Wanneer je last hebt van pijn in je onderbeen, dan kan dat behoorlijk frustrerend zijn. Je vraagt je vaak zelfs af wat de boosdoener van deze klachten kan zijn, terwijl je probeert om het ongemak zelf zoveel mogelijk te verlichten. Wellicht zal je pijn erger worden op momenten dat je lichamelijke activiteiten uitvoert of wanneer je andere schoenen aanhebt gedaan. Het kan zelfs zo zijn dat de pijn in je onderbeen helemaal niet gerelateerd is aan het bewegen of aan een bepaalde activiteit, maar lijkt in plaats daarvan gelinkt te kunnen worden met probleem dat gezocht moet worden in een bloedvat of het zenuwstelsel.
Hieronder hebben een aantal van de meest voorkomende oorzaken van pijn in het onderbeen voor je op een rijtje gezet. Je moet je echter altijd wel goed beseffen dat het zeker het beste is om nooit op eigen houtje een diagnose te stellen, in het bijzonder wanneer de pijn in je been ernstig van aard is, acuut op is komen zetten of gepaard gaat met zwelling. Voor een juiste diagnose moet je dan ook altijd een arts raadplegen. Pas dan weet je namelijk zeker dat er een gepaste behandeling in gang kan worden gezet en je je waarschijnlijk veel eerder weer goed zult voelen.
Spierpijn
Pijn in de spieren van je been is een veelvoorkomende oorzaak van een pijnlijk onderbeen en wordt veroorzaakt door een verhoogde activiteit op zijn beurt tot de overstrekking van een spier kan leiden. Ondanks dat spierpijn doorgaans met een licht ongemak gepaard gaan, kun je erdoor eveneens krampen, een gevoel van spierzwakte en een zwelling bij krijgen.
Een meer acute of ernstige blessure kan echter voor schade aan de spier zorgen. Wanneer dat het geval is, dan zal dat aanzienlijk meer pijnklachten met zich meebrengen. De gastrocnemius spier van de kuit is over het algemeen namelijk erg gevoelig voor overstrekkingen en scheuringen.
Het behandelen van een overstrekte spier betekent vaak dat je rust dient te geven aan de aangedane spier, je meerdere keren op een dag een ijskompres aan dient te brengen op de pijnlijke plaats, je de spier in moet wikkelen met behulp van een elastisch verband en het onderbeen op een hoogte boven die van het hart moet leggen (om de zwelling te kunnen verminderen). Dikwijls kan fysiotherapie je helpen om weer terug te keren naar het oefenprogramma zoals je dat voor de overstrekking van de spier gewend was. Een goede warming-up en het doen van flexibiliteitsoefeningen, zoals het strekken van de spieren, tijdens je training, zal de kans op spierletsel in de toekomst helpen verkleinen.
Blessuren die gerelateerd zijn aan het doen van oefeningen
Het mediaal tibiaal stresssyndroom MTSS), is een veelvoorkomende, en aan trainingen gerelateerde blessure. Deze blessure treft vaak sporters, zoals hardlopers, en mensen die geregeld moeten sprinten of springen. De pijn zal doorgaans worden gevoeld langs het binnenste (mediale) en achterste (posterieure) gedeelte van het scheenbeen, juist op het punt waar de kuitspieren aan het bot vastzitten. De pijn van deze blessure kan erger worden of het gevolg zijn van aandoeningen aan de voet, zoals overpronatie (overmatige naar binnenkanteling van de voet) of een te ver omhoog gebogen voet.
Het goede nieuws is echter dat door het toepassen van een aantal simpele maatregelen deze scheenproblemen kunnen worden aangepakt. Je kunt hierbij denken aan maatregelen als:
- Stop met het uitvoeren van de activiteit (doorgaans voor de duur van weken) die tot de klachten heeft geleid. Je kunt proberen om deze activiteit te vervangen door een minder belastende training, zoals zwemmen.
