De schildklier is een belangrijk orgaantje in het lichaam van een mens. Deze vlindervormige klier bevindt zich aan de voorzijde in de hals en produceert schildklierhormoon. Dit hormoon speelt op zijn beurt weer een voorname rol bij een aantal lichaamsprocessen. Op het ogenblik dat je schildklier niet naar behoren functioneert, zal dat dan ook consequenties hebben voor je zowel geestelijke- als je lichamelijke gezondheid.
Verschil
Het maakt echter wel een groot verschil of je schildklier nu te veel of juist te weinig schildklierhormoon aanmaakt en uitscheidt. De symptomen die waargenomen worden als je schildklier niet goed zijn werk doet, zullen om die reden sterk samenhangen met de hoeveelheid schildklierhormoon die in het lichaam aanwezig zal zijn.
Te hard werkende schildklier
Een te hard werkende schildklier (dit wordt hyperthyreoïdie genoemd) houdt in dat er te veel schildklierhormoon wordt aangemaakt en uitgescheiden. Hyperthyreoïdie op zich is, in tegenstelling tot wat een heleboel mensen denken, geen ziekte op zich. Een schildklier kan te hard gaan werken als gevolg van uiteenlopende oorzaken zoals het gebruik van medicijnen die de aanmaak van het schildhormoon remmen. In de regel echter zal een verhoogde activiteit van het orgaantje hieraan ten grondslag liggen.
Een hyperactieve schildklier kan veroorzaakt worden door een aantal ziektes en aandoeningen. Het vaakst wordt een overactieve schildklier veroorzaakt doordat het lichaam antistoffen aan is gaan maken tegen de eigen schildklier (ziekte van Graves) De geproduceerde antistoffen zullen op bepaalden schildklierreceptoren aangrijpen waardoor deze harder haat werken. De schildklier zal dan, zonder dat de hersenen hiertoe een teken hebben gegeven, grote hoeveelheden schildklierhormoon aan gaan maken en af gaan scheiden. Typerend voor de ziekte van Graves zijn:
- struma (een zwelling van de schildklier),
- tachycardie (te snelle hartslag),
- exoftalmus (uitpuilende ogen).
De symptomen van hyperthyreoïdie vormen vrijwel hetzelfde scala als die van de ziekte van Graves.
Symptomen van een te hard werkende schildklier worden bepaald door de hoeveelheid thyroxine en tri-joodthyronine in je bloed. Deze symptomen hebben daardoor vaak betrekking op de stofwisseling. De grote hoeveelheden van deze schildklierhormonen in je bloed zorgen er namelijk voor dat je stofwisseling zal worden gestimuleerd. Hierdoor kun je te maken krijgen met de volgende symptomen:
- je hebt het erg snel warm,
- je zweet veel meer dan normaal,
- je bent erg vermoeid,
- je spieren zijn verzwakt,
- je krijgt problemen met zien,
- je lichaamsgewicht neemt af, ook al eet je wel normaal,
- je hartslag is verhoogd,
- je hebt een gejaagd gevoel,
- (een deel van) je lichaam gaat trillen, zoals handen en vingers,
- er kunnen hartritmestoornissen ontstaan,
- je krijgt last van diarree,
- je kunt misselijk zijn en moet soms zelfs overgeven,
- bij een vrouw kan de menstruatiecyclus ontregeld raken.
Indien je lijdt aan de ziekte van Graves dan kunnen er nog een aantal typische symptomen worden genoemd zoals ondermeer:
- struma (zwelling van de schildklier),
- een vergrootte schildklier,
- uitpuilende ogen waardoor er een gejaagde blik ontstaat,
- het onderhuids bindweefsel kan, vooral op de schenen, op gaan zwellen (myxoedeem).
Te langzaam werkende schildklier
Een te langzaam werkende schildklier, wordt ook wel hypothyreoïdie genoemd, wil zeggen dat er niet voldoende schildklierhormoon aan wordt gemaakt en af wordt gescheiden. Hypothyreoïdie kan een drietal oorzaken hebben:
- Primaire hypothyreoïdie: de schildklier maakt zelf niet genoeg van de hormonen thyroxine en tri-joodthyronine aan.
- Secundaire hypothyreoïdie: de hypofyse is aangedaan waardoor er werking van de schildklier niet goed wordt gereguleerd en er niet voldoende schildklierhormonen aan worden gemaakt en af worden gescheiden.
- Tertiaire hypothyreoïdie: de hypothalamus is aangedaan met als gevolg dat de hypofyse niet juist gereguleerd wordt en de aanmaak van schildklierhormonen eveneens in de war wordt gestuurd.
Symptomen
Een zeer kenmerkend klinisch symptoom van een te langzaam werkende schildklier is myxoedeem. Dit wil zeggen dat er sprake is van een slijmzwelling in het onderhuids bindweefsel, in het bijzonder de lippen en de oogleden kunnen hierdoor worden aangedaan als gevolg van hypothyreoïdie.
Naast het myxoedeem treden er vaak een aantal vage klachten op als de schildklier niet snel genoeg werkt. Niet alle artsen nemen dergelijke symptomen direct serieus. Ook worden dergelijke symptomen in veel gevallen geweten aan onderliggende psychische problemen. Klachten die waar kunnen worden genomen bij hypothyreoïdie zijn onder andere:
- psychische klachten, zoals depressiviteit, apathie en psychoses,
- nervositeit,
- gehoor- en gezichtsproblemen,
- het snel koud hebben,
- struma (zwelling van de schildklier),
- hartproblemen, zoals ritmestoornissen,
- trager en eerder moe zijn,
- spierzwakte,
- veranderde ademhaling: kortademigheid en/of benauwdheid,
- oedeem in armen en benen (vochtophoping),
- pijnlijke en stijve spieren en gewrichten (in het bijzonder in je ledenmaten, handen en heupen),
- carpaletunnelsyndroom,
- verstopping,
- stemproblemen: verlaging van het stemgeluid, de stem gaat krakerig klinken,
- veranderingen van de huid (bleek geel, koud en droog),
- je wordt zwaarder,
- verstoorde menstruatiecyclus en verhevigde menstruaties bij vrouwen.
- libidoverlies (minder zin in seks),
- vruchtbaarheidsstoornissen,
- uitvloed uit de tepels,
- vroegtijdig in de puberteit komen van jongeren,
- broze en breekbare nagels,
- geheugen- en concentratieproblemen,
Aangeboren hypothyreoïdie
Wanneer er sprake is van een aangeboren, ofwel een congenitale) hypothyreoïdie dan zal er een scala aan symptomen optreden dat aan wordt geduid als cretinisme. Ten gevolge van een gebrek aan jodium in de voeding van de aanstaande moeder, en later in dat van het kind zelf, vindt er een verstoring plaats van de normale ontwikkeling. Mensen die lijden aan cretinisme laten symptomen zien zoals:
- dwerggroei,
- een kenmerkend gezicht,
- zeer ernstige mentale achterstand.
Wanneer een aangeboren hypothyreoïdie op tijd wordt ontdekt (door middel van een hielprik bij een pasgeborene) kan er tijdig schildklierhormoon toe worden gediend. Hierdoor zal in de meeste gevallen de fysieke- en mentale ontwikkeling een normaal verloop laten zien. Een aangeboren hypothyreoïdie komt overigens in ons land slechts sporadisch voor.
