Een gezwollen buik kan een aantal verschillende oorzaken hebben. De aard en de ernst van het opzwellen, kan dan ook behoorlijk uiteenlopen. Zo kan een buik bijvoorbeeld gaan opzwellen ten gevolge van:
- gasvorming in het spijsverteringskanaal
- vochtophoping in de buikholte
- de aanwezigheid van tumoren in de buik
- een zwangerschap
- tekorten aan bepaalde voedingsstoffen.
Gasvorming
De darmflora kan door een heleboel factoren worden verstoord, zoals bepaalde voedingsmiddelen, het gebruik van sommige geneesmiddelen, alcoholische dranken, een gevorderde leeftijd of stress. Als meest voorname oorzaken van gasvorming en een opgezwollen buik kunnen worden genoemd:
- een minder goede vertering en opname van voedingstoffen waarbij gassen ontstaan in de buik
- voedingsmiddelen en dranken die veel gas bevatten zoals koolzuurhoudende frisdranken en alcoholische dranken maar ook brood en geslagen room
- het inslikken van veel lucht, bijvoorbeeld bij het kauwen op kauwgom, roken, spanningen of stress, snel praten, eten en drinken.
Vochtophoping
De oorzaken van vochtophopingen in de buik lopen eveneens sterk uiteen. Zo kan een verstoorde hormoonbalans hiervoor de aanleiding zijn, Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan schommelingen in de menstruatiecyclus of tijdens een zwangerschap. Zodra de balans weer is teruggevonden al het vocht vaak ook weer uit de buik verdwijnen.
De schildklier kan eveneens de boosdoener zijn als het gaat om een verstoring van de hormoonhuishouding en de daarmee samenhangende vochtophoping in de buik. Wanneer de schildklier te snel, of juist te traag, werkt, zal dit voor vocht in de buik kunnen zorgen. Zodra de werking van de schildklier met behulp van geneesmiddelen weer is genormaliseerd dan zal de vochtophoping in de buik weer afnemen.
Als gevolg van een te hoge bloeddruk kan ook vocht in de buik veroorzaken, net zoals bepaalde lever- en nieraandoeningen. Door middel van medicatie kunnen deze klachten echter vaak onder controle worden gehouden en het vocht uit de buik niet langer voor hinder blijven zorgen.
Indien de bloedsomloop niet meer optimaal werkt, zoals bij oudere personen vaak het geval is, kan er zich ook buikvocht gaan vormen. Een enkele keer vocht in de buik vasthouden is overigens geen probleem maar wanneer dit fenomeen zich vaker voordoet is het altijd raadzaam dit met je arts te bespreken. Er kan dan worden onderzocht of er een behandeling noodzakelijk is.
Tumoren
Door de ongeremde groei van bepaalde cellen kunnen er tumoren in de buikholte ontstaan. Veel voorkomende vormen van kanker in de buikholte zijn darmkanker en leverkanker. Ook kunnen andere vormen van kanker, zoals longkanker, voor uitzaaiingen en dus tumoren in de buikholte zorgen waardoor je te maken krijgt met een opgezwollen buik. Per geval zal bepaald dienen te worden of, en op welke wijze, deze tumoren aangepakt kunnen worden.
Zwangerschap
Als gevolg van een zwangerschap kan de buik van een vrouw eveneens flink opzwellen. Dit is te wijten aan de alsmaar groeiende ongeboren baby en de eveneens steeds verder uitdijende baarmoeder. Ook de toenemende hoeveelheid vruchtwater zal eraan bijdragen dat je buik steeds verder opzwelt. Naarmate de zwangerschap vordert zal de buik daarom steeds dikker worden. Na de bevalling zal de gezwollen buik voor een groot deel, maar vaak nog niet helemaal, zijn verdwenen. Pas enkele weken na de geboorte van de baby zal de buik weer in de oorspronkelijke vorm en omvang terug zijn gekeerd. Tijdens de zwangerschap zal een vrouw immers ook wat vetreserves aanleggen die onder andere haar buik dikker zullen maken
Tekorten aan voedingsstoffen
Op het ogenblik dat de dagelijkse voeding te eenzijdig is, kunnen er tekorten aan bepaalde voedingsstoffen ontstaan zoals vitamines en mineralen. Je krijgt dan te maken met zogenaamde kwalitatieve ondervoeding. Voorbeelden hiervan zijn scheurbuik en de bolle buikjes van bepaalde kinderen in ontwikkelingslanden. Mensen die aan kwalitatieve ondervoeding lijden krijgen weliswaar te eten, maar de voeding is niet uitgebalanceerd en bevat niet alle benodigde voedingsstoffen.
In sommige gevallen kan een kwalitatieve ondervoeding echter ook samen gaan met een kwantitatieve ondervoeding. Dit wil zeggen dat het voedsel dat voor handen is niet voldoende is om aan de dagelijkse behoeften te voldoen. Op het moment dat er weer voldoende gezonde en gevarieerde voeding wordt gegeten kunnen de tekorten, eventueel in combinatie met bepaalde voedingssupplementen, weer worden verholpen. De opgezwollen buik zal dan eveneens na verloop van tijd weer zijn verdwenen.
Naar de dokter
De oorzaak van een gezwollen buik kan dus sterk verschillen. Indien je een keer een opgezwollen buik hebt dan zal dat vaak te maken hebben met de vorming van gas in je maag of in je darmen. Ook kan het gebeuren dat je te veel water hebt gedronken in één keer. In de regel hoef je je daar geen zorgen om te maken. Dit wordt echter een ander verhaal als de klachten langere tijd aan blijven houden of als deze voortdurend terug blijven keren. Maar ook wanneer je twijfelt aan de ernst van een opgezwollen buik dan is een consult bij je huisarts zeker aan te bevelen. Het wegnemen van ongerustheid zal immers ook stress en spanningen wegnemen.
Een bezoek aan je huisarts is in een dergelijk geval zeker aan te raden. Deze kan dan namelijk door middel van onderzoek uitsluiten dat er iets ernstigs aan de hand is, nader onderzoek instellen of zelfs een behandeling in gang zetten als er wel een behandelbare oorzaak wordt gevonden.
Wat de exacte behandeling in zal houden is uiteraard afhankelijk van de oorzaak die voor de opgezwollen buik aan het licht komt. Niet iedereen hoeft overigens een behandeling hiervoor te ondergaan omdat soms de zwelling vanzelf weer verdwijnt. In andere gevallen zal een onderliggende factor aangepakt dienen te worden zoals een aandoening aan het hart, de bloedvaten, de lever of de nieren.
Tips
Soms is het aanpassen van bepaalde (voedings)gewoontes al voldoende om van een opgezwollen buik verlost te worden. Hierbij kun je onder andere denken aan:
- het minder vaak drinken van koolzuurhoudende dranken
- het minder drinken van alcoholische dranken
- geen rietje gebruiken tijdens het drinken
- gevarieerd eten zodat er geen tekorten ontstaan
- stoppen met roken
- minder snel eten
- rustiger proberen te spreken
- minder vaak op kauwgom kauwen
- door je neus ademen in plaats van door je mond
- gezond en gevarieerd eten waardoor er minder gasvorming ontstaat in je maag en darmen.
