Wanneer je je risico op het ontwikkelen van hartziekten onder de loep hebt genomen en dit verhoogd blijkt te zijn, dan zul je je af gaan vragen: wat nu te doen? Hieronder hebben we een aantal manieren voor je op een rijtje gezet waarmee je het risico op hartaandoeningen kunt beoordelen. Het zal dan ook zeker de moeite lonen om dit eens door te nemen en de adviezen ter harte te nemen.
Neem het verhoogde risico serieus
Op het ogenblik dat je risicofactoren voor de ontwikkeling van hartaandoeningen je in een risicocategorie zetten, dan kan dit twee dingen betekenen:
- Of je risico op het ontwikkelen van een hartaandoening in de komende paar jaar is behoorlijk hoog,
- Of je hebt al een hartaandoening, maar je bent daar nog niet van op de hoogte.
Helaas blijkt een aanzienlijk deel van de mensen die erachter komen dat ze in de categorie ‘hoog risico’ vallen al een ernstige coronaire hartziekte te hebben, maar ze zijn hier niet van op de hoogte omdat ze tot dat moment nog geen symptomen hebben ervaren. Het hebben van een hoog cardiovasculair risico is dus zeer ernstig en vraagt dan ook zeker een erg serieuze benadering.
Zorg ervoor dat je arts het verhoogde risico serieus neemt
Tot de ontdekking komen dat een patiënt een verhoogd risico loopt op een ernstige hartaandoening, in het bijzonder één van de zogenaamde acute coronaire syndromen, zou dan ook een bepaald soort reactie bij een arts op dienen te roepen.
De arts dient direct twee zaken voor je te regelen:
- Evalueren of je wellicht al een coronaire hartziekte hebt, en wanneer dat het geval is, dan dient de juiste behandeling in gang gezet te worden,
- Maatregelen nemen om je te helpen bij het veranderen van alle beheersbare risicofactoren die op jou van toepassing zijn.
Omdat bepaalde hoogrisicopatiënten al een aanzienlijke coronaire hartziekte hebben, dient er een niet-invasieve evaluatie sterk in overweging genomen te worden om deze mogelijkheid uit te sluiten.
Deze evaluatie bestaat vaak uit het maken van een zogeheten cardiale calciumscan en/of het verrichten van onderzoek naar stress/thallium. Wanneer de niet-invasieve evaluatie sterk wijst op coronaire hartziekte, dan dienen er stappen ondernomen te worden om deze te behandelen en de kansen op het ontwikkelen van een acuut coronaire syndroom te verminderen.
Tegelijkertijd dient je arts eveneens een duidelijk plan op te stellen voor het aanpakken van alle beïnvloedbare risicofactoren, onder andere:
- het dieet,
- verlies van lichaamsgewicht,
- stoppen met roken,
- hoge bloeddruk (hypertensie)
- verhoogd cholesterol
en direct een behandeling in gang zetten.
De arts dient je alle middelen aan te reiken die hij, of zij, tot zijn beschikking heeft om je aan te moedigen en je te helpen bij het aanpassen van je levensstijl om het risico dat je loopt te kunnen verminderen. Tevens moet de arts eveneens een bijzonder actieve houding aan te nemen bij het optimaliseren van je LDL-cholesterol- en HDL-cholesterolwaarden en het reguleren van je bloeddruk en bloedglucose (als dat nodig blijkt te zijn).
Je arts moet een passende houding aannemen ten opzichte van het risico dat je loopt, je leven staat immers op het spel en hij, of zij, zou dit dan ook uitermate serieus dienen te nemen. Dit houdt eveneens in dat je behoorlijk wordt getriggerd om de nodige aanpassingen in je levensstijl aan te brengen. Tevens moet je er rekening houden met het feit dat artsen gewoon mensen zijn en dat de menselijke natuur het lastig zal maken om alles uit de kast te halen voor een patiënt die weigert te handelen in zijn, of haar, eigen belang. Het is dan ook lastig om je als arts te motiveren om steeds weer een extra stap te zetten voor een patiënt die simpelweg geen echte en aanhoudende inspanning wil leveren om te trainen, af te vallen of te stoppen met roken.
Start je eigen project
Hoewel je arts je ook zal moeten helpen om je cardiovasculaire risico te verkleinen, ligt het meest belangrijke deel van de taak bij jezelf. Het succesvol verminderen van je risico is namelijk iets dat alleen met je persoonlijke toewijding kan gebeuren, en dat zal absoluut niet altijd even eenvoudig zijn.
Het doen wat er gedaan dient te worden, zal dikwijls samengaan met het doorvoeren van fundamentele veranderingen in zowel je houding als in je levensstijl, op een dusdanig manier die een heleboel niet lijken te kunnen opbrengen. De vereiste inspanning is te vergelijken met de inspanningen die de Verenigde Staten hebben geleverd om een atoombom te ontwikkelen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Aanvankelijk leek het erop dat dit nauwelijks mogelijk zou zijn, maar wanneer het niet was gebeurd, dan was de kans groot dat de Duitsers of de Japanners de Amerikanen zouden hebben verslagen. Dus, tegen alle verwachtingen in, hebben de Amerikanen hun alle mogelijke middelen ingezet en zelfs het zogenaamde Manhattan-project inzet om te kunnen winnen.