- Koel het aangedane gebied meerdere keren op een dag voor de duur van 20 minuten. Doe het ijs wat je wilt gaan gebruiken echter eerst in een handdoek, of gebruik een speciale icepacking, zodat je huid niet direct in contact kan komen met het ijs.
- Oefen druk uit op het geblesseerde deel met behulp van een elastisch verband. Dit is in het bijzonder handig wanneer er ook sprake is van een zwelling.
- Strek de spieren in je onderbeen. Dit zal je scheenbeenspieren weer tot rust helpen brengen.
- Bepaalde geneesmiddelen, zoals NSAID’s, kunnen door een aan worden bevolen om pijn te verlichten en de ontstekingen te verlichten.
Een stressfractuur van het scheenbeen (tibia) is een andere aandoening die geregeld waar wordt genomen onder beoefenaars van loop- en springsporten, zoals turnen of basketbal, en heeft, net zoals shin-splints (het tibiaal posterior syndroom), een pijnlijk been tijdens het uitvoeren van een activiteit tot gevolg. De meest belangrijke behandeling voor stressfracturen, die door middel van een röntgenfoto vast kan worden gesteld, is rust, vaak voor de duur van zes tot acht weken.
Een minder vaak voorkomende oorzaak van aan beweging gerelateerde pijn in het been is het chronische compartimentsyndroom. Deze aandoening wordt dikwijls in verband gebracht met mensen die veel herhalende bewegingen maken, zoals hardlopen of fietsen. De klachten zijn: een intense pijn in het been, of de benen, krampen en een stijf gevoel in de beenspieren tijdens de uitvoering van een activiteit. In sommige gevallen is er zelfs sprake van gevoelloosheid en/of van uitpuilende spieren.
Het behandelen van dit door inspanning veroorzaakt compartimentsyndroom houdt doorgaans in dat je de sport dient te vermijden die tot het ontstaan van de klachten heeft geleid, maar kan eveneens bestaan uit fysiotherapie, het overstappen naar een ander oppervlak (bijvoorbeeld rennen op een baan in plaats van op een verharde ondergrond), het inzetten van een orthopedisch hulpmiddel (orthese) en/of het gebruik van ontstekingsremmende geneesmiddelen, zoals NSAID’s.
Peesontsteking (teen endinitis)
Een peesontstekling, in de medische wereld ook wel aangeduid als tendinitis, is een veel voorkomende blessure als gevolg van een overbelasting door sportactiviteiten, maar kan eveneens anderen treffen, ongeacht het activiteitsniveau van iemand. Zoals de naam al aangeeft is een peesontsteking een ontsteking die zich manifesteert rondom een pees. Een pees is een sterke, koordachtig weefsel dat een spier aan bot verankert. Afwijkingen in de structuur van de voet(en), zoals platvoeten of een verhoogde voetboog, kunnen een peesontsteking tot gevolg hebben.
Een peesontsteking zal pijn veroorzaken die toeneemt wanneer je een belastende activiteit uitvoert of tijdens het rekken van de aangedane pees. Andere symptomen die op kunnen treden bij een peesontsteking kunnen zijn: zwelling die erger wordt bij beweging en naarmate de dag vordert en/of het verdikken van de betreffende pees. Veel voorkomende peesontstekingen die pijn in het onderbeen, rondom de enkel kunnen veroorzaken, zijn een ontsteking van de achillespees en een ontsteking van de posterieure tibiale pees .
De behandeling van een peesontsteking houdt meestal in dat het zogenaamde RICE-protocol in werking zal worden gezet. Dit wil zeggen:
- Rust geven,
- IJskompressen aanbrengen,
- Compressie (druk) uitoefenen,
- Omhoog plaatsen.
Ontstekingsremmende geneesmiddelen, fysiotherapie en/of orthopedische hulpmiddelen zijn doorgaans ook van groot nut.
