Astma

Astma is een aandoening waarbij uw luchtwegen zowel kunnen vernauwen als opzwellen samen met een extra productie van slijm. Dit kan de ademhaling een stuk moeilijker maken en hoesten, een piepende ademhaling en kortademigheid tot gevolg hebben. Voor bepaalde mensen zal astma een klein ongemak betekenen, terwijl voor anderen de aandoening wel een omvangrijk probleem is dat de dagelijkse activiteiten volledig in de war kan sturen en zelfs kan uitmonden in een levensbedreigende astma-aanval.

Astma is een aandoening die tot op de dag van vandaag niet kan worden genezen, maar waarvan de symptomen wel van in de hand gehouden kunnen worden. Vanwege het feit dat astma vaak in de loop van de tijd verandert, is het van belang dat je met je behandelde arts blijft samenwerken om de klachten en symptomen goed in de gaten te houden en de behandeling indien nodig aan te passen.

Symptomen van astma

De symptomen van astma lopen uiteen van persoon tot persoon waardoor je bijvoorbeeld last kunt hebben van onregelmatig terugkerende astma-aanvallen, zodat je dus alleen op bepaalde momenten te maken krijgt met de symptomen. Denk hierbij aan situatie waarin je aan het sporten bent. In andere gevallen kan iemand die lijdt aan astma voortdurend met de symptomen te maken hebben.

Een aantal klachten en symptomen die bij astma horen zijn:

• Kortademigheid,
• Een vol gevoel of pijn op de borst,
• Slaapproblemen als gevolg van de kortademigheid, het hoesten of het piepend ademhalen,
• Een fluitend of piepend geluid dat te horen is tijdens het uitademen (een piepende ademhaling is een veel voorkomend symptoom van astma bij kinderen),
• Aanvallen waarbij je moet hoesten, of je een piepende ademhaling hebt, die erger worden door een besmetting met zogenaamd respiratoir virus, zoals wanneer je verkouden bent of griep hebt.

Tekenen dat je astma waarschijnlijk verslechtert zijn:

• Klachten en symptomen van astma komen vaker voor en veroorzaken meer hinder,
• Steeds meer moeite hebben met ademhalen (dit is meetbaar met behulp van een piekdebietmeter, een apparaat dat wordt gebruikt om het functioneren van je longen te checken),
• De noodzaak om een snel werkende inhalator vaker te gaan gebruiken,
• Voor bepaalde personen zullen de symptomen van astma zich manifesteren in specifieke situaties. Je kunt hierbij denken aan:
• Aan lichaamsbeweging gerelateerde astma, die erger kan worden wanneer de lucht koud en droog is,
• Beroepsastma, een gevolg van irritaties op de werkvloer, zoals door vrijkomende chemische dampen, gassen of stof,
• Door een allergie veroorzaakte astma is het gevolg van bepaalde prikkelende stoffen in de lucht, zoals stuifmeel, schimmelsporen, uitwerpselen van kakkerlakken of haren, huiddeeltjes en opgedroogd speeksel dat afkomstig is van huisdieren.

Wanneer moet je naar een dokter met astma?

Je dient met spoed medische hulpin te schakelen als je te maken krijgt met een ernstige astma-aanval. Deze kan immers levensbedreigend van aard zijn. Je dient in dat gevalgoed te luisteren naar de arts wanneer deze je vertelt wat je moet doen als je klachten en symptomen die horen bij astma slechter worden, en wanneer je een spoedbehandeling nodig hebt.

Tekenen van een dergelijke noodsituatie als gevolg van astma zijn:

• Er is sprake van een snelle verslechtering van de kortademigheid of van de piepende ademhaling,
• Er is geen verbetering, zelfs niet na het gebruik van een snel werkende inhalator, zoals albuterol,
• Je blijft last houden van kortademigheid zelfs op momenten dat je niet veel lichamelijke inspanningen verricht.

Neem contact op met een arts:

• Wanneer je vermoedt dat je astma hebt. Indien je vaak moet hoesten of als je een piepende ademhaling krijgt die langer aan blijft houden dan een paar dagen of wanneer je last hebt van andere symptomen van astma. Een vroegtijdige behandeling van astma kan namelijk schade aan je longen op de lange termijn voorkomen en ervoor helpen zorgen dat de aandoening na verloop van tijd niet slechter wordt.
• Om je astma na een gestelde diagnose te laten controleren. Wanneer je weet dat je lijdt aan astma, dan dien je samen met je arts eraan te werken om de aandoening onder controle te houden. Een goede controle op de lange termijn zal je bovendien helpen om je van dag tot dag beter te voelen en kan vaak zelfs een levensbedreigende astma-aanval voorkomen.
• Wanneer je astmasymptomen verergeren. In dat geval is het zaak dat je direct contact opneemt met een arts, zeker als je geneesmiddelen de symptomen niet lijken te verlichten of indien je je snel werkende inhalator vaker moet gaan gebruiken. In geen geval moet je proberen om het probleem zelf op te lossen door meer medicatie te gaan nemen zonder eerst een arts te raadplegen. Overmatig gebruik van astmageneesmiddelen kan immers bijwerkingen veroorzaken en zelfs je astma erger maken.
• Om je behandeling te (laten) beoordelen. Astma kan immers in de loop van de tijd veranderen. Om die reden is het zaak om regelmatig een afspraak met je behandelde arts te maken en samen je symptomen door te spreken en eventueel de nodige aanpassingen aan te brengen in je behandeling.