Dit is exact het soort inspanning dat je ook moet gaan leveren. Tegen de verwachtingen in, moet je je leven gaan veranderen. Op het ogenblik dat je dat niet doet, dan zul je de gevolgen ook moeten dragen, wellicht zelfs een groot aantal jaren eerder dan je zou verwachten. Dat de overgrote meerderheid van de patiënten die zich rekenen tot de categorie met een hoog risico, uiteindelijk maar halfslachtige pogingen doet om hun risico aan te pakken, kan te maken hebben met het falen van bepaalde artsen en cardiologen om het belang van het veranderen van de levensstijl te koppelen aan een absoluut fatale afloop wanneer er niets wordt gedaan.
Is er een groep artsen die erin geslaagd is om hun patiënten te laten stoppen met de dingen die ze gewend zijn om te doen, om opeens al hun energie te gaan richten op het terugkrijgen van hun gezondheid? Het antwoord hierop is ja, want oncologen zijn hier daadwerkelijk in geslaagd. Patiënten die te horen krijgen dat ze kanker hebben, zetten dikwijls al het andere op een laag pitje en geven zichzelf de opdracht om alles te doen wat nodig is (een operatie, bestralingen of chemotherapie, dikwijls gepaard gaand met veel pijn en dikwijls maanden of jaren aan een stuk) om genezen te kunnen worden. Dit is dezelfde houding die patiënten aan zouden moeten nemen op het moment dat hen wordt verteld dat ze een hoog risico lopen op een hartaanval, een acute hartdood of een beroerte.
Wanneer je namelijk wordt verteld dat je een hoog risico loopt op het ontwikkelen van een hartaandoening dan zal dat niet zo heel veel anders zijn dan wanneer je wordt gezegd dat je kanker hebt. Hartziekten zijn in de regel niet minder ernstig of dodelijk, en ook de uitkomst zal niet minder afhankelijk zijn van je eigen houding en het actief doen van de dingen die nodig zijn. Wanneer er iets is dat kan worden gedaan, dan heb je een aanzienlijk betere kans om het uiteindelijke resultaat positief te veranderen, net zoals de gemiddelde patiënt die lijdt aan kanker.
De situatie is namelijk zo ernstig en zowel jij als je arts dienen dan ook alle middelen die voor handen zijn te verzamelen om de ziekte te kunnen stoppen die je in de nabije toekomst schade toe dreigt te brengen of zelfs fataal dreigt te worden. Medicijnen zijn belangrijk voor het verminderen van het risico dat je loopt, maar ook lichaamsbeweging, dieet, het verlies van lichaamsgewicht en het stoppen met roken zijn van cruciaal belang.
Geleidelijke aanpak of alles in één keer doorvoeren?
Dikwijls zijn de meest risicovolle mensen ook het meest succesvol als het gaat om alles in één keer om te gooien in hun leven, dat is overigens bij hen ook absoluut noodzakelijk. Ze zullen direct stoppen met roken, een trainingsprogramma gaan volgen en hun dieet wijzigen en dat alles in één keer. Dit zal in de regel gebeuren doordat deze mensen in staat zijn om de verandering van de risicofactoren tot een kernwaarde in hun leven te maken. Op een dag zijn ze dus iemand die levensstijl erop nahoudt die een hoog risico met zich meebrengt en de volgende dag zijn ze dat opeens niet meer. Het wegwerken van hun risicofactoren wordt het meest belangrijke aandachtspunt in hun leven, totdat de nieuwe levensstijl een ingebakken gewoonte is geworden (en zij een totaal andere persoon zijn geworden). Het klinkt overigens niet alleen moeilijk, maar is dat ook werkelijk. Leven en dood zijn nu eenmaal niet de meest makkelijke zaken om mee om te gaan.
De meer geleidelijke aanpak van het aanbrengen van veranderingen in je levensstijl, zullen wellicht op het eerste gezicht redelijk lijken, maar blijken niet voor veel mensen effectief te zijn. Op het moment dat aanpassingen aan het dieet en lichaamsbeweging immers uit worden gesteld totdat iemand volledig is gestopt met roken, dan kun je wel bedenken wat dat betekent. Je zult in wezen hetzelfde soort leven blijven leiden als je voorheen ook deed, behalve dat je probeert om te stoppen met roken. Dat is overigens vaak al enorm lastig. Op de één of andere manier stopt de drang naar een sigaret echter nooit helemaal, waardoor dus de aanpassing van het dieet en de lichaamsbeweging nooit aan bod zullen komen, en al snel zal er een jaar of twee of vijf voorbij zijn gegaan: de kans is groot dat het dan al te laat is om nog iets te kunnen veranderen.
Ieder mens is anders en de geleidelijke aanpak is voor een heleboel mensen wellicht de enige haalbare manier. Welke weg je ook bewandeld, zal voor jou de beste aanpak zijn. Maar in de praktijk laat het geleidelijk veranderen dikwijls een constitutioneel falen zien ten aanzien van het doorvoeren van de veranderingen die werkelijk nodig zijn. Een afwachtende houding aannemen kan dus met andere woorden een aanwijzing zijn dat iemand als het ware de houding mist om het gevecht aan te gaan. Dit gevecht is echter nodig om een slecht resultaat te kunnen voorkomen. Of je nu kiest voor de geleidelijke- of alles in één keer aanpak, je moet ervoor zorgen dat je snapt hoe belangrijk het is om de noodzakelijke wijzigingen in je leven aan te brengen.
