Zoals bijna ieder mens wel weet, is pijn op de borst één van de symptomen die in geen geval mag worden genegeerd. Ondanks het feit dat in sommige gevallen de pijn op de borst het gevolg zal zijn van een aantal tamelijk onschuldige- en ongevaarlijke aandoeningen, is het eveneens zo dat pijn op de borst alle alarmbellen af dient te laten gaan omdat er iets heel erg mis kan zijn en dat je leven wellicht in gevaar is. Hierbij mag er geen moment verloren gaan en zal elke seconden het verschil kunnen maken tussen leven en dood. Om die reden zal pijn op de borst een symptoom zijn dat altijd dient te worden beoordeeld door een medisch deskundige, vaak dus door een arts.
De meest belangrijke beslissing die genomen dient te worden bij de uitvoering van een evaluatie is aan de patiënt zelf. Je moet namelijk proberen om je symptomen op tijd te herkennen en een arts tijdig om raad te vragen, of wellicht direct medische hulp in te schakelen. Aan de ene kant kan een verkeerde beslissing dus leiden tot het maken van onnodige ziektekosten en het nodige ongemak. Maar aan de andere kant kan een verkeerde beslissing ook blijvende schade en/of invaliditeit met zich meebrengen of zelfs een fatale afloop tot gevolg hebben.
Borstpijn kan het gevolg zijn van een aantal uiteenlopende aandoeningen, en de symptomen die artsen en patiënten omschrijven als “pijn op de borst” kunnen bovendien van persoon tot persoon, en zelfs van geval tot geval, sterk verschillen. Op het ogenblik dat je dus pijn op de borst hebt, is het goed om te weten hoe je de klachten kunt herkennen als zijnde een medisch noodgeval. Er bestaan op dit vlak echter geen strikte- en duidelijke regels. Soms kunnen zelfs kleine klachten al blijken te wijzen op een coronaire hartziekte. In de praktijk gaat tot 30 procent van alle hartaanvallen gepaard met symptomen die zo minimaal zijn dat de persoon in kwestie deze niet eens opmerkt, of ze eenvoudigweg wegwuift als iets onbenulligs.
In dit soort gevallen zal er worden gesproken van een ‘stil hartaanval.’
Er zou dus wel gesproken kunnen worden over enkele algemene richtlijnen die van nut kunnen zijn bij het maken van de beslissing of je vanwege de pijn op de borst naar de eerste hulp dient te gaan. Je moet er echter wel altijd rekening mee houden dat deze richtlijnen, eventuele algemene richtlijnen, niet altijd zullen leiden naar de beste beslissing. Geen mens zou je ooit moeten verwijten dat je het alarmnummer hebt gebeld vanwege pijn op de borst, ongeacht wat uiteindelijk de oorzaak van de klachten ook zal zijn. In geval van twijfel dien je dan ook altijd direct om medische assistente te vragen via de alarmlijn.
Aanwijzingen dat je acuut medische hulp nodig hebt
Pijn op de borst dient altijd te worden gezien als een gevaarlijke aandoening, en moet om die reden dan ook worden behandeld als een medisch noodgeval, zeker wanneer één van de onderstaande zaken op jou betrekking heeft:
- Je bent 40 jaar of ouder en je hebt één of meerdere risicofactoren voor coronaire hartziekte, bijvoorbeeld vanwege:
- je familiegeschiedenis,
- je bent een roker,
- je lijdt aan obesitas,
- je lijdt een zittend leven,
- je cholesterolgehalte is verhoogd,
- je lijdt aan diabetes.
- Ongeacht je leeftijd hebt je een zeer sterke familiegeschiedenis van vroege hartaandoeningen.
- De pijn kan het best worden omschreven als gespannenheid, beknelling, een gevoel van zwaarte of verplettering.
- De pijn gaat gepaard met gevoelens van:
- zwakte,
- misselijkheid,
- kortademigheid,
- zweten,
- duizeligheid,
- De pijn straalt uit naar de schouders, één of beide armen of de kaak.
- De pijn is aanzienlijk ernstiger dan die je ooit eerder hebt gehad.
- De pijn gaat gepaard met een gevoel van onheil, of het gevoel dat er iets vreselijk mis is.
- De pijn wordt voortdurend erger in de loop van de eerste 10 of 15 minuten.
- De pijn is nieuw voor je en je hebt deze nog nooit eerder ervaren.
Op het moment dat één van deze aandoeningen betrekking heeft op de pijn op de borst die je ervaart, dan dien je dit absoluut als een medische noodsituatie te beschouwen en te behandelen.
Aanwijzingen dat de pijn op de borst waarschijnlijk minder gevaarlijk is
Pijn op de borst is waarschijnlijk een minder ernstige hartaandoening wanneer één van de volgende zaken betrekking hebben op jouw situatie:
- De pijn verandert duidelijk en is reproduceerbaar door veranderingen aan te brengen in je lichaamshouding.
- De pijn is maar van korte duur, of zelfs vluchtig van aard.
- Je hebt in het verleden dezelfde pijnen gehad en een hartaandoening werd na een volledige medische beoordeling uitgesloten.
Indien het toch lijkt alsof je pijn redelijkerwijs in de categorie ‘gevaarlijk’ past, dan dien je direct naar een eerste hulp afdeling van een ziekenhuis te gaan. Anders moet je op zijn minst je huisarts op de hoogte brengen van je klachten en symptomen.
