De medische term angina pectoris staat eveneens bekend als hartkramp en geeft een onprettig of zelfs pijnlijk gevoel op de borst. De klachten duidelijk omschrijven is voor de meeste mensen die aan angina pectoris lijden erg lastig. Hoewel het hart via de normale weg zuurstof en voedingsstoffen krijgt aangevoerd (langs de kransslagaders die aan de buitenzijde van je hart zijn gelegen) zal angina pectoris toch een teken zijn dat er op dat ogenblik niet genoeg zuurstof je hart weet te bereiken.
Oorzaken
De meest voorkomende oorzaak van angina pectoris is een vernauwde kransslagader ten gevolge van aderverkalking. Als gevolg van de vernauwing zal er minder bloed door de kransslagader en is de kans op een tekort aan zuurstof in het hart toegenomen.
Er zijn echter ook enkele oorzaken van angina pectoris bekend waarbij de kransslagaders rondom het hart niet zijn vernauwd:
- Prinzmetal angina pectoris,
- Syndroom X.
Als gevolg van andere aandoeningen aan je hart kun je eveneens pijnklachten ervaren op de borst zoals bij:
- een aandoening aan je hartklep,
- ernstige hartritmestoornissen.
Wat zijn de symptomen?
Op het moment dat er vernauwingen zitten in de kransslagaders, zul je dat niet direct merken. Dit zal pas gebeuren als een slagader voor meer dan 50 procent is vernauwd. Doordat je hart een lagere zuurstofbehoefte heeft in rust zullen de eerste symptomen van angina pectoris doorgaans optreden als je hart harder moet werken zoals wanneer je:
- lichamelijke inspanningen verricht zoals sport,
- een zware maaltijd moet verwerken,
- van een warme naar een koude omgeving overgaat.
Symptomen die toegeschreven kunnen worden aan angina pectoris zijn:
- je ervaart een drukkende, benauwende of beklemmende pijn op je borst,
- deze pijn straalt uit naar de onderkaak, de schouderbladen, de hals, de rug, de armen en/of de maagstreek,
- hevig transpireren,
- misselijkheid.
Een aanval van angina pectoris zal door rust in de regel na een paar minuten weer wegtrekken. In een dergelijk geval kun je spreken van een stabiele angina pectoris. Indien de klachten juist erger worden en alsmaar vaker of onregelmatig optreden dan spreek je juist van een instabiele vorm van angina pectoris.
Vormen van angina pectoris
Angina pectoris komt voor in verschillende vormen: in sommige gevallen is er sprake van een stabiele situatie terwijl in een ander geval juist een hartinfarct op de loer ligt. Je kunt een onderscheid maken tussen:
- stabiele angina pectoris,
- instabiele angina pectoris.
Stabiele angina pectoris
De symptomen en klachten ontstaan, aanvalsgewijs van telkens een paar minuten, ten gevolge van lichamelijke inspanning, emoties of kou. Wanneer je rust neemt zullen de klachten echter weer verdwijnen. In de regel vraagt deze vorm van angina pectoris niet om acute medische zorg. Je dient echter wel je huisarts te verwittigen als:
- je vaker aanvallen van angina pectoris krijgt,
- de aanvallen langer gaan duren of meer pijn gaan veroorzaken,
- je problemen ondervindt als gevolg van de voorgeschreven medicatie,
- je het vermoeden hebt dat deze medicatie niet voldoende (meer) werkt.
Instabiele angina pectoris
Indien je klachten van angina pectoris krijgt zonder dat daar enige aanleiding voor is, en de aanval bovendien niet vanzelf wegtrekt, dan is er waarschijnlijk sprake van een instabiele angina pectoris of zelfs van een dreigend hartinfarct. Deze vorm van angina pectoris kan een aanwijzing zijn voor een sterke vernauwing van de bloedvaten van het hart. Je dient altijd het alarmnummer te bellen als:
- je een pijn ervaart midden op de borst die drukkend, benauwend of beklemmend is en uitstraalt naar je armen, rug en/of onderkaak,
- de pijn meer dan vijf minuten aan blijft houden in rust,
- Je de pijn ervaart als een strak aangetrokken band om de borst,
- Je behalve pijn ervaart ook gaat transpireren en/of je misselijk voelt,
- De pijn niet afneemt wanneer je medicinale spray of een tabletje onder de tong hebt gekregen.
De mogelijkheid bestaat dat je te maken hebt met een hartinfarct. Dit is echter niet in alle gevallen zo maar beter neem je geen enkel risico. Vaak is een opname op de hartbewaking van het ziekenhuis noodzakelijk als je te maken hebt met een instabiele angina pectoris. Via een infuus zullen er dan stollingsremmende medicatie en nitroglycerine worden toegediend. Verder is het mogelijk dat de behandeld arts in een dergelijke situatie je zogenaamde bètablokkers en/of calciumantagonisten voorschrijft.
Wanneer er snel een behandeling kan worden gestart bij een instabiele vorm van angina pectoris dan kan in 80 tot 90 procent van de gevallen een dreigend hartinfarct worden voorkomen. Wel zal er met spoed een dotterbehandeling of een bypassoperatie uit dienen te worden gevoerd om een verergering van de situatie te voorkomen.
Overige vormen van angina pectoris
In veel gevallen zullen er bij pijnklachten op de borst vernauwingen kunnen worden waargenomen in de kransslagaders. In sommige gevallen zullen de bloedvaten weliswaar glad zijn van binnen maar zal er desondanks een hevige pijn op de borst optreden. In een dergelijk geval kan er sprake zijn van Prinzmetal angina pectoris. Deze aandoening staat ook bekend als vaatspasmen.
Korte pijnlijke steken
Indien je last hebt van korte pijnlijke steken op je borst zonder dat je je lichamelijk hebt ingespannen dan heeft dit in de meeste gevallen niets met hart- en vaatziekten te maken. Deze vorm van pijn zou onder andere van spieren afkomstig kunnen zijn of veroorzaakt kunnen worden door stoornissen van de ademhaling zoals wanneer je hyperventileert. Om uit te sluiten dat de ervaren pijn op je borst iets met je hart- of vaten te maken heeft, is het absoluut aan te raden dit met je huisarts te bespreken.
Vrouwen
Tot op de dag van vandaag zijn de meeste wetenschappelijke onderzoeken naar hart- en vaatziekten vooral uitgevoerd bij mannen. De onderzoeksresultaten blijken echter niet zomaar te vertalen te zijn naar vrouwen omdat een aantal essentiële verschillen bekend zijn. Zo staat onder andere vast dat:
- wereldwijd de doodsoorzaak bij vrouwen wordt gevormd door hart- en vaatziekten,
- er jaarlijks meer vrouwen dan mannen komen te overlijden als gevolg van hart- en vaatziekten
- mannen en vrouwen uiteenlopende symptomen en klachten hebben bij hart- en vaatziekten,
- vrouwen in de regel hun klachten en symptomen op een andere manier zullen formuleren dan mannen,
- hart- en vaatziekten bij vrouwen zich over het algemeen pas na de overgang zullen openbaren,
- bij vrouwen slagaderverkalking zich op een andere manier ontwikkelt dan bij mannen.
Met deze essentiële verschillen dient dus wel degelijk rekening te worden gehouden bij het stellen van de diagnose en bij het opstarten van een behandeling van vrouwen. Om die reden dienen niet alleen vrouwen, maar zeker ook artsen, zich beter bewust te worden van de verschillen tussen beide seksen als het om hart- en vaatziekten gaat.
