Lintwormen

De meeste mensen zullen waarschijnlijk overal kriebels krijgen of vol afgrijzen reageren als het om parasieten zoals de lintworm gaat. Toch zullen lintwormen niet voor kriebels in je buik of een jeukend gevoel zorgen. Ook een ander veelgehoord misverstand over deze parasiet is dat je snel gewicht zou verliezen als deze zich in je lichaam bevindt.

Eigenlijk merk je meestal niet zoveel van lintwormen: hoogstens kun je wat segmenten van het dier in je ontlasting aantreffen.

Lintwormen

Bij de mens kom je eigenlijk het meest de varkenslintworm en de runderlintworm tegen.
De varkenslintworm heeft zoals de naam al zegt een varken en een mens als gastheer nodig om de soort in stand te houden. Hierbij kunnen er bij een mens niet alleen lintwormen in het lichaam aanwezig zijn maar ook zogenaamde lintwormcystes. Verspreid over heel de wereld kun je varkenslintwormen aantreffen maar vanwege de goede hygiëne komt de varkenslintworm in de westerse wereld nog maar zelden voor. Dit geldt ook voor landen waar de Islam het belangrijkste geloof vormt omdat daar geen varkensvlees wordt geconsumeerd.

De runderlintworm komt bij runderen en de mens voor. De mens is echter de definitieve gastheer van deze parasiet: de lintworm komt daarbij voor in de darmen.

Overeenkomsten lintwormen

• lengte van vele meters
• Segmenten worden vanaf de kop alsmaar groter
• Voedsel wordt door middel van de huid opgenomen uit het darmslijmvlies.
• Produceert elk jaar ongeveer 80.000 tot 100.000 eitjes
• De achterste segmenten bevatten de meeste rijpe eitjes en worden afgestoten en zullen met de ontlasting de gastheer verlaten.
• De segmenten kruipen soms langs de anus naar buiten en komen bijvoorbeeld op planten terecht

Lintwormcystes

Op het moment dat een mens ook als tweede gastheer dienst doet dan kunnen er zich in diverse organen zogeheten lintwormcystes vormen. De klachten die door deze cystes worden veroorzaakt zijn vooral het gevolg van de ruimte die erdoor wordt ingenomen. De hersenen zullen dan ook het meest gevoelig reageren op de aanwezigheid van lintwormcystes. Je kunt dan namelijk te maken krijgen met bijvoorbeeld epileptische aanvallen of uitvalsverschijnselen. Behalve in de hersenen kunnen de cystes zich eveneens ontwikkelen in de longen en de lever van een mens.

Zodra een lintwormcystes in het lichaam van de gastheer openbarst dan kan deze te maken krijgen met hevige allergische reacties. Wanneer een lintwormcyste dus door middel van een operatie wordt verwijderd is uiterste voorzichtigheid geboden. De vrijgekomen lintwormkoppen zouden zich anders bijvoorbeeld langs de bloedbaan door heel het lichaam kunnen verspreiden.

Klachten door lintwormen

In de regel zul je niet veel van de aanwezigheid van lintwormen in je lichaam merken. Hoogstens kun je last krijgen van:

• lichte buikklachten
• zichtbare segmenten van de lintworm in de ontlasting
• de segmenten kunnen soms actief uit de anus tevoorschijn komen

Levenscyclus lintwormen

Hoewel de levenscycli van de varkens- en de runderlintworm een heleboel overeenkomsten vertonen, zijn er toch ook wat verschillen waar te nemen.

Eitjes komen via de bek het lichaam van een varken binnen. Eitjes komen via gras de bek van runderen hun lichaam binnen.
In de maag aangekomen komt een oncospheer vrij die via de darmwand in de spieren (en organen) van het dier terechtkomt en daar cystes gaat vormen.
In de lintwormcystes bevindt zich vocht met daarin de koppen van de parasiet die soms jaren kunnen overleven in het lichaam van een gastheer.
Zodra het dier wordt geslacht en gegeten zonder dat het vlees genoeg is verhit dan zul je een levende kop van de lintworm binnen krijgen.
Na ongeveer twee maanden zal deze lintwormkop uit zijn gegroeid tot een lintworm zoals de meeste mensen die kennen.
De levenscyclus van lintworm is nu rond.

Behandeling lintwormen

Het behandelen van lintwormen is vrij simpel door middel van het voorschrijven van een korte kuur met een lintwormdodend medicijn. Bij de varkenslintworm wordt vaak het middel praziquantel gebruikt en voor het bestrijden van een infectie met de runderlintworm zal meestal worden overgegaan tot het eenmalig toedienen van niclosamide. In alle gevallen is een behandeling overigens wel noodzakelijk want een lintworm zal nooit vanzelf uit een gastheer verdwijnen. Wanneer je dus het vermoeden hebt dat er sprake is van *een lintworminfectie* dan is het zaak dit te bespreken met je huisarts.

Lintwormen voorkomen

• Door vlees te keuren nadat een dier is geslacht zal eventueel aanwezige lintwormcystes aan het licht brengen.
• Het aanleggen van riolering zal ervoor zorgen dat de ontlasting van dragers van lintwormen niet op plaatsen terechtkomt waar bijvoorbeeld vee deze kan opeten. Via slib in zuiveringsinstallaties kunnen de lintwormeitjes echter wel worden verspreid door vogels.
• Bij onvoldoende (toilet)hygiëne, goed je handen en je anus reinigen na een toiletbezoek en voordat je iets gaat eten, bestaat er een kans op zelfbesmetting met de varkenslintworm.
• De nagels van je vingers kun je beter ook niet te lang laten worden en goed schoon houden
• Het niet consumeren van vlees dat rauw is of dat niet voldoende is gebakken zal de kans op een besmetting met de runderlintworm aanzienlijk verkleinen

Bij een besmetting met lintwormen

Als er sprake is van een besmetting met lintworm dan is hygiëne van cruciaal belang. Naast een eventueel wormendodend middel, dat verkregen is bij een arts, dien je de eerder genoemde preventieve maatregelen in acht te nemen. Verder dient je:

• objecten die vaak worden aangeraakt of in contact kunnen komen met de eitjes van de lintworm elke dag extra goed schoonmaken. Hierbij kun je onder andere denken aan de wc-bril, deurknoppen, kastdeurtjes, tafels, andere veelgebruikte of vaak gedeelde gebruiksvoorwerpen en speelgoed.
• bij het wassen van bedlinnen, nacht- en onderkleding een temperatuur aan te houden van ten minste *60 graden Celsius*. Alleen vanaf deze temperatuur zullen de lintwormeitjes niet kunnen overleven en voor een nieuwe (zelf)besmetting kunnen zorgen.
• geen bad(hand)doeken, washanden of ondergoed te delen.
• ondergoed, bad- en keukentextiel iedere dag te verschonen.
• elke dag de ruimtes te stofzuigen waarin je verblijft.

Indien een jong kind is besmet met lintworm dan is het zaak ervoor te zorgen dat er geen zelfbesmetting optreedt. Een klein kind is namelijk vaak geneigd om de handjes in de mond te stoppen. Door de handjes vaak te wassen (zeker na een toiletbezoek of na het buiten spelen) en erop toe te zien dat het kleintje niet met de handjes aan de billetjes of de ontlasting komt, kun je het risico behoorlijk verkleinen.