanrichten, met zelfs de dood tot gevolg. Vrije radicalen dienen echter ook belangrijke functies die essentieel zijn voor de gezondheid
Je immuuncellen gebruiken bijvoorbeeld vrije radicalen om infecties te bestrijden.
Daarom moet je lichaam een bepaald evenwicht van vrije radicalen en antioxidanten handhaven. Wanneer vrije radicalen het aantal antioxidanten overtreffen, kan dat leiden tot een toestand die oxidatieve stress heet.
Langdurige oxidatieve stress kan je DNA en andere belangrijke moleculen in je lichaam beschadigen. Soms leidt het zelfs tot celdood. Schade aan je DNA verhoogt je risico op kanker, en sommige wetenschappers hebben getheoretiseerd dat het een centrale rol speelt in het verouderingsproces.
Van verschillende levensstijl-, stress- en omgevingsfactoren is bekend dat ze overmatige vorming van vrije radicalen en oxidatieve stress bevorderen, waaronder:
- Luchtvervuiling
- Sigarettenrook
- Alcoholgebruik
- Gifstoffen
- Hoge bloedsuikerspiegel
- Hoge inname van meervoudig onverzadigde vetzuren
- Straling, waaronder overmatig zonnen
- Bacteriële, schimmel- of virusinfecties
- Overmatige inname van ijzer, magnesium, koper of zink
Kortom, je lichaam moet een bepaald evenwicht bewaren tussen vrije radicalen en antioxidanten. Als dit evenwicht verstoord is, kan dat leiden tot oxidatieve stress.
Antioxidanten in voeding
Antioxidanten zijn essentieel voor het overleven van alle levende wezens, dus ook voor de mens. Je lichaam maakt zelf antioxidanten aan, zoals de cellulaire antioxidant glutathion.
Planten en dieren, evenals alle andere levensvormen, hebben hun eigen afweer tegen vrije radicalen en oxidatieve schade. Daarom komen antioxidanten voor in alle hele voedingsmiddelen van plantaardige en dierlijke oorsprong.
Een juiste inname van antioxidanten is belangrijk. In feite hangt je leven af van de inname van bepaalde antioxidanten, namelijk vitamine C en E. Veel andere niet-essentiële antioxidanten komen echter in voedsel voor. Hoewel ze onnodig zijn voor je lichaam, spelen ze een belangrijke rol in de algemene gezondheid.
De gezondheidsvoordelen van een plantrijk dieet zijn tenminste gedeeltelijk te danken aan de verscheidenheid aan antioxidanten die ze leveren. Bessen, groene thee, koffie en pure chocolade staan bijvoorbeeld bekend als uitstekende bronnen van antioxidanten.
Volgens sommige onderzoeken is koffie de grootste bron van antioxidanten in het westerse dieet, maar dat komt deels omdat een gemiddeld individu niet zoveel antioxidantrijke voedingsmiddelen eet.
Vleesproducten en vis bevatten ook antioxidanten, maar wel in mindere mate dan fruit en groenten. Antioxidanten kunnen de houdbaarheid van zowel natuurlijk als bewerkt voedsel verlengen.
Antioxidanten worden ook vaak gebruikt als voedseladditieven. Zo wordt vitamine C vaak toegevoegd aan bewerkte voedingsmiddelen om als conserveermiddel te dienen.
Soorten antioxidanten in voeding
Antioxidanten kunnen gecategoriseerd worden als water- of vetoplosbaar. In water oplosbare antioxidanten werken in de vloeistof binnen en buiten de cellen, terwijl in vet oplosbare antioxidanten vooral in de celmembranen werken.
Belangrijke antioxidanten uit de voeding zijn bijvoorbeeld:
Vitamine C
Deze in het water oplosbare antioxidant is een zeer essentiële voedingsstof voor de voeding.
Vitamine E
Deze vetoplosbare antioxidant speelt een cruciale rol bij de bescherming van celmembranen tegen oxidatieve schade.
Flavonoïden. Deze groep plantaardige antioxidanten heeft vele gunstige gezondheidseffecten.
Veel stoffen die toevallig antioxidanten zijn, hebben ook andere belangrijke functies. Goede voorbeelden zijn curcuminoïden in kurkuma en oleocanthal in extra vierge olijfolie. Deze stoffen functioneren als antioxidanten, maar hebben ook een krachtige ontstekingsremmende activiteit.
Wel of niet antioxidanten supplementen kopen?
De inname van antioxidanten zijn volgens vele studies essentieel voor een optimale gezondheid, en daarom kunnen antioxidanten een makkelijke of zelfs de makkelijkste optie zijn. Antioxidanten uit voeding zijn natuurlijk ook een uitstekend idee.
De beste strategie om te zorgen voor voldoende inname van antioxidanten is het volgen van een dieet dat rijk is aan diverse groenten en fruit, naast andere gezonde gewoonten .
Supplementen in lage doses, zoals antioxidanten in multivitaminen, kunnen echter nuttig zijn als je een tekort hebt aan bepaalde voedingsstoffen of niet in staat bent een gezond dieet te volgen.