Het is echter van cruciaal belang om op te merken dat wanneer je een acute pijn en/of “een knappend gevoel” aan de achterzijde van je kuit of hiel ervaart, je je achillespees hebt verrekt of gescheurd. Op het ogenblik dat dit gebeurt, dan dien je allereerst de blessure te koelen met behulp van een ijskompres, je been boven harthoogte op te tillen en direct de hulp van een arts in te schakelen.
Problemen met de aderen
De aderen van de benen zorgen ervoor dat het bloed terug kan stromen naar het hart. Op het moment dat er echter aderproblemen ontstaan, dan kan er een zwelling van het been (oedeem) en in sommige gevallen ook pijn of een gevoeligheid optreden. Een veel voorkomend aderprobleem is de zogeheten veneuze insufficiëntie, wat kan leiden tot het ontstaan van spataderen, steeds terugkerende zwelling van de benen en veranderingen van de huid, zoals een bruine verkleuring ter hoogte van de enkel. Het behandelen van deze problemen zal inhouden dat de benen omhoog gelegd dienen te worden en dat er steunkousen gedragen moeten worden.
Een ernstige en mogelijk levensbedreigende oorzaak van pijn in de benen staat bekend als een diepe veneuze trombose (DVT). Een diepe veneuze trombose wil zeggen dat er zich een stolsel heeft gevormd in een beenader, deze kan echter losraken en via de bloedbaan naar de longen worden gevoerd. Klachten van een diepe veneuze trombose in het onderbeen zijn meestal:
- zwelling,
- warmte,
- roodheid van de kuit.
Een arts kan de diagnose van een diepe veneuze trombose bevestigen met behulp van een echografie en zal in de regel een bloedverdunnend geneesmiddel voorschrijven om zo te voorkomen dat het aanwezige stolsel groter wordt of dat er zich nieuwe stolsels zullen gaan vormen.
Perifere aderenziekte
Bij perifere arterieziekte (PAD) wordt de toevoer van bloed naar het been verstoord door een vernauwing van één of meerdere beenaderen. De aandoening kan in verband worden gebracht met pijn in de benen tijdens het doen van oefeningen, terwijl deze binnen 10 minuten weer wordt verlicht wanneer iemand rust neemt. Ondanks dat aderproblemen dikwijls roodheid of warmte in het been tot gevolg hebben, kan perifere aderziekte leiden tot een koud en vaak bleek ogend been dat een extra gevoelig is geworden voor pijn. Andere tekenen van een perifere aderziekte zijn
: niet genezende wonden, een glanzende huid en het verlies van beharing in de buurt van de aangedane plaats in het been. Factoren die de kans op het ontstaan van perifere aderziekte verhogen, zijn roken, hartaandoeningen en diabetes.
De behandeling van perifere aderziekte betekent het aanbrengen van veranderingen in je levensstijl, zoals het stoppen met roken, meer bewegen en een geneesmiddel gebruiken om je cholesterolgehalte te verlagen (in de medische wereld wordt dit een statine genoemd). In bepaalde gevallen zal ook een behandeling met antiplatelet, zoals aspirine of Plavix (clopidogrel), aan worden geraden.
Beenkrampen door een zwangerschap
Voet- en beenproblemen zijn een veel voorkomend probleem voor vrouwen die zwanger zijn, in het bijzonder in de laatste drie zwangerschapsmaanden. Pijnlijke benen en voeten zijn dikwijls te wijten aan de gewichtstoename in combinatie met de hormonale veranderingen die ervoor zorgen dat de voetboog zich iets meer gaan ontspannen en samen wordt gedrukt. Dit heeft platvoeten tot gevolg en kan er eveneens voor zorgen dat de beenspieren wat harder dienen te werken om de stabiliteit van de voeten te kunnen behouden. Het resultaat: pijnlijke beenspieren. Bovendien kunnen pijnlijke beenkrampen tijdens de zwangerschap een gevolg zijn van de veranderingen in het bloedvolume of doordat de heupzenuw samen wordt gedrukt door de alsmaar verder uitdijende baarmoeder.
