Het zogenaamde subclavian steal syndroom is een bepaalde vorm van perifeer arterieel vaatlijden, waarbij een breed scala aan symptomen zich zullen manifesteren als gevolg van een blokkade in één van de zogeheten
arteria subclavia, of onder
sleutelbeenslagader, de grote slagaders die verantwoordelijk zijn voor de bevoorrading van de armen.
Vanwege de plaats waar de blokkade zich bevindt, zal het bloed van de hersenen weg worden gevoerd naar de arm die aan is gedaan. Als gevolg hiervan zullen de symptomen van het subclavian steal syndroom niet alleen voor armklachten zorgen, maar eveneens neurologische klachten met zich meebrengen.
Wat is het subclavian steal syndroom?
Om beter te begrijpen wat het subclavian steal syndroom inhoudt, is het zinvol om eerst wat meer te weten te komen over de anatomie van de bloedvaten in het hoofd en de hals.
Bloed wordt namelijk bij iedere hartslag via de aorta in de aortaboog gepompt, dit is een hoefijzervormige bocht in de aorta aan het begin van de hals. Vanaf deze boog, zal de aorta naar beneden lopen in de richting van de borst en de buik.
Aan het begin van de aortaboog bevinden zich vertakkingen van belangrijke bloedvaten die de armen en het hoofd van zuurstofrijk bloed zullen voorzien. Deze vertakking bestaan uit de subclavia- en de halsslagaders.
De subclaviaslagaders lopen onder het sleutelbeen en voeren bloed naar de armen. Voordat de armen worden bereikt, zal er overigens nog een vertakking plaatsvinden in elke slagader een vertebrale slagader (grote nekslagader), die bloed naar de hersenstam zal transporteren.
Op het punt bij de hersenstam zullen de twee wervel- en twee halsslagaders samen worden gevoegd tot één vasculaire structuur die in de medische wereld aan wordt geduid als de Cirkel van Willis wordt genoemd.
Deze Cirkel van Willis zorgt ervoor dat bloed van de ene slagader naar de andere over kan worden geheveld, zodanig dat het hersenweefsel beschermd zal worden op het ogenblik dat één van de halsslagaders of de wervelslagaders geblokkeerd zou raken.
Het subclavian steal syndroom betekent dan ook het volgende: als gevolg van atherosclerose (slagaderverkalking) ontstaat er een (gedeeltelijke of volledige) blokkade in één van de subclaviale slagaders net voor het begin van de wervelslagader.
De bloedstroom naar de aangedane wervelslagader zal daardoor dan ook afnemen waardoor het bloed dat vanuit de hersenen komt, via de cirkel van Willis, door de aangedane wervelslagader terug wordt gevoerd en zo in de subclaviale slagader terechtkomt maar dan op een punt voorbij de aanwezige blokkade.
Met subclavia steal syndroom wordt het bloed dus op een effectieve manier weggehaald uit de hersenen met als doel om de arm met een bloedtekort toch van het nodige bloed te kunnen voorzien. Als gevolg daarvan heeft niet alleen de aangedane arm te maken met een verminderde toevoer van bloed, maar zullen de hersenen eveneens met een soortgelijk tekort te kampen hebben.
Symptomen van het subclavian steal syndroom
De symptomen van het subclavian steal syndroom zullen afhangen van de ernst van de aanwezige blokkade in de subclaviaslagader en van de mate van activiteit die door de aangedane arm verricht wordt.
Over het algemeen zullen er in een toestand van rust helemaal geen symptomen aanwezig zijn, maar wanneer de blokkade groot genoeg is, zullen er een tweetal dingen gebeuren zodra aangedane arm wordt gebruikt:
1.De armspieren zullen gaan verzuren door dat er niet voldoende zuurstofrijk bloed aanwezig is om hen te voeden, hierdoor zullen er een doffe pijn en krampen ontstaan,
2.Er wordt meer bloed uit de hersenen weggevoerd met als gevolg dat er neurologische symptomen op gaan treden door het gebrek aan bloed dat daar aanwezig zal zijn. Deze neurologische symptomen kunnen zijn:
- duizeligheid,
- verlies van het bewustzijn (syncope),
- dubbel zien,
- andere visuele stoornissen,
Naarmate de ernst van de blokkade toeneemt, zullen er bij steeds mindere armactiviteit al symptomen op gaan treden.
Diagnose subclavian steal syndroom stellen
Om het subclavian steal syndroom te kunnen diagnosticeren, zal een arts de kenmerkende symptomen eerst dienen te onderkennen. In de regel kan dit dus alleen maar als je de symptomen goed weet te beschrijven die in de richting van dit syndroom wijzen.
Indien wordt vermoed dat iemand lijdt aan het subclavian steal syndroom, dan zal het in de regel niet moeilijk zijn voor een arts om de juiste diagnose te stellen.
Vanwege het feit dat er een gedeeltelijke blokkade aanwezig is in een subclaviale ader, zal de bloeddruk in de aangedane arm afgenomen zijn waardoor er dus vaak een enorm verschil in bloeddruk gemeten kan worden in beide twee armen.
De polsslag in de aangedane arm zal in het geval van een subclavian steal syndroom eveneens zijn afgenomen. Bovendien kan de diagnose worden bevestigd door middel van een aantal niet invasieve onderzoeken, zoals door middel van een MRI- of CT-scan of met behulp van een gemaakte echografie.
Behandeling van het subclavian steal syndroom
Omdat het subclavian steal syndroom één van de vormen van perifere arteriële aandoening (PAD) is, wordt deze aandoening op dezelfde manier behandeld als alle andere gevallen van PAD. Een zogenaamde atherosclerotische cardiovasculaire ziekte is namelijk een progressieve ziekte die de bloedvaten in heel het lichaam aan kan tasten.
Om die reden is het van essentieel belang dat alle maatregelen worden getroffen om eventueel risico op complicaties zo veel mogelijk te beperken. Alleen op die manier is het namelijk mogelijk om de voortgang van de atherosclerose te vertragen. Je kunt hierbij denken aan maatregelen als:
- stoppen met roken,
- bloedlipidemanagement (het in de hand houden van de vetten die zich in het bloed bevinden),
- het onder controle houden van een hoge bloeddruk (hypertensie),
- het lichaamsgewicht op een gezond peil brengen (en houden),
- voldoende lichaamsbeweging,
- het onder controle houden van diabetes.
De symptomen van een milde vorm van subclavian steal syndroom kunnen met dit soort maatregelen namelijk verbeteren. Op het ogenblik dat de symptomen echter ernstig of constant aanwezig zijn, dan kan de blokkade zelf worden behandeld met behulp van een chirurgische bypassoperatie, of met behulp van angioplastiek en het plaatsen van één of meerdere stents.