Diepe veneuze trombose (DVT)

Een diepe veneuze trombose (DVT) ontstaat op het moment dat er zich een bloedstolsel (trombus) in één of meerdere van de diepe aderen in je lichaam vormt, vaak gebeurt dat in je benen.

Diepe veneuze trombose kan zorgen voor pijn of zwelling in het aangedane been, maar kan even goed zonder symptomen zich manifesteren. Diepe veneuze trombose kan zich ontwikkelen wanneer je lijdt aan bepaalde medische aandoeningen de wijze waarop je bloed stolt, zal beïnvloeden.

Daarnaast kan het ontstaan op momenten dat je langere tijd niet voldoende beweegt, zoals nadat je een operatie hebt ondergaan, je een ongeluk hebt gehad of als je beelderiger bent.

Diepe veneuze trombose kan zeer ernstig zijn van aard, omdat de bloedstolsels in je aderen los kunnen raken en vervolgens via je bloedbaan naar je longen kunnen worden vervoerd waar ze zich weer kunnen gaan vastzetten.

Het gevolg daarvan is het ontstaan van een blokkade van de bloedstroom: dit wordt in de medische wereld aangeduid met de term longembolie.

Symptomen van een diepe veneuze trombose

Een diepe veneuze trombose kan eventueel op worden gemerkt aan de hand van de volgende klachten en symptomen:

• Zwelling in het aangedane been. Zelden is er sprake van een zwelling in allebei de benen.
• Pijn in het aangedane been. De klachten beginnen doorgaans in je kuit en kan aanvoelen als krampen of pijn.
• Een rode of verkleurde huid op het aangedane been.
• Een warm gevoel in het aangedane been.

Een diepe veneuze trombose kan, zoals we eerder ook al aangaven, ook ontstaan zonder dat er merkbare symptomen optreden.

Wanneer moet je een arts raadplegen met een diepe veneuze trombose?

Indien je klachten of symptomen van een diepe veneuze trombose ontwikkelt, dan dien je uiteraard contact op te nemen met je huisarts. Zodra je echter klachten of symptomen van een longembolie ontwikkelt, dit is een levensbedreigende complicatie van een diepe veneuze trombose, dan moet je direct medische hulp inschakelen.

De waarschuwingssignalen en symptomen van een longembolie zijn:

• Acute kortademigheid,
• Pijn, of een onaangenaam gevoel, op de borst die erger wordt wanneer je diep ademhaalt of wanneer je hoest,
• Een licht duizelig gevoel, draaierigheid of zelfs flauwvallen,
• Een snelle polsslag,
• Bloed ophoesten.

Oorzaken van een diepe veneuze trombose

De bloedstolsels die ontstaan bij een diepe veneuze trombose kunnen worden veroorzaakt door alles wat voorkomt dat je bloed normaal door je lichaam stroomt of stolt, zoals een beschadiging aan een ader, een operatieve ingreep, het gebruik van sommige geneesmiddelen en een beperkte mate van lichaamsbeweging.

Risicofactoren van een diepe veneuze trombose

Talloze factoren kunnen je kans op het ontwikkelen van diepe veneuze trombose (DVT) toe laten nemen. Hoe meer risicofactoren je hebt, hoe groter uiteraard je risico op het krijgen van een diepe veneuze trombose zal zijn. Risicofactoren voor een diepe veneuze trombose zijn:

