Het echocardiogram, eveneens vaak als een echo-onderzoek aangeduid, is een uiterst nuttig onderzoek om de anatomie van het hart in beeld te brengen, in het bijzonder de hartkleppen en de werking van de hartspier. Het echocardiogram is dus erg nuttig bij het evalueren van mogelijke aandoeningen aan de hartklep(pen) en de hartspier, zoals gedilateerde cardiomyopathie of hypertrofische cardiomyopathie. Het is een zogenaamd niet-invasief onderzoek dat volkomen veilig is, en op het moment dat de resultaten door goed opgeleide cardioloog wordt geïnterpreteerd, dan is deze bovendien erg nauwkeurig.
Hoe wordt het echocardiogram uitgevoerd?
Het echocardiogram is een simpel onderzoek om te ondergaan. Je zult hiervoor op een onderzoekstafel plaats dienen te nemen, terwijl een medicus een zogenaamde transducer (een apparaat dat veel gelijkenis vertoond met een computermuis) op je borst, langzaam heen en weer beweegt. De medicus zal vooraf aan dit onderzoek overigens een vaselineachtige gel op je borst aanbrengen om de transducer beter over je huid te kunnen bewegen. Mogelijk wordt je gevraagd om tijdens het onderzoek op je zij te draaien of een paar seconden je adem in te houden. Het onderzoek zal in de regel 30 tot 60 minuten in beslag nemen.
Hoe werkt het echocardiogram?
De transducer die op je borst wordt geplaatst, zal geluidsgolven naar het hart uitzenden. Dit kan worden vergeleken met de sonar in een onderzeeër, die de geluidsgolven weerkaatst om de structuren van je hart in beeld te brengen. Zodra de geluidsgolven terug zijn gekaatst, zullen ze weer op worden gevangen door de transducer. Deze terugkaatsende geluidsgolven worden vervolgens verwerkt door een computer en zullen op een beeldscherm weer worden gegeven in de vorm van het kloppend hart. Door de transducer over de borstwand te bewegen en in de juiste richting te kantelen, kan de medicus in de regel de meeste belangrijke cardiale structuren in beeld brengen.
Enkele van de variaties die bij het echocardiogram worden gebruikt
Echocardiogrammen worden in bepaalde gevallen gebruikt in combinatie met zogenaamde inspanningstesten. Een echo-onderzoek wordt dan uitgevoerd in rust en vervolgens zal dit worden herhaald tijdens het doen van lichamelijke inspanningen om op die manier te zoeken naar veranderingen in de werking van de hartspier. Verslechtering van de werking van de hartspier tijdens het uitvoeren van lichamelijke activiteit kan bijvoorbeeld duiden op coronaire hartziekte.
Een speciale microfoon (een zogenaamde Doppler-microfoon) kan gedurende het onderzoek in worden gezet om de snelheid van de bloedstroom in de verschillende delen van het hart te meten. Deze informatie kan nuttig zijn bij het beoordelen van de werking van een hartklep, in het bijzonder wanneer er mitralisklep regurgitatie (terugstroming) of aortische regurgitatie wordt vermoed.
Een transesofageale echocardiogram kan beelden van cardiale structuren vormen die lastig te zien zijn wanneer er een regulier echo-onderzoek uit wordt gevoerd en biedt eveneens de mogelijkheid om echobeelden te produceren tijdens de uitvoering van een hartoperatie op momenten dat de toegang tot de borstkas zelf niet beschikbaar is voor de echocardiograaf.
Waar is een echocardiogram goed voor?
Het echocardiogram zal in staat zijn om belangrijke informatie over de anatomie van het hart te onthullen. Het is in het bijzonder erg handig voor de opsporing van problemen met de hartkleppen, zoals aortastenose of mitralisklepprolaps. Het is eveneens een zeer nuttig onderzoek bij het evalueren van aangeboren hartafwijkingen, zoals de tetralogie van Fallot.
Wellicht wordt het echocardiogram wel het meest gebruikt bij het evalueren van de algemene werking van de linkerhartkamer (ventrikel). In het bijzonder is het echo-onderzoek de methode die het meest wordt gebruikt om de linkerkamer ejectiefractie te meten (hoeveel bloed er dus uit dit deel van het hart wordt geperst). Omdat de echotest niet-invasief en veilig is, kan de ejectiefractie zo vaak als nodig gemeten worden om de effectiviteit van uiteenlopende behandelingen van het hart bij patiënten die lijden aan hartfalen optimaal te kunnen beoordelen.
Wat zijn een aantal beperkingen van het echocardiogram?
Ondanks het feit dat het echocardiogram een heleboel informatie op kan leveren met betrekking tot de anatomie van het hart, is deze methode helaas niet in staat om beelden van de kransslagaders of blokkades hierin weer te geven. Op momenten dat er beeldvorming van de kransslagaders noodzakelijk is, dan zal gewoonlijk een hartkatheterisatie uit dienen te worden gevoerd.
Bij mensen die lijden aan bepaalde lichamelijke afwijkingen, bijvoorbeeld bij een verdikte borstwand of emfyseem, kan het echocardiogram mogelijk geen cardiale structuren in beeld brengen. Wanneer een echo-onderzoek bij deze patiënten nodig is, dan kan een transesofageale echocardiogram vaak wel uitkomst bieden.
