Gezonde voeding

Dit dient echter niet verward te worden met een voedingsadvies (hierbij wordt aangegeven welke voeding iemand op welke momenten en in welke hoeveelheden het beste kan eten of drinken).

Diëten

• Een dieet kan betekenen dat er aanpassingen moeten worden gedaan in één of meerdere voedingsstoffen of in consistentie (vastheid) van het voedsel. Het meest vaak komen diëten voor waarbij er een afwijking is aangebracht ten opzichte van de normale voeding op het gebied van de hoeveelheid:
• energie die het voedsel bevat,
• eiwitten die je binnenkrijgt via de voeding,
• koolhydraten in je dagelijkse voeding,
• natrium die in je eten mag zitten.

Er kunnen, in hoofdlijnen een tweetal soorten diëten worden onderscheiden, een energiebeperkt dieet en een energieverrijkt dieet.
Omdat de meeste mensen met gezondheidsklachten een overgewicht hebben, wordt er vaak een dieet met minder calorieën voorgeschreven. Ook het koophydraatarm dieet is populair. Overigens komt het overgewicht bij kinderen ook steeds vaker voor en worden kinderen ook steeds vaker op een bepaald dieet gezet. Gezonde voeding in verband met overgewicht? Alles over afvallen en voeding vind je ook op deze afval apps

Een energiebeperkt dieet

• Individuen die te kampen hebben met overgewicht krijgen in de regel een energiebeperkt dieet voorgeschreven.
• een energiebeperkt dieet met als doel lichaamsgewicht kwijt te raken,
• een dieet waarbij een andere beperking is opgelegd: bevat een relatief laag gehalte aan één of meerdere voedingsstoffen.
  Met andere woorden: de voeding bevat minder energie dan de persoon in kwestie dagelijks verbruikt. In de praktijk betekent dit dat er zo min mogelijk voedingsmiddelen worden gegeten die rijk zijn aan energie en tevens dat er zo veel mogelijk energie moet worden verbruikt door meer te gaan bewegen.

Richtlijnen voor een energiebeperkt dieet

• Voedingsmiddelen die veel energie leveren moeten beperkt worden gebruikt.
• Gezonde voeding is vezelrijk en zoveel mogelijk plantaardig. Fruit, kruiden en groenten bevatten veel vitamines. Vezelrijke voedingsmiddelen gebruiken zorgt ervoor dat je geen last krijgt van een hongergevoel. In de supermarkt kan je steeds meer veganistische producten kopen
• Goed je eten kauwen en niet te snel eten maakt je bewust van wat je binnenkrijgt.
• Om te voorkomen dat je tussen maaltijden door gaat snoepen of snacken kun je het best op vaste tijden en op een vaste plaats in huis eten.
• Gebruik tijdens het bereiden van voedsel weinig of geen vet. In plaats van bakken kun je bijvoorbeeld gaan grillen, stomen of koken.
• Kies voor volkoren producten zoals volkoren brood, -pasta en zilvervliesrijst. Hierin zitten veel vezels.
• Koop zoveel mogelijk biologische producten en gebruik verse ingrediënten in plaats van kant-en-klaar producten.
• Magere yoghurt, kwark of vers fruit zijn een beter dessert dan pudding of een gebakken nagerecht.
• Eet groente zonder sausje, boter of margarine. Rauwkost kan bovendien ook als een gezond tussendoortje dienen.
• Veel groenten en kruiden in soep is een goede vervanging van vlees of soepballetjes. Gebruik smaakmakers zoals gember, tijm, nootmuscaat, citroengras en vooral kaneel, geelwortelpoeder ( is kurkuma ), komijn en oregano
• Wanneer je jus wilt toevoegen dan dien je niet het vet maar alleen het bruine deel te gebruiken.
• Sauzen zoals mayonaise, fritessaus en ketchup kunnen beter achterwege worden gelaten vanwege de hoge calorische waarde van deze producten.

Een energieverrijkt dieet

Personen die in een minder goede, of zelfs slechte, toestand verkeren. Hierbij kan onder andere worden gedacht aan iemand die onlangs een grote operatieve ingreep heeft ondergaan, aan kanker lijdt, ondervoed is of te kampen heeft met anorexia nervosa. In een heleboel gevallen zal een energieverrijkt dieet worden gecombineerd met een dieet dat verrijkt is met eiwitten.