• Een bloedstollingsstoornis erven. Bepaalde personen erven een aandoening die hun bloed gemakkelijker laat stollen. Deze aandoening op zich zal echter geen bloedstolsels laten ontstaan, dit gebeurt alleen als de aandoening gepaard gaat met één of meerdere andere risicofactoren voor een diepe veneuze trombose.
• Langdurige bedrust moeten houden, zoals tijdens een lang verblijf in een ziekenhuis of wanneer er sprake is van een verlamming. Zodra je benen langere tijd niet bewegen, dan zullen je kuitspieren korter worden en zijn ze niet meer goed in staat om het bloed te helpen stromen, wat de kans op het ontstaan van bloedstolsels groter kan maken.
• Letsel of een operatieve ingreep. Een beschadiging aan je aderen of een operatie die je hebt ondergaan, kan de kans op het ontstaan van bloedstolsels groter maken.
• Zwangerschap. Als gevolg van een zwangerschap zal de druk in de aderen in je bekken en je benen worden verhoogd. In het bijzonder vrouwen met een erfelijke stollingsstoornis lopen in dit geval extra risico. Het risico op bloedstolsels tijdens de zwangerschap kan tot zes weken nadat je baby is geboren aan blijven houden.
• Anticonceptiepillen (orale anticonceptiva) of hormonale substitutietherapie (HST). In beide gevallen kan het vermogen van je bloed om te stollen toenemen.
• Overgewicht of obesitas hebben. Overgewicht zal eveneens de druk in de aderen in je bekken en je benen toe laten nemen.
• Roken. Roken beïnvloedt eveneens de stolling en de circulatie van het bloed, wat je kans op het ontwikkelen van een diepe veneuze trombose kan vergroten.
• Kanker. Bepaalde vormen van kanker zullen de concentratie van de stoffen in je bloed verhogen die ervoor zorgen dat het bloed stolt. Sommige behandelvormen van kanker verhogen ook de kans op het ontstaan van bloedstolsels.
• Hartfalen. Dit verhoogt je kans op een diepe veneuze trombose en het ontstaan van een longembolie. Dit vanwege het feit dat iemand die lijdt aan hartfalen een beperkte hart- en longfunctie hebben, waardoor de symptomen die veroorzaakt worden door zelfs een kleine longembolie beter merkbaar zullen worden.
• Inflammatoire darmaandoening. Darmaandoeningen, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, zullen de kans op een diepe veneuze trombose groter maken.
• Een persoonlijke- of familiale voorgeschiedenis van een diepe veneuze trombose of van een longembolie. Op het moment dat jij of iemand in je familie één van deze, of zelfs beide, aandoeningen hebt gehad, dan loop je wellicht een groter risico om een ​​ een diepe veneuze trombose te ontwikkelen.
• Leeftijd. Zodra je ouder bent dan 60 jaar, dan zal je risico op het ontwikkelen van een diepe veneuze trombose toe gaan nemen, ondanks dat dit op iedere leeftijd kan ontstaan.
• Voor lange tijd achtereen zitten, zoals tijdens een lange autorit of een lange vliegreis. Op het moment dat je je benen urenlang stil moet houden, dan zullen je kuitspieren niet samen kunnen trekken, met als gevolg dat het bloed niet normaal kan circuleren. Bloedstolsels kunnen zich in dat geval dus gaan vormen in de kuiten van je benen doordat je kuitspieren zich gedurende een lange tijd niet bewegen.

Complicaties van een diepe veneuze trombose

Een ernstige complicatie die in verband kan worden gebracht met een diepe veneuze trombose is een longembolie.

Longembolie

Een longembolie treedt op als een bloedvat in je longen wordt geblokkeerd door een bloedstolsel (trombus) dat naar je longen is vervoerd vanuit een ander deel van je lichaam, vaak is het afkomstig vanuit je been.

Een longembolie kan een levensbedreigende situatie zijn. Het is dan ook van cruciaal belang om alert te zijn op klachten en symptomen van een longembolie en direct medische hulp in te schakelen wanneer deze zich voordoen. Klachten en symptomen van een longembolie zijn:

• Acute kortademigheid,
• Pijn, of een onaangenaam gevoel, op de borst dat verergerd op momenten dat je diep ademhaalt of wanneer je hoest,
• Lichte duizeligheid, draaierigheid of zelfs flauwvallen,
• Een snelle pols,
• Bloed ophoesten.

Postflebitisch syndroom

Een veel voorkomende complicatie die kan ontstaan na een diepe veneuze trombose wordt in de medische wereld het postflebitische syndroom, ofwel het posttrombotische syndroom, genoemd.

Schade aan je aderen zal ontstaan door de aanwezigheid van een bloedstolsel waardoor de bloedstroom in de aangedane delen van het lichaam zal worden getroffen, wat kan leiden tot:

• Een constante zwelling van je benen door ophoping van vocht (oedeem),
• Pijn in het aangedane been,
• Verkleuring van de huid van het aangedane been,
• Zweren op de huid.

Voorkomen van een diepe veneuze trombose

Maatregelