De meeste mensen hebben wel eens gehoord van de milt, maar wat dit orgaan nu eigenlijk allemaal doet en wat ervoor zorgt dat je last krijgt van een vergrote milt (splenomegalie), is een heel ander verhaal. Talloze mensen zullen hun schouders ophalen en je vragend aankijken wanneer je hen hierna vraagt. Indien je ook tot deze groep behoort, dan raden we je aan om snel even verder te lezen. Hieronder geven we namelijk, in begrijpelijke taal, uitleg over een vergrote milt,maar ook over de oorzaken, de symptomen en de behandelingen ervan.
Wat is de milt?
De milt bevindt onder je ribben in het links boven in je buik meer aan de zijde van je rug. Het is een orgaan dat deel uitmaakt van het zogenaamde lymfestelsel dat binnen je lichaam dienst doet als een soort afwateringsstelsel dat je moet beschermen tegen mogelijke infecties.
Witte bloedcellen worden aangemaakt in de milt waar zich bacteriën, dood weefsel en vreemde stoffen, zich op kunnen hopen, en halen dit soort afval uit het bloed zodra dit er doorheen stroomt. De milt zorgt daarnaast voor het beheren van de gezonde rode- en witte bloedcellen en de bloedplaatjes; de bloedplaatjes helpen je bloed om te kunnen stollen. De milt filtert dus eigenlijk het bloed en haal er ongewone bloedcellen uit door deze te onttrekken aan de bloedbaan.
Een milt is normaal gesproken ongeveer even groot als een vuist. Een dokter kan de milt tijdens de uitvoering van een lichamelijk onderzoek niet voelen. Maar bepaalde ziekten kunnen ervoor zorgen dat de milt op gaat zetten en talloze keren zijn normale grootte aan gaat nemen. Omdat de milt betrokken is bij een heleboel functies in het lichaam, kunnen ook veel aandoeningen van invloed zijn op dit orgaan.
Een vergrote milt is gelukkig niet in alle gevallen een teken van een medisch probleem. Op het ogenblik dat een milt is vergroot, dan wil dit echter vaak zeggen het orgaan zijn werk niet naar behoren uitvoert, maar overactief is geworden. Soms is de milt bijvoorbeeld overactief door het verwijderen en het vernietigen van bloedcellen. Dit wordt in de medische wereld ook wel aangeduid met de term hypersplenisme. Dit kan overigens om een groot aantal redenen gebeuren, onder andere door problemen met te veel bloedplaatjes en andere bloedstoornissen.
Oorzaken van een vergrote milt
Een vergrote milt kan het gevolg zijn van:
- infecties,
- cirrose en andere leveraandoeningen,
- bloedziekten die zich kenmerken door abnormale bloedcellen,
- problemen met het lymfesysteem,
- een aantal andere aandoeningen.
Hieronder hebben we enkele veelvoorkomende oorzaken van een vergrote milt voor je op een rijtje gezet:
- Infecties
- Virale infecties, zoals klierkoorts,
- Parasitaire infecties, zoals toxoplasmose,
- Bacteriële infecties, zoals endocarditis (een infectie van de kleppen van het hart).
- Kanker
- Leukemie, een vorm van kanker waarbij witte bloedcellen normale bloedcellen zullen gaan verdringen
- Lymfoom, een vorm van kanker die uitgaat van het lymfeweefsel, zoals de ziekte van Hodgkin.
- Overige oorzaken van een vergrote milt zijn ondermeer:
- Ontstekingsziekten, zoals sarcoïdose, lupus en reumatoïde artritis,
- Trauma, zoals een blessure tijdens de uitoefening van een contactsport,
- Kanker die zich uit heeft weten te zaaien (metastase) naar de milt,
- Een cyste, een niet-kankerachtige met vocht gevulde holte,
- Een groot abces, een met pus gevulde holte, vaak het gevolg van een bacteriële infectie,
- Infiltratieve ziekten, zoals de ziekte van Gaucher, amyloïdose of de opslag van glycogeen.
Symptomen van een vergrote milt
De meeste mensen zijn zich er niet van bewust dat ze een vergrote milt hebben omdat de symptomen erg zeldzaam zijn. Iemand zal er dan ook vaak achterkomen tijdens een lichamelijk onderzoek dat door een arts uit wordt gevoerd. Hieronder hebben we de meest voorkomende symptomen van een vergrote milt voor je opeen rijtje gezet:
- Een grote maaltijd niet meer op kunnen eten.
- Een gevoel van ongemak, volheid of pijn linksboven in de buik; deze pijn kan zich uit gaan breiden naar je linkerschouder.
Op het moment dat je pijn hebt die ernstig van aard is, of die erger wordt wanneer je een keer diep ademhaalt, dan dien je direct je huisarts te raadplegen.
- Indien je last van een vergrote milt hebt, dan kun je tevens andere klachten of symptomen ontwikkelen. Deze zijn in verband te brengen met een onderliggende ziekte. Je kunt hierbij denken aan klachten en symptomen,zoals:
- Vermoeidheid,
- Onbedoeld verlies van lichaamsgewicht,
- Voortdurend last hebben van infecties,
- Gemakkelijk gaan bloeden,
- Geelzucht,
- Bloedarmoede (anemie)
Het diagnosticeren van een vergrote milt
Een arts zal je vragen gaan stellen en een lichamelijk onderzoek uitvoeren om een vergrote, pijnlijke milt te kunnen diagnosticeren. Dit betekent in de praktijk dat de arts je milt gaat palperen (het onderzoeken van het lichaam door het aan te raken). Je zult waarschijnlijk ook een aantal diagnostische tests en onderzoeken dienen te ondergaan om de oorzaak van de vergrote milt te kunnen staven. Dergelijke onderzoeken en tests kunnen inhouden:
- bloedonderzoeken,
- een echografie,
- een CT-scan.
In bepaalde gevallen kunnen er ook één of meerdere andere onderzoeken en tests nodig zijn om de juiste diagnose te kunnen stellen of om een bepaald vermoeden te kunnen bevestigen.
Behandelen van een vergrote milt
Om te beginnen dienen alle activiteiten beperkt te worden die ervoor kunnen zorgen dat je milt gaat scheuren, zoals het beoefenen van contactsporten. Een gescheurde milt kan namelijk erg veel bloedverlies tot gevolg hebben en zelfs levensbedreigend zijn. Het is verder van belang om een behandeling te vinden voor de oorzaak van de vergrote milt. Niet behandeld kan een vergrote milt immers tot het ontstaan van ernstige complicaties leiden. In het gros van de gevallen zal de behandeling van de onderliggende oorzaak van de vergrote milt de operatieve verwijdering van de milt weten te voorkomen. In sommige gevallen echter moet de milt toch door middel van een operatie weg worden genomen. De ingreep die daarvoor uit wordt gevoerd, wordt in de medische wereld ook wel een splenectomie genoemd.
Zodra er een operatie noodzakelijk is, dan zal een chirurg de milt waarschijnlijk met behulp van een zogeheten laparoscopie weghalen, in plaats van een open operatie uit te gaan voeren. Dit wil dus zeggen dat de operatieve ingreep uit wordt gevoerd door gebruik te maken van een aantal kleine incisies. Met behulp van een laparoscoop kan de chirurg dan de milt bekijken en uiteindelijk verwijderen.
Na de verwijdering van een vergrote milt
Op het moment dat je milt is verwijderd, dan kun je bepaalde bacteriën niet meer effectief uit je lichaam verwijderen en zul je dus extra kwetsbaar zijn voor bepaalde vormen van infectie. Het gebruik van vaccins, of andere geneesmiddelen, zullen vanaf dat ogenblik dus nodig zijn om dergelijke infecties te kunnen voorkomen.