Oorzaken van astma

Het is niet duidelijk om welke reden bepaalde personen wel astma ontwikkelen en anderen niet, maar dit is waarschijnlijk te wijten aan een combinatie van omgevings- en genetische (erfelijke) factoren.

Triggers voor het ontstaan van astma zijn:

• Blootstelling aan diverse irriterende- of prikkelende stoffen en stoffen die allergieën veroorzaken (allergenen) kan ervoor zorgen dat je klachten en symptomen van astma getruggerd worden. Astmatriggers lopen echter van persoon tot persoon sterk uiteen en kunnen ondermeer inhouden:
• In de lucht zwevende stoffen, zoals:
  • • pollen,
    • huisstofmijt,
    • schimmelsporen,
    • huidschilfers van huisdieren,
    • uitwerpselen van kakkerlakken
• Luchtweginfecties, zoals een verkoudheid,
• Lichamelijke activiteit (er is dan sprake van inspanningsastma),
• Koude lucht,
• Luchtverontreinigende stoffen en irriterende stoffen, zoals tabaks- en andere rook,
• Sommige geneesmiddelen, onder andere:
  • bètablokkers,
  • aspirine,
  • ibuprofen,
• Hevige emoties en stress,
• Sulfieten en conserveringsmiddelen die toe zijn gevoegd aan bepaald eten en drinken, zoals aan garnalen, gedroogd fruit, bewerkte aardappelproducten, bier en wijn,
• Gastro-oesofageale refluxziekte, een aandoening waarbij het maagzuur weer in je slokdarm, of zelfs keel, terugvloeit

Risicofactoren voor de ontwikkeling van astma

Er wordt gedacht dat een aantal factoren je kansen op het ontwikkelen van astma zullen vergroten. Je kunt hierbij denken aan factoren als:

• Een bloedverwant heeft (zoals een ouder, een broer of zus) die lijdt aan astma,
• Lijden aan andere allergische aandoening, zoals atopische dermatitis of allergische rhinitis (in de volksmond ook wel hooikoorts genoemd),
• Last hebben van overgewicht,
• Roken,
• Blootstelling aan passief roken,
• Blootstelling aan uitlaatgassen of andere vormen van (lucht)vervuiling,
• Blootstelling aan beroepsmatige triggers, zoals chemicaliën die worden gebruikt in de landbouw, door kappers en bij de productie van allerlei goederen.

Complicaties als gevolg van astma

Een aantal complicaties als gevolg van astma zijn:

• Klachten en symptomen die een wisselwerking hebben op je slaap, je werk- of recreatieve activiteiten,
• Dagen dat je je ziek moet melden op het werk of op school door astma-aanvallen,
• Een permanente vernauwing van de bronchiën (luchtwegremodellering) die van invloed is op hoe goed je kunt ademen
• De spoedeisende hulp van een ziekenhuis bezoeken en ziekenhuisopnames wanneer je last hebt van ernstige astma-aanvallen,
• Bijwerkingen van het langdurig gebruiken van bepaalde geneesmiddelen die gebruikt worden om ernstige vormen van astma te kunnen stabiliseren,

Een juiste behandeling zal echter een enorm verschil maken op het gebied van de voorkoming van zowel kort- als langdurige complicaties die het gevolg zijn van astma.

Voorkomen van astma

Ondanks dat er tot op heden nog geen manier bekend is waarop je astma zou kunnen voorkomen, kun je wel door goed samen te werken met je behandelde arts een stappenplan opstellen om te leren leven met deze aandoening en de meeste astma-aanvallen te voorkomen.

Uiteraard dien je dan wel dit plan strikt te blijven volgen nadat je het samen met je arts en de rest van je zorgteam ​​gedetailleerd op hebt gesteld voor onder andere het nemen van de meest geschikte geneesmiddelen en het leren beheren van een astma-aanval. De volgende stappen kunnen je zeker hierbij helpen:

• Astma is een aandoening waar je voortdurend mee te maken zult krijgen en die bovendien regelmatig gecontroleerd en behandeld dient te worden. Door controle te krijgen over je behandeling, zul je, zelfs wanneer je lijdt aan astma, meer het gevoel krijgen dat jij de touwtjes in handen hebt met betrekking tot je leven in het algemeen.
• Zorg ervoor dat je elk jaar opnieuw weer in wordt geënt tegen griep en longontsteking. Je vaccinaties up to date houden, kan namelijk voorkomen dat griep en longontsteking zullen zorgen voor verergering van je astmaklachten.
• Herken en vermijd triggers die bij jou astma kunnen veroorzaken. Een aantal buitenallergenen en irriterende stoffen, uiteenlopend van stuifmeel en schimmels tot koude lucht en luchtvervuiling, kunnen astma-aanvallen tot gevolg hebben. Ontdek dus voor jezelf wat een astma-aanval teweegbrengt of erger maakt en onderneem vervolgens de nodige stappen om dergelijke triggers uit de weg te gaan.
• Houd je ademhaling goed in de gaten. Je kunt namelijk leren om waarschuwingssignalen te herkennen die een dreigende aanval aankondigen, zoals een lichte hoestbui, een piepende ademhaling of kortademigheid. Maar vanwege het feit dat je longfunctie af kan gaan nemen nog voordat je klachten of symptomen opmerkt, is het meten en registeren van je piekademhaling met behulp van een piekpiekdebietmeter een goede zet.
• Herken en behandel aanvallen in een vroeg stadium. Wanneer je snel handelt, dan heb je immers minder kans op het ontwikkelen van een ernstige astma-aanval. Je zult dan tevens minder medicijnen nodig hebben om je klachten en symptomen weer onder controle te krijgen en te houden.
• Op het moment dat de metingen van je piekademhaling een daling laat zien en je dus een waarschuwing krijgt voor een naderende astma-aanval, dan dien je je geneesmiddelen te gebruiken volgens de instructies die je arts je heeft gegeven en ook moet je direct iedere activiteit stopzetten die een astma-aanval zou kunnen veroorzaken. Wanneer je symptomen niet beter worden, dan is het zaak om medische hulp in te schakelen opeen manier zoals die aan staat gegeven in je persoonlijke actieplan.
• Neem je geneesmiddelen zoals je arts deze voor heeft geschreven. Alleen vanwege het feit dat je astma lijkt te verbeteren, mag je niet op eigen houtje iets eraan veranderen zonder eerst met je arts overlegd te hebben. Het is een goed idee om je medicatie mee te nemen naar iedere afspraak die je hebt met deze arts, zodat hij of zij kan controleren of je je geneesmiddelen op de juiste wijze en in de voorgeschreven dosering gebruikt.
• Zorg ervoor dat je voldoende aandacht besteedt aan een verhoogd gebruik van inhalatoren die voor een snelle verlichting moeten zorgen. Indien je merkt dat je te veel vertrouwt op deze snel werkende inhalator, zoals albuterol, dan heb je je astma niet goed onder controle. In dat geval is het zaak dat je je arts raadpleegt voor het doorvoeren van een aanpassing in je behandeling.

Lichamelijk onderzoek

Om andere mogelijke aandoeningen uit te kunnen sluiten, zoals een luchtweginfectie of een chronische obstructieve longziekte (COPD), zal een arts een lichamelijk onderzoek uitvoeren en je allerlei vragen stellen over je klachten en symptomen, maar ook over andere problemen die betrekking hebben op je gezondheid

Onderzoeken en tests om de longfunctie te meten

Je kunt tevens longfunctietests moeten ondergaan om te bepalen hoeveel lucht er in en uit wordt geademd. Je kunt hierbij denken aan onderzoeken en tests als:

• • • Spirometrie: dit is een test die wordt gebruikt om de vernauwing van je luchtwegen in te schatten door te controleren hoeveel lucht je uit kunt ademen nadat je eerst diep hebt ingeademd en wat de snelheid is waarmee je kunt uitademen.
    • Piekademhaling: een meting van je piekademhaling is een simpel onderzoek met behulp van een apparaat dat meet hoe hard je uit kunt ademen. Wanneer de uitkomst lager zijn dan normaal dan is dat een teken dat je longen wellicht niet zo goed meer werken en dat je astma erger wordt. De arts zal je in dit geval instructies geven over het in de gaten houden en het behandelen van deze verlaagde meetresultaten.
    • Longfunctieonderzoeken worden doorgaans uitgevoerd vóór en na het innemen van een geneesmiddel dat een bronchodilatator wordt genoemd, zoals albuterol, waarmee je luchtwegen worden geopend. Wanneer je longfunctie verbetert door het gebruik van een bronchodilatator, dan is het waarschijnlijk dat je lijdt aan astma.