• een energieverrijkt dieet met als doel een toename van het lichaamsgewicht,
• een dieet waarbij een andere verrijking wordt voorgeschreven: bevat een relatief hoog gehalte aan één of meerdere voedingsstoffen.

Doordat de energiebeperkende diëten erg populair zijn, is de term dieet vandaag de dag vaak het synoniem geworden van het woord dieet. Hierbij wordt echter vaak over het hoofd gezien dat ook de energieverrijkende diëten als een dieet dienen te worden beschouwd.

Waarom een dieet

Cosmetische- of medische redenen

Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan het volgen van een dieet omdat je last hebt van:

• diabetes,
• overgewicht,
• een allergie,
• een te hoge bloeddruk,
• hart- en vaatziekten.

Religieuze- of spirituele redenen

Door het volgen van een bepaald dieet kun je onder andere bepaalde taboes, of onreinheid mijden dan wel respect voor het leven laten zien. Religies zoals het Christendom, het Jodendom en de Islam hanteren specifieke diëten. Dergelijke diëten kunnen voor verschillende stromingen binnen een religie echter verschillen vertonen. Het volgen van een dieet kan soms ook in een religieus geschrift zijn voorgeschreven en kan een spiritueel dieet geheel of gedeeltelijk overlappen. Vaak is zo een dieet ook duurzaam en wordt er gebruik gemaakt van biologische producten. Zie hier meer informatie over duurzame voedingsproducten.

Diervriendelijke redenen

Sommige mensen volgen een dieet omdat ze dieren zo veel mogelijk leed willen besparen. Hierbij kun je onder andere denken aan vegetarisme en veganisme. De reden om een dergelijk dieet te volgen kan eveneens een ecologische- of spirituele grondslag hebben. Lees hier wat de Vereniging voor Veganisme over voedingsstoffen schrijft.

Glutenvrij dieet

In haver, rogge, tarwe en gerst (maar ook in alle voedingsmiddelen waar deze graansoorten inzitten, komt een eiwit voor dat met de naam gluten wordt aangeduid. Gluten worden gevormd door gliadine en glutenine, in de verhouding 1 op 1. Gliadine is echter het element dat voor een overgevoeligheidsreactie kan zorgen. Wanneer er sprake is van een overgevoeligheid voor gluten (coeliakie) zal een glutenvrij dieet ervoor zorgen dat het darmslijmvlies niet langer beschadigd wordt en de opname van voedingsstoffen op een normaal peil kan blijven doorgaan. Een glutenvrij dieet zal in de regel voor het hele leven gevolgd dienen te worden.

Richtlijnen voor een glutenvrij dieet

• Brood- en deegproducten (zoals macaroni en spaghetti), koek en gebak die haver, rogge, tarwe en gerst bevatten dienen van het menu te worden geschrapt. Glutenvrij eten biedt vele voordelen.
• Kant-en-klare producten zoals gebonden sauzen, soepen en opwarm maaltijden bevatten vaak ook gluten en kunnen beter niet gebruikt worden.
• Bindmiddelen die gluten bevatten moeten vermeden worden.

Diabetes dieet

Diabetes, in de volksmond ook vaak suikerziekte genoemd, is een ziekte waarbij er geen, of niet genoeg, insuline wordt aangemaakt door de alvleesklier. In bijna alle producten uit de supermarkt zit geraffineerde suiker verwerkt. Vermijd die. Gezonde voeding is zoveel mogelijk eten en drinken zonder geraffineerde suikers.

Voedingsvezel verrijkt dieet

Op het moment dat je last hebt van constipatie en/of andere aandoeningen aan je darmen kan er een voedingsvezelverrijkt dieet worden voorgeschreven met als doel het verkrijgen van een soepele en regelmatige stoelgang.

Richtlijnen voor een voedingsvezel verrijkt dieet

• Voedingsmiddelen die rijk zijn aan voedingsvezels zijn aan te bevelen.
• Bij de bereiding van het voedsel mogen niet te veel voedingsvezels verloren gaan.
• Het dieet moet veel vocht bevatten.
• Direct laxerende voedingsmiddelen dienen deel uit te maken van het menu.
• Voedingsmiddelen die een stoppende werking hebben, bijvoorbeeld witte rijst, bananen, geraspte appel, bosbessensap, sterke thee en kaneel dienen vermeden te worden.
• Rauwe, of zeer kort gekookte, groente is aan te bevelen.
• Rauwkost is prima als snack of als broodbeleg.
• Voeg zemelen toe aan gerechten zoals yoghurt, gehakt of pap.

