Wijsheidstanden of verstandskiezen zijn vandaag de dag nog steeds voor veelmensen een klein mysterie. Waarom zou een mens tanden krijgen die in de meeste gevallen uiteindelijk toch weer getrokken worden? Ondanks het feit dat verstandskiezen iets zijn waar veel moderne mensen bang voor zijn geworden, dateert de functie van deze kiezen uit de tijd van de vroege voorouders van de hedendaagse mens.
Waarom krijg je verstandskiezen?
De vroegste voorouders van de moderne mens hebben weten te overleven op een dieet dat bestond uit rauw vlees, noten, wortels, bessen en bladeren. De zogenaamde Cro-Magnon mens had niet de luxe om messen te kunnen gebruiken om zijn voedsel te snijden en klaar te maken en zelfs het koken van vlees behoorde nog niet tot zijn mogelijkheden. Het kauwen van deze taaie, ruwe en harde voedingsmiddelen vereiste dan ook een bredere kaak en sterke kiezen, waarvan de verstandskiezen ook een onderdeel vormden.
Het hebben van alle drie de kiezenparen was van vitaal belang voor de voorouders van de hedendaagse mens om het voedsel te kunnen eten dat nodig was om te overleven. De grotere kaak die veel voorkwam bij deze menselijke voorouders was prima geschikt voor de aanwezigheid van de verstandskiezen en konden deze kiezen op een normale manier doorbreken.
Het voorkomen van de verstandskiezen is zelfs één van de manieren waarop een antropoloog de leeftijd van een skelet kan vaststellen. Het skelet van de zogenaamde “Turkana Boy” dat te vinden is in het Smithsonian National Museum of Natural History dateert bijvoorbeeld van 1,6 miljoen jaar geleden. Onderzoekers denken dat deze jongen acht of negen jaar oud was toen hij stierf. Tot deze conclusie kwamen ze voor een deel vanwege het feit dat de verstandskiezen nog niet door waren gebroken op het moment van overlijden.
Waarom je tegenwoordig geen verstandskiezen meer nodig hebt
Wanneer we met een enorme sprong weer terugkeren naar de dag van vandaag en dan een blik werpen op wat de mens nu eet, of beter gezegd op welke wijze het eten wordt bereid, dan zul je al snel merken dat dit totaal anders is dan hoe de menselijke voorouders dit deden. Zo snijdt, hakt, kookt, stoomt en bakt de moderne mens vrijwel alles wat er wordt gegeten. Door al die bereidingswijzen is eten een vrij simpele activiteit geworden en niet meer zo moeilijk om te doen als in het verre verleden. In feite zijn deskundige er dan ook van overtuigd dat de kaaklijn van de mens in de loop van de jaren minder breed en kleiner is geworden als gevolg van de wijze waarop het eten werd bereid en gegeten. Dat is dan ook de reden waarom de verstandskiezen van de moderne mens overbodig zijn geworden.
Waarom kunnen verstandskiezen een probleem gaan vormen?
In de tijd dat de moderne mens zijn huidige vorm kreeg, veranderde ook zijn algehele structuur. In de loop van de tijd werd het kaakbot smaller en bleken alle 32 gebitselementen niet meer optimaal in de kaak te passen. Zodra de verstandskiezen doorbreken, zullen ze de andere tanden en kiezen dus kunnen verdringen en op die manier voor problemen zorgen. Bepaalde verstandskiezen raken zelfs “geïmpacteerd” en breken dus niet helemaal door omdat er gewoonweg geen ruimte voor is andere tanden en kiezen worden geblokkeerd.
Niet iedereen heeft echter verstandskiezen, of beter gezegd: deze kunnen nooit doorbreken. Daar zijn een aantal redenen voor, volgens onderzoekers, zoals:
- de ontwikkeling van de tandwortel,
- de grootte en de ruimte die beschikbaar is in het kaakbot.
Zelfs op het moment dat de verstandskiezen geen probleem vormen in als het gaat om de beschikbare ruimte, dan nog kunnen ze worden getrokken om problemen in de toekomst, zoals de ontwikkeling van ziekten, te voorkomen. Deze gebitselementen zitten namelijk zo ver achter in de mond dat een goede verzorging om ze gezond te houden lastig kan zijn. Een tandarts kan een patiënt aanraden om zijn, of haar, verstandskiezen te laten verwijderen om zo een goede gezondheid op de langere termijn te helpen waarborgen.
Waarom worden verstandskiezen ook wel “wijsheidstanden” genoemd?
Je verstandskiezen zijn de achterste tanden die in je mond zullen verschijnen. Ze breken in de regel door wanneer je tussen de 17 en 21 jaar oud bent. Vanwege deze relatief hoge leeftijd werden deze kiezen ook wel “verstandskiezen”genoemd. Waarschijn heeft deze bijnaam iets te maken met het gezegde, het volksgeloof, dat wijsheid met de jaren komt‘.