Aanvullende onderzoeken en tests

Andere tests om astma te diagnosticeren zijn onder andere:

• • • Methacholine onderzoek: methacholine is een bekende trigger van astma die bij inademing een lichte vernauwing van je luchtwegen zal veroorzaken. Op het moment dat je reageert op de methacholine, dan lijd je waarschijnlijk aan astma. Dit onderzoek kan tevens worden gebruikt wanneer je zogenaamde initiële longfunctietest normaal is.
    • Stikstofoxidetest. Deze test is weliswaar niet overal verkrijgbaar, maar kan wel de hoeveelheid gas (om precies te zijn stikstofmonoxide)meten die in je adem zit. Op het ogenblik dat je luchtwegen ontstoken zijn (een teken van astma), dan kun je te maken krijgen met hogere stikstofconcentraties.
    • Beeldvormende onderzoeken: een röntgenfoto en een CT-scan van je longen en neusholtes (sinussen) kunnen eventuele structurele afwijkingen of ziekten (zoals infecties) die ademhalingsproblemen kunnen veroorzaken of erger maken, aan het licht brengen.
    • Allergietesten kunnen uit worden gevoerd door middel van een huid- of bloedtest. Allergietests kunnen allergieën voor huisdieren, stof, schimmels en stuifmeel identificeren. Indien er belangrijke allergietriggers worden ontdekt, dan kan dit leiden tot een aanbeveling voor een zogenaamde allergeenimmuunbehandeling.
    • Sputum eosinofielenonderzoek is een onderzoek dat op zoek gaat naar bepaalde witte bloedcellen (de zogeheten eosinofielen) in het mengsel van speeksel en slijm (sputum) dat je tijdens het hoesten naar buiten brengt. Eosinofielen zullen aanwezig zijn op het moment dat de symptomen zich ontwikkelen en zichtbaar gemaakt worden door ze te kleuren met een speciale roze kleurstof (eosine).
    • Provocerende onderzoeken voor lichaamsbeweging en door kou veroorzaakte astma. Tijdens deze onderzoeken zal je arts de luchtwegobstructie meten vóór en na het uitvoeren van een zware lichamelijke activiteit, of wanneer je verschillende keren koude lucht in hebt geademd.

Hoe is astma te classificeren?

Om de ernst van je astma te kunnen bepalen en te classificeren, zal een arts je antwoorden op specifieke vragen over je symptomen beoordelen (bijvoorbeeld hoe vaak heb je last van een astma-aanval en hoe erg zijn deze?), samen met de uitkomsten van het lichamelijk onderzoek en de uitgevoerde diagnostische tests.

Het bepalen van de ernst van je astma zal je ​​arts immers helpen om de meest geschikte behandeling voor je te bepalen. De ernst van de astma verandert echter vaak in de loop van de tijd en om die reden is het dan ook geregeld nodig om de behandeling bij te stellen.

Astma kan in worden gedeeld in vier algemene categorieën, te weten:

Behandelen van astma

Het voorkomen van astma en het op de lange termijn beheersen van deze aandoening zijn van cruciaal belang als je wilt dat de astma-aanvallen al worden voorkomen nog voordat ze zijn begonnen. De behandeling houdt meestal in dat:

• het leren herkennen van je persoonlijke astmatriggers,
• het nemen van stappen om deze triggers te vermijden,
• het in de gaten houden van je ademhaling om er zo voor te zorgen dat je dagelijkse astmamedicatie de symptomen onder controle kan houden. Indien er sprake is van een opleving van je astma, dan dien je wellicht een snel werkende inhalator gebruiken, zoals albuterol, te gebruiken.

Geneesmiddelen

De juiste geneesmiddelen voor iemand die lijdt aan astma zijn afhankelijk van een aantal zaken, zoals:

• Je leeftijd,
• Je symptomen,
• Je persoonlijke astma-triggers,
• De best werkende methode om je astma onder controle te houden.

Preventieve, langdurige controlemiddelen zullen de ontsteking in je luchtwegen die leidt tot klachten kunnen verminderen. Snel werkende inhalatoren (de zogenaamde bronchodilatoren) zullen snel de opgezwollen luchtwegen openen en zo je ademhaling weer vergemakkelijken. In bepaalde gevallen zal eveneens allergiemedicatie nodig zijn.

Verder zullen geneesmiddelen tegen astma op de lange termijn, die vaak elke dag ingenomen dienen te worden, de hoeksteen van de behandeling van astma vormen. Deze medicatie houdt de astma dagelijks onder controle en maakt het minder waarschijnlijk dat je een astma-aanval krijgt. Vormen van een lange termijn behandeling om astma te beheersen zijn:

Te inhaleren corticosteroïden. Dit zijn ontstekingsremmende medicijnen, zoals

• • • fluticason,
    • budesonide,
    • flunisolide,
    • ciclesonide,
    • beclomethason,
    • mometason,
    • fluticason furoaat.

Mogelijk moet je deze geneesmiddelen een paar dagen tot weken blijven gebruiken voordat het optimale effect is bereikt. In tegenstelling tot orale corticosteroïden hebben deze middelen met corticosteroïden een relatief kleine kans op bijwerkingen en zijn ze bovendien over het algemeen veilig bij een langdurig gebruik.

Leukotriene modifier zijn oraal in te nemen geneesmiddelen, zoals:

• • • Montelukast,
    • Zafirlukast,
    • Zileuton.

Deze middelen helpen om de symptomen van astma tot een duur van 24 uur te verlichten. In zeldzame gevallen zijn deze geneesmiddelen echter in verband gebracht met psychologische reacties, zoals prikkelbaarheid, agressie, hallucinaties, depressie en zelfmoordgedachten. Je dient dan ook met spoed medisch advies in te winnen wanneer er een abnormale reactie volgt op het gebruik ervan.

 Lang werkende bèta-agonisten zijn medicijnen die geïnhaleerd dienen te worden om de luchtwegen te openen, zoals:

• • • salmeterol,
    • formoterol.

Bepaalde onderzoeken tonen aan dat deze middelen de kans op een ernstige astma-aanval juist kunnen vergroten, dus dien je deze enkel en alleen te gebruiken in combinatie met een te inhaleren corticosteroïdmiddel. En vanwege het feit dat deze medicamenten de achteruitgang van astma kunnen verdoezelen, moet je ze niet gebruiken wanneer er sprake is van een acute astma-aanval.

Gecombineerde inhalatoren: deze medicamenten, zoals:

• • • fluticason-salmeterol,
    • budesonide-formoterol,
    • formoterol-mometason,

bevatten een lang werkende bèta-agonist samen met een corticosteroïde. Omdat deze combinatie-inhalatoren lang werkende bèta-agonisten bevatten, kunnen ze echter je kans op een ernstige astma-aanval vergroten.

Theophylline: is een pil die je elke dag dient in te nemen en die helpt om de luchtwegen open te houden (het is dus een bronchodilatator) door de spieren rondom de luchtwegen te ontspannen. Het middel wordt tegenwoordig overigens niet meer zo vaak gebruikt als in het verleden.

Snel werkende (nood) medicijnen worden gebruikt wanneer er nood is aan een snelle verlichting van de astmasymptomen op de korte termijn (dus tijdens een astma-aanval) of voordat iemand met astma gaat sporten indien een arts dat aan heeft bevolen. Soorten snel werkende geneesmiddelen voor astma zijn onder andere:

• Kortwerkende bèta-agonisten dit zijn te inhaleren snel werkende luchtwegverwijders die binnen een paar minuten beginnen te werken om de symptomen op korte termijn te verlichten tijdens een astma-aanval. Je kunt hierbij denken aan middelen als:
• albuterol

Kortwerkende bèta-agonisten kunnen in worden genomen met behulp van een speciale draagbare inhalator of door middel van een zogenaamde vernevelaar (dit is een apparaat dat astmamedicijnen omzet in een fijne nevel) zodat deze in kunnen worden geademd via een gezichtsmasker of een mondstuk.

• Ipratropium: net zoals andere luchtwegverwijders zal ipratropium snel reageren om je luchtwegen direct te ontspannen, waardoor het gemakkelijker wordt om adem te halen. Ipratropium wordt vaak gebruikt voor emfyseem en chronische bronchitis, maar kan in sommige gevallen eveneens nuttig zijn bij de behandeling van astma-aanvallen.
• Oraal- en intraveneus toegediende corticosteroïden: deze medicamenten, zoals:
• prednison,
• methylprednisolon

zullen de ontsteking van de luchtwegen verlichten die het gevolg is van ernstige astma. Ze kunnen bij langdurig gebruik echter zorgen voor ernstige bijwerkingen, zodat ze enkel voor een korte tijd gebruikt mogen worden om ernstige astmaklachten mee te behandelen.

Op het moment dat je een opleving krijgt van astma, dan kan een inhalator met een snelle luchtwegverwijding je symptomen direct verlichten. Maar wanneer je controlemiddelen voor de lange termijn naar behoren hun werk doen, dan zou je je snel werkende inhalator niet vaak nodig moeten hebben.

Het is dus van groot belang dat je goed bijhoudt hoeveel keer je deze middelen per week gebruikt. Indien je je snel werkende inhalator vaker moet gebruiken dan je arts aan heeft bevolen, dan dien je dit uiteraard altijd zo snel mogelijk met hem, of haar, te bespreken. Je zul dan waarschijnlijk je medicijnen aan moeten passen en gedurende een langere tijd goed dienen te controleren.

Allergiegeneesmiddelen kunnen eveneens van nut zijn als je astmaklachten het gevolg zijn van of erger worden door één of meerdere allergieën. Hierbij kun je denken aan:

• Allergieënimmunotherapie: na verloop van tijd zullen injecties met afgezwakte allergenen geleidelijk de reactie van je immuunsysteem op specifieke allergenen verminderen. Je krijgt over het algemeen een keer in de week, voor de duur van enkele maanden, injecties en daarna zal dit nog maar één keer in de maand nodig zijn, voor de duur van drie tot vijf jaar.
• Omalizumab: is een geneesmiddel dat om de twee tot vier weken toe wordt gediend in de vorm van een injectie. Het middel is specifiek bedoeld voor mensen die last hebben van allergieën samen met een ernstige vorm van astma. Het middel werkt door veranderingen aan te brengen in het immuunsysteem.
• Bronchiale thermoplastie: is een behandeling die niet overal voor iedereen voor handen is, maar die bedoeld is voor ernstige astma die niet beter wordt door het gebruik van te inhaleren corticosteroïden of andere langdurige astmageneesmiddelen te gebruiken. Over het algemeen zal bronchiale thermoplast, tijdens een aantal bezoeken aan de polikliniek, de binnenzijde van de luchtwegen in de longen verwarmen met behulp van een speciale elektrode, waardoor de gladde spieren in de luchtwegen afnemen. Dit zal het vermogen van de luchtwegen beperken om zich aan te spannen, met als gevolg dat de ademhaling gemakkelijker wordt en mogelijk astma-aanvallen afnemen.

Strikte behandeling voor een betere controle in een aantal stappen

Je behandeling dient flexibel en gebaseerd te zijn op veranderingen van je symptomen, die steeds, wanneer je je een bezoek brengt aan je behandelde arts brengt, grondig beoordeeld moeten worden. Op die manier is je arts in staat om je behandeling in overeenstemming met deze veranderingen aan te passen. Op het ogenblik dat je astma bijvoorbeeld goed onder controle is, dan kan je arts minder medicatie voorschrijven. Terwijl wanneer je astma niet goed onder controle is, of zelfs erger wordt, dan kan je arts je geneesmiddelen juist verhogen en meer controlebezoeken aanraden.

Actieplan als je lijdt aan astma

Door samen te werken met je arts om een ​​actieplan voor astma op te stellen dat schriftelijk stap voor stap duidelijk aangeeft op welke momenten je bepaalde geneesmiddelen moet gebruiken of wanneer je de dosis van je medicatie moet verhogen of juist verlagen op basis van je symptomen. Aan dit plan dien je ook een lijst met je persoonlijke astmatriggers toe te voegen en de stappen te noteren die je moet nemen om deze te vermijden. Je arts kan je eveneens aanraden om regelmatig je astmasymptomen te checken of geregeld een piekdebietmeter te gebruiken om te controleren hoe goed een behandeling je astma onder controle weet te houden.

Leefstijl en huismiddeltjes als je lijdt aan astma

Ondanks het feit dat talloze mensen, die lijden aan astma, afhankelijk zijn van geneesmiddelen om symptomen te voorkomen en deze te verlichten, kun je zelf ook uiteenlopende dingen doen om gezond te blijven en de kans op astma-aanvallen te verkleinen.

*          Vermijd je persoonlijke astmatriggers: je zult dus stappen moeten ondernemen om je blootstelling aan beklende astmatriggers te verminderen omdat deze een belangrijk onderdeel vormen van een deugdelijke astmacontrole. Je kunt hierbij denken aan:

• • • Gebruik een airconditioner om de hoeveelheid pollen in de luchtafkomstig van bomen, grassen en onkruid te verminderen die ongevraagd je huis binnendringen. Het gebruik van een airconditioning verlaagt tevens de luchtvochtigheid in huis en kan zo dus ook je blootstelling aan huisstofmijt verminderen. Indien je geen airconditioning hebt, dan kun je proberen om tijdens het pollenseizoen je ramen gesloten te houden.
    • Maak je huis en inrichting grondig schoon zodat je in staat bent om stof dat zorgt voor nachtelijke symptomen kunt minimaliseren. Je kunt dit doen door bepaalde voorwerpen in je slaapkamer te vervangen. Zo kun je bijvoorbeeld kussens, matrassen en boxsprings in stofdichte hoezen steken. Verder kun je tapijt verwijderen en in plaats daarvan een hardhouten of linoleum vloerbedekking aanbrengen. Gebruik daarnaast goed wasbare gordijnen en jaloezieën.
    • Zorg voor een optimale luchtvochtigheid in huis. Dit betekent dat wanneer je in een vochtig klimaat leeft, je met je arts moet overleggen over het gebruik van een luchtontvochtiger.
    • Voorkom schimmelsporen door vochtige plaatsen in de badkamer, de keuken en rondom het huis te behandelen en goed schoon te houden zodat schimmelsporen geen kans krijgen zich te ontwikkelen. Dit betekent echter ook dat je beschimmelde bladeren en/of vochtig brandhout uit je tuin moet verwijderen.
    • Verminder huidschilfers van huisdieren. Op het moment dat je daar allergisch voor bent. Je kunt dan dus meestal geen dieren met een vacht of veren houden. Hooguit wanneer deze huisdieren regelmatig worden gewassen en verzorgd, kan de hoeveelheid huidschilfers in je leefomgeving enigszins binnen de perken worden gehouden.
    • Regelmatig je huis schoonmaken (minstens één keer in de week) en zodra je stof op ziet waaien, dan kun je een masker dragen of een ander je huis laten schoonmaken.
    • Daarnaast dien je je neus en mond te bedekken op momenten dat het koud is. Zeker als je astma erger wordt als gevolg van een koude of droge lucht, dan zou het dragen van een gezichtsmasker eveneens kunnen helpen.

*          Blijf gezond

Goed voor jezelf zorgen kan helpen om je astmasymptomen onder controle te houden, dit betekent onder andere:

• • • Regelmatige lichaamsbeweging: het lijden aan astma wil niet zeggen dat je minder actief hoeft te zijn. Behandelingen kunnen astma-aanvallen immers vaak voorkomen en symptomen onder controle houden als je actief bezig bent. Geregeld aan lichaamsbeweging doen, kan je hart en longen bovendien sterker maken, wat je astmasymptomen weer zal helpen verlichten. Indien je bij lage temperaturen gaat bewegen, dan kun je een gezichtsmasker dragen om de lucht die je inademt eerst te verwarmen.
    • Zorg voor een gezond lichaamsgewicht: overgewicht kan je astmasymptomen erger maken en daarnaast zorgen voor een hoger risico op de ontwikkeling van andere gezondheidsproblemen.
    • Bestrijd brandend maagzuur en gastro-oesofageale refluxziekte: het is mogelijk dat de reflux de klachten van brandend maagzuur veroorzaakt, maar tevens de longluchtwegen kan beschadigen en de astmasymptomen erger kan maken. Op het ogenblik dat je vaak of voortdurend last hebt van brandend maagzuur, dan dien je dat zeker met je arts te bespreken en na te gaan welke behandelingsmogelijkheden er voor handen zijn. Wellicht heb je een behandeling voor gastro-oesofageale refluxziekte nodig voordat je astmasymptomen kunnen verbeteren.

*          Alternatieve geneesmiddelen

Bepaalde alternatieve behandelingen kunnen helpen bij het aanpakken van symptomen die horen bij astma. Je moet er echter wel altijd rekening mee houden dat dit soort behandelingen geen vervanging zijn voor de reguliere medische behandeling, in het bijzonder wanneer je last van een ernstige vorm van astma hebt. Neem dus in alle gevallen eerst contact op met je arts voordat je bepaalde kruiden of supplementen in gaat nemen, omdat sommige middelen een wisselwerking kunnen hebben met de medicijnen die je gebruikt. Ondanks dat bepaalde alternatieve remedies in worden gezet bij de behandeling van astma, is in de meeste gevallen meer onderzoek nodig om te bepalen hoe goed ze werkelijk hun werk doen en om de mate van mogelijke bijwerkingen vast te kunnen stellen. Alternatieve behandelingen van astma zijn ondermeer:

• • • Ademhalingsoefeningen: met behulp van dot soort oefeningen kan de hoeveelheid medicatie mogelijk afnemen die je nodig hebt om je astmasymptomen onder controle te houden.
    • Kruiden en natuurlijke remedies: een aantal kruiden en natuurlijke remedies die kunnen helpen bij het verbeteren van je astmasymptomen zijn: cafeïne, choline en pycnogenol.

Omgaan met astma en de ondersteuning daarbij

Astma kan niet alleen een uitdaging, maar zeker ook erg stressvol, zijn. Je kunt soms gefrustreerd, boos of depressief worden omdat je moet je gewoonlijke activiteiten moet indammen om omgevingsinvloeden te kunnen voorkomen. Je kunt je tevens beperkt of beschaamd voelen door de symptomen van de ziekte en door gecompliceerde manieren om de aandoening goed in de hand te kunnen houden.

Maar astma hoeft gelukkig niet altijd een beperkende factor te zijn. De beste manier om angst en een gevoel van hulpeloosheid te overwinnen, is door je situatie te leren begrijpen en de controle over je behandeling op je te nemen. Hieronder hebben we een aantal tips en suggesties die je daarbij kunnen helpen:

• Doe dingen in je eigen tempo en neem pauzes tussen verschillende activiteiten waarbij de dingen vermijdt die je astmasymptomen erger maken.
• Maak een dagelijkse takenlijst omdat deze je kan helpen voorkomen dat je je overweldigd gaat voelen. Beloon jezelf verder voor het bereiken van simpele doelen.
• Praat met andere mensen met je situatie. Hierbij kun je denken aan online chatrooms en fora of lotgenoten- en ondersteuningsgroepen in je directe omgeving. Zo kun je immers in contact komen met mensen met dezelfde problemen en uitdagingen zodat je weet dat je er niet alleen voor staat.
• Indien je kind lijdt aan astma, dan dien je een bemoedigende houding aan te nemen door de aandacht juist te richten op de dingen die het wel kan doen, in plaats van op de dingen waar hij, of zij, niet toe in staat is. Betrek leraren, schoolverpleegkundigen, coaches, vrienden en familieleden bij het helpen van je kind om zijn, of haar, astma te beheersen.

Voorbereiden op je doktersafspraak

Je begint waarschijnlijk met het bezoeken van je huisarts of een kinderarts. Op het moment dat je echter belt om een ​​afspraak te maken, dan kun je ook door worden verwezen naar een allergoloog of een longarts. Vanwege het feit dat de meeste afspraken met een arts niet erg lang zijn en omdat er vaak heel wat overbrugd dient te worden, is het een goed idee om altijd goed voorbereid op een dergelijk consult te verschijnen. Hieronder hebben we wat informatie voor je verzameld om je voor te bereiden op deze afspraak, en wat je van de betreffende arts kunt verwachten.

Wat je zelf kunt doen

Aan de hand van de volgende stappen kun je het meeste uit je doktersafspraak halen:

• Noteer eventuele symptomen waar je mee te maken krijgt, zoals alle symptomen die wellicht niet direct verband lijken te houden met de reden waarvoor je de doktersafspraak hebt gemaakt.
• Ook dien je bij te houden op welke ogenblikken de symptomen je het meeste hinder bezorgen, bijvoorbeeld indien je symptomen op specifieke momenten van de dag, tijdens bepaalde jaargetijden, of bij blootstelling aan koude lucht, stuifmeel of andere triggers, verergeren.
• Schrijf belangrijke persoonlijke informatie op, onder andere wanneer je te maken hebt gehad met eventuele bijzondere spanningen of recente veranderingen in je leven.
• Maak bovendien een overzichtelijke lijst van alle geneesmiddelen, vitamines en supplementen die je gebruikt.
• Neem indien mogelijk een familielid of vriend(in) mee naar de doktersafspraak. Soms kan het namelijk best lastig zijn om alle informatie die je tijdens een afspraak hebt gekregen achteraf terug te roepen uit je geheugen. Je begeleider kan zich wellicht nog wel iets herinneren dat je is ontgaan of dat je gewoonweg bent vergeten.
• Noteer alle vragen die je aan de arts wilt stellen. De tijd die je doorbrengt met de arts is namelijk beperkt, dus het voorbereiden van een vragenlijst zal je helpen om deze tijd zo optimaal mogelijk te benutten. Maak om die reden een lijst van vragen die begint met de meest belangrijke vraag die je aan de arts wilt stellen. Wanneer de tijd onverhoopt opraakt, dan heb je in elk geval de meest cruciale vragen kunnen stellen en deus ook de meest belangrijke antwoorden kunnen krijgen. Als je lijdt aan astma dan zijn er een aantal basisvragen die je je arts zou kunnen stellen:
  • Is astma de meest waarschijnlijke oorzaak van mijn ademhalingsproblemen?
  • Zijn er nog andere, dan deze meest waarschijnlijke oorzaak, mogelijk de veroorzakers van mijn klachten en symptomen?
  • Welke soorten onderzoeken en tests zijn er nodig om duidelijkheid te krijgen over mijn situatie?
  • Is mijn toestand eerder tijdelijk of chronisch te noemen?
  • Wat is de beste behandeling voor mij?
  • Wat zijn de eventuele alternatieven voor de primaire benadering die u voorstelt?
  • Ik de volgende andere gezondheidsproblemen. Hoe kan ik deze het beste samen met de astma onder controle houden?
  • Zijn er wellicht beperkingen waar ik rekening mee dien te houden?
  • Is het nodig dat ik gezien wordt door een specialist?
  • Bestaat er een meer algemeen alternatief voor het geneesmiddel dat u me voorschrijft?
  • Zijn er brochures, of ander drukwerk, dat ik mee naar huis kan nemen? Welke websites raadt u aan om eens te bezoeken?

Ter aanvulling van de vragen die je al voor had bereid, dien je niet te aarzelen om vragen te stellen die in je opkomen tijdens het consult.

Wat kun je verwachten van je arts?

Je arts zal u waarschijnlijk ook een aantal vragen gaan stellen. Zodra je bereid bent om deze te beantwoorden, kun je uiteraard meer tijd uittrekken om bepaalde punten even over te slaan omdat je daar later meer tijd aan wilt besteden. Een arts kan je bijvoorbeeld de volgende vragen stellen:

• Wat zijn exact je klachten en symptomen?
• Wanneer merkte je voor het eerst deze symptomen op?
• Hoe ernstig zijn je symptomen?
• Heb je altijd, of alleen maar op bepaalde momenten of in bepaalde situaties, last van problemen met je ademhaling?
• Heb je last van allergieën, zoals atopische dermatitis of hooikoorts?
• Welke factoren lijken je symptomen erger te maken?
• Wat lijkt je klachten juist te verbeteren?
• Zijn er gezins- of familieleden die last hebben van allergieën of astma?
• Heb je last van bepaalde chronische gezondheidsproblemen?