Eiwit verrijkt dieet

Je krijgt een eiwit verrijkt dieet voorgeschreven als je:

• herstelt van een ziekte,
• bent bestraald in verband met kanker,
• ernstig bent verbrand of weefsel is beschadigd,
• lange tijd ondervoed bent geweest.

Richtlijnen voor een energie- en eiwit verrijkt dieet

• Gezonde voeding dient zowel voldoende eiwitten als vetten en koolhydraten te bevatten.
• In de voeding moeten voldoende geëmulgeerde vetten aanwezig zijn, bijvoorbeeld room, boter of melk. Gebruik volle zuivelproducten in plaats van magere of halfvolle varianten.
• In voedingsmiddelen die rijk zijn aan koolhydraten moeten veel meervoudige koolhydraten zitten.
• Gebruik meerdere (ongeveer zes) kleinere maaltijden verdeeld over de dag.
• De eetlust dient extra te worden opgewekt.

Eiwit beperkt dieet

Wanneer je lijdt aan bepaalde metabole stoornissen en nierziektes wordt een eiwitbeperkt dieet voorgeschreven.

Richtlijnen voor een eiwitbeperkt dieet

Voedingsmiddelen die rijk zijn aan eiwitten dienen beperkt te worden.
De gekozen voeding dient wel voldoende rijk te zijn aan energie. Er is gezonde voeding die prima past in zo een eiwit beperkt dieet.

Natriumbeperkt dieet

Je krijgt een natriumarm dieet voorgeschreven als je een verhoogde bloeddruk hebt, aan een nierziekte lijdt maar soms ook als je hormoonhuishouding uit balans is geraakt.

Richtlijnen voor een natriumbeperkt dieet

• Keukenzout dient vermeden te worden.
• Producten die veel keukenzout bevatten zijn uit den boze. Hierbij kun je onder andere denken aan: bouillonpoeder/-blokjes, jus-poeder, ketjap, aroma, sambal, samengestelde specerijen en selderijzout.
• Gebruik geen bereidde voedingsmiddelen waaraan veel keukenzout is toegevoegd.
• Bij een matig of een zwaar natriumarm dieet dien je voedingsmiddelen zoals gewone kaas, gewoon brood, vleeswaren en zuivel vervangen te worden door natriumarme varianten.

Gezonde voeding is vooral plantaardig

Deze, plantaardige producten, bevatten doorgaans veel goede vetzuren. Met name noten, bijvoorbeeld paranoten en amandelen bevatten veel magnesium en goede vetzuren. Wist je dat bijvoorbeeld walnoten, puren chocolade, broccoli en boerenkool en andijvie als superfoods beschouwd worden? Goede en natuurlijke voeding hoeft niet duur te zijn en komt vaak uit de eigen regio. Lees hier meer over de werking van superfoods

Meervoudig onverzadigde vetzuren verrijkt, vet- en cholesterolbeperkt dieet

Om het cholesterolgehalte in je bloed te verlagen kan er een meervoudig onverzadigde met vetzuren verrijkt, vet- en cholesterolbeperkt dieet worden voorgeschreven, bijvoorbeeld bij hart- en vaatziekten.

Opmerking

Deze tekst over gezond leven, gezonde voeding en de vele diëten is geschreven vanuit persoonlijk perspectief. De redacteur van deze pagina is geen arts of voedingsdeskundige. Als je wilt weten hoe gezond jij bent en of een dieet en verandering in voedingspatroon een goede manier is om je gezondheid te verbeteren, adviseren wij je altijd naar je huisarts, een diëtist of een andere voedingsspecialist te gaan. Je gezondheid is te belangrijk om mee te experimenteren. Volg altijd de adviezen van erkende medische deskundigen op, zeker bij gezondheidsklachten. Ga niet “thuisdokteren”.

Informatiebronnen

Meer weten over gezond eten en gezonde voeding? Deze partijen bieden uitgebreide informatie.

Info over goede voedingsstoffen door Nice-Info.
Voedingscentrum Nederland