Het behandelen van krampen in de benen tijdens een zwangerschap is nog altijd niet duidelijk. In sommige gevallen wordt het oraal innemen van magnesium en/of calcium aangeraden, maar het wetenschappelijke bewijs om het gebruik ervan te ondersteunen, is nog steeds beperkt. Andere behandelingen die nuttig kunnen zijn, zijn onder andere massage, het strekken van de spieren en het toedienen van warmte.
Problemen met de wervelkolom
Het samendrukken van de beenzenuwen op het punt waar deze de wervelkolom verlaten, kan pijn veroorzaken die zich helemaal tot aan de voet voelbaar kan zijn. De pijn begint in de regel ter hoogte van de bil en wordt aan de zij- en achterkant van het been waargenomen. In veel gevallen is er dan sprake van ischias Dit soort pijn kan het gevolg zijn van een hernia van een tussenwervelschijf, of van een irritatie van een bilspier, zoals waar kan worden genomen bij het piriformis syndroom .
Samengedrukte zenuwen in het begin van de rug kan eveneens een gevoelloosheid en tintelingen of zelfs een branderig gevoelen veroorzaken, net zoals een zwakte in het been. In ernstige gevallen kan het Cauda Equinasyndroom ontstaan waarbij iemand de controle over zijn, of haar, urineblaas en/of de darmfunctie verliest. Dit is een ernstige situatie die direct medische hulp vereist.
Een ander probleem met de wervelkolom dat kan leiden tot de samendrukking van zenuwen in de onderrug is spinale stenose. In dit geval is het gebied rondom iemands ruggenmerg vernauwd geraakt waardoor er pijn ontstaat die naar beide benen uit kan stralen, maar er kan eveneens sprake zijn van gevoelloosheid en zwakte in de benen. Ondanks dat de pijn begint tijdens het bewegen, wordt deze echter minder op het moment dat iemand vooroverbuigt, in het bijzonder tijdens het zitten. De behandeling bestaat uit een combinatie van fysiotherapie en het gebruik van een ontstekingsremmend geneesmiddel, zoals NSAID’s en/of steroïdeninjecties die gegeven dienen te worden in de onderrug.
Onderliggende aandoeningen
Het is van groot belang om te onthouden dat pijn in je been het gevolg kan zijn van een onderliggend gezondheidsprobleem. Iemand die lijdt aan fibromyalgie heeft bijvoorbeeld vaak last van het rusteloze benensyndroom en pijnlijke krampen in het onderbeen. Pijn in de benen kan eveneens in verband worden gebracht met auto-immuunziekten, zoals reumatoïde artritis of ziekten die invloed uitoefenen op het zenuwstelsel, zoals multiple sclerose (deze ziekte beïnvloedt het centrale zenuwstelsel) en diabetes (hierdoor wordt het perifere zenuwstelsel beïnvloed).
Ten slotte kunnen bepaalde geneesmiddelen, zoals diuretica (plasmedicatie) of statines (middelen die worden gebruikt om “de slechte” cholesterolwaarden te verlagen) krampen in het onderbeen tot gevolg hebben. Wanneer je denkt dat je geneesmiddelen de pijn in je been, of benen, kunnen veroorzaken, dan dien je dit zo snelmogelijk met je arts te bespreken.
Slotopmerking
Er is een breed scala aan mogelijke oorzaken te nomen voor pijn in het onderbeen, uiteenlopend van goedaardige, milde spierkrampen tot meer ernstige aandoeningen, zoals een blokkade in de bloedvaten. Uiteindelijk zal, vanwege het feit dat kennis een krachtig hulpmiddel is, de pijn in het onderbeen altijd beoordeeld dienen te worden door een arts. Je verdient het immers om zo snel mogelijk te beginnen met het zetten van de eerste stappen in de richting van je herstel.