Het evalueren van pijn op de borst op de eerste hulpafdeling
Wanneer je besluit dat u direct medische aandacht moet krijgen voor de pijn op je borst, dan is het in de regel het meest veilige om het alarmnummer te bellen om je naar een spoedeisende hulp in de buurt te brengen. De hulpverleners die op je oproep reageren, zullen namelijk in staat zijn om een snelle basisevaluatie uit te voeren en te helpen om je medische toestand te stabiliseren (mocht dat noodzakelijk zijn) nog voor je aankomt bij het ziekenhuis.
Zodra je dus een arts te zien krijgt, dan zal de eerste evaluatie meestal uit worden gevoerd o vast te stelen of de pijn op je borst acuut is of dat het een chronisch probleem gaat.
Indien de pijn op de borst acuut op is getreden
Indien je pijn op de borst wordt beoordeeld als acuut, dan kan de arts de oorzaak van je probleem vrij snel bepalen:
- een korte, geregisseerde medische geschiedenis op te nemen,
- een lichamelijk onderzoek uit te voeren,
- een ECG- en hartenzymentest uit te laten voeren.
Deze evaluatie zal vaak bepalen of je daadwerkelijk te maken hebt met hartnood. Wanneer na deze eerste beoordeling de diagnose nog altijd twijfelachtig is, dan zullen verdere onderzoeken noodzakelijk zijn, afhankelijk van welke aandoeningen de arts op dat moment waarschijnlijk denkt aan te treffen.
Nogmaals: het is altijd zaak om uit te sluiten dat er sprake is van een mogelijk levensbedreigend hartprobleem, zoals het acuut coronair syndroom met of zonder een hartinfarct (hartaanval), dat doorgaans de grootste zorg op zal leveren. (Aortadissectie, een scheuring van de aortawand, is ook levensbedreigend, maar veel minder gebruikelijke aandoening waar op gelet zal worden) Het snel diagnosticeren van een hartaanval is in het bijzonder van belang omdat een directe behandeling de mate van permanente hartschade die optreedt aanzienlijk weet te beperken. Het kan dan ook je leven redden en is haast even belangrijk als het stellen van de diagnose van een onstabiele angina pectoris, omdat een snelle en actieve behandeling van deze aandoening eveneens een noodzaak zal zijn om permanente schade aan het hart te kunnen voorkomen.
Indien er een sterk vermoeden bestaat van een acute coronaire hartziekte, dan zul je waarschijnlijk op worden genomen op een afdeling intensieve zorgen en zal een medische behandeling in gang worden gezet. Je artsen willen wellicht ook dat er direct extra onderzoeken uit worden gevoerd om de juiste diagnose te kunnen stellen, mogelijk met behulp van ondermeer:
- een echocardiogram,
- een thalliumscan,
- een CT-scan,
- een hartkatheterisatie.
Aan de andere kant, wanneer er een levensbedreigend probleem uit is gesloten, dan zullen de meeste spoedeisende hulpartsen een vermoedelijke diagnose stellen ten aanzien van de oorzaak van de pijn op je borst (dat wil zeggen, zij zullen iets zeggen als: “Dit is waarschijnlijk wat de pijn veroorzaakt,”) en je vervolgens doorverwijzen naar je eigen arts voor een vervolgafspraak en eventuele behandeling.
De pijn op je borst is een meer chronisch, terugkerend of niet acuut symptoom
Wanneer de pijn op je borst iets is dat je al eens eerder hebt ervaren, dan is de grootste zorg van de arts waarschijnlijk om te bepalen of er sprake is van angina pectoris. Angina pectoris wordt doorgaans veroorzaakt door een typische coronaire hartziekte, maar kan eveneens het gevolg zijn van minder vaak voorkomende hartaandoeningen, zoals coronaire arterieel spasme of cardiaal syndroom x. Afhankelijk van de mate van verdenking van de arts op de eerste hulpafdeling, kan direct een cardioloog geraadpleegd worden of zul je door worden verwezen naar je eigen arts (of naar een cardioloog) voor een meer uitgebreide beoordeling.
Als er iets anders wordt vermoed dan angina pectoris dat de pijn op je borst met zich meebrengt, dan zal er eveneens een gedegen diagnose moeten worden gesteld zodat de juiste behandeling in gang kan worden gezet. Afhankelijk van welke medische problemen de arts vermoedt als oorzaak van je klachten, zullen er mogelijk röntgenfoto’s, een endoscopie van uw maag-darmkanaal, pulmonale (long) functietesten of andere onderzoeken noodzakelijk zijn om de juiste diagnose te kunnen stellen. In de meeste gevallen zal een arts op de eerste hulpafdeling je doorverwijzen naar je eigen arts (of naar een specifieke specialist) om de definitieve diagnose te kunnen stellen.
Slotopmerking
Zoals je kunt zien, is het zaak om als eerste tijdens de beoordeling van de pijn op je borst ervoor te zorgen dat je niet komt te overlijden of dat er enige vorm van permanente schade aan het hart op zal treden. Het bereiken van dit doel hangt van twee factoren af:
- je moet zelf een juiste beslissing maken met betrekking tot het direct zoeken van medische hulp. (In geval van twijfel, dien je dat dan ook altijd te doen.)
- een arts dient een snelle evaluatie uit te voeren om er zeker van te zijn dat er geen sprake is van een noodgeval dat uitgaat van het hart of van een andere echt levensbedreigende medisch noodgeval.
Zodra dat allemaal is gedaan, en aangenomen dat er geen sprake is van een levensbedreigende situatie, zul je waarschijnlijk door worden verwezen voor een evaluatie buiten de spoedafdeling (en soms zelfs buiten de betreffende zorginstelling).
