Om te weten wat een normale hartslag is, is het belangrijk om eest te verduidelijken wat een hartslag is. Met de hartslag wordt de pompbeweging van het hart bedoeld. Een andere betekenis van de term hartslag is het aantal slagen per minuut van het hart. In het laatste geval wordt er ook vaak gesproken van de polsslag, of pols, omdat dit de plaats is waar je gemakkelijk de hartslag kunt meten. Een hartslag wil zeggen de samentrekkingen van de boezems en vervolgens de kamers van het hart. De hartspier zorgt ervoor dat deze samentrekkingen kunnen plaatsvinden.
Normale hartslag
Een normale hartslag bij een mens in rust varieert grofweg tussen de zestig en tachtig slagen per minuut. Bij een sporter die in topconditie is zal de hartslag in rust echter tussen de dertig en de veertig slagen per minuut liggen. Als normale hartslag wordt vaak een gemiddelde van zeventig slagen per minuut aangehouden. Bij een kind zal de gemiddelde hartslag in de regel hoger liggen, dan bij een volwassene, terwijl bij oudere personen de hartslag juist weer een beetje zal afnemen. Zodra er een zeer gevorderde leeftijd is bereikt zal de hartslag echter weer een beetje oplopen.
De maximaal te bereiken normale hartslag zal verschillen per geslacht en de leeftijd van een bepaald persoon. Je kunt deze maximaal bereikbare hartslag grofweg schatten door de volgende formules te gebruiken:
| Mannen | Vrouwen | |
|---|---|---|
| Niet sporters | 220 – leeftijd = maximale hartslag | 226 – leeftijd = maximale hartslag |
| Topsporters | 205 – helft van de leeftijd = maximale hartslag | 205 | helft van de leeftijd = maximale hartslag |
Een dergelijke berekening is echter alleen als een gemiddelde te gebruiken omdat er een te grote variatie bestaat binnen een groep personen van een gelijke leeftijd. Het individueel gebruiken van deze formules is dus in de regel niet mogelijk.
Opmeten hartslag
De hartslag kun je gemakkelijk zelf opmeten door, in rust, de slagen te tellen aan de pols of in de nek. Hiervoor gebruik je twee vingers die een lichte druk op de slagader te leggen. Tel de slagen gedurende een halve minuut en vermenigvuldig vervolgens de uitkomst met twee om de hartslag per minuut te berekenen.
Onregelmatige hartslag
Er is sprake van een onregelmatige hartslag, ofwel hartritmestoornis, als het normale ritme van het hart verstoord is. Overigens is bij gezonde mensen ook een bepaalde (geringe) afwijking in het hartritme als normaal te beschouwen. De hartslag kun je het best een paar keer op verschillende dagen meten. Je hartslag kan namelijk door een heleboel factoren worden beïnvloed zoals spanningen, ziekte, inspanningen, de omgevingstemperatuur en het drinken van dranken zoals koffie.
Indien de uitslag van de hartslagmeting steeds ver boven (< 100), of onder (>60), het gemiddelde blijkt te liggen dan is het verstandig om hierover je huisarts te raadplegen. Dit geldt ook wanneer je hartslag zeer sterk aanwezig is, niet regelmatig is of moeilijk gevonden kan worden. Dergelijke signalen kunnen namelijk wijzen op een achterliggend medische probleem.
Overslaan van een hartslag
Uiteraard is het altijd verstandig om een afwijking aan de hartslag met de huisarts te bespreken en indien nodig te laten onderzoeken. Het is echter niet nodig om direct in paniek te raken want het overslaan van een hartslag is in de meeste gevallen volkomen onschuldig. Een gemiste hartslag kan zelfs bij een gezond persoon optreden, vaak gevolgd door een extra krachtige slag, op het moment dat deze zich bijvoorbeeld in heeft gespannen. Verder kunnen bepaalde angststoornissen en sommige geneesmiddelen ervoor zorgen dat er zo nu en dan hartkloppingen optreden.
Snelle hartslag
In sommige gevallen zal er een hartaandoening de basis vormen voor een te snelle hartslag. Zo kan het gebeuren dat een hart te snel gaat kloppen door onder andere bloedarmoede of een overactieve schildklier. Wanneer je naast een niet regelmatige hartslag hebt ook last hebt van kortademigheid dan kan dat een aanwijzing zijn voor boezemfibrilleren. In het bijzonder mensen die ouder zijn dan 65 zullen met dit fenomeen te maken kunnen krijgen. Met behulp van zogenaamde bètablokkers kan de frequentie van het hart echter weer worden verlaagd.
Lage hartslag
Bradycardie is de medische term die gebruikt wordt voor een te lage hartslag. Bij een lichaam dat niet is getraind kan dit fenomeen erop wijzen dat de natuurlijke pacemaker van het hart minder goed werkt. In sommige gevallen zul je in een dergelijk geval te maken krijgen met klachten zoals:
- kortademigheid,
- vermoeidheid,
- duizeligheid.
Speciale geneesmiddelen of het aanbrengen van een pacemaker kunnen het hart echter ondersteunen bij het kloppen. Een behandeling zal overigens niet in alle gevallen noodzakelijk zijn.
Conditie
Je hartslag geeft een heleboel informatie over je conditie en hoe fit je eigenlijk bent. Naast de hartslag in rust zal ook de tijd, die het hart nodig heeft om te herstellen na inspanning, erg belangrijk zijn. Deze tijd kun je eveneens zelf gemakkelijk meten, als je tenminste voldoende fit bent om wat zwaardere lichamelijke inspanningen te verrichten.
Hartslag bij inspanning
Bij de meting zul je op de eerste plaats je hartslag meten in rust. Vervolgens zul je een minuut lang inspanningen verrichten, bijvoorbeeld touwtje springen of het doen van kniebuigingen. Hierna meet je meteen weer je hartslag. Dit is de hartslag bij inspanning. De laatste hartslagmeting voer je uit na een minuut te hebben gerust na de inspanningen. Indien de bij de laatste meting vast komt te staan dat je hartslag met dertig tot veertig slagen is gedaald dan is je conditie uitstekend en ook is je hartslag prima.
| Hartslagmeting in rust | 1 minuut lichamelijke inspanning | Hartslagmeting bij inspanning | 1 minuut rust | Hartslagmeting na inspanning |
|---|---|---|---|---|
| Daling van 30 á 40 hartslagen = goede conditie/hartslag |
Wanneer je gezond bent mag je stellen dat naarmate je conditie beter wordt, je hartslag lager zal worden. Door een lagere hartslag zal je hart minder belast worden, iets dat als gunstig mag worden beschouwd. Bij een hoge hartslag is er mogelijk een verband met de ontwikkeling van diabetes, overgewicht of hart- en vaatziekten. In dit soort gevallen kun je je hart echter wel gaan trainen door meer te bewegen en te sporten. Zeker bij mensen die voorheen vrijwel niet bewogen zal de werking van het hart een snelle vooruitgang laten zien. Elke vorm van bewegen is voor het hart immers dan wel meegenomen, maar om een betere conditie op te bouwen zul je je echt in dienen te spannen. Wanneer je licht begint te hijgen dan weet je dat de inspanning het juiste niveau heeft bereikt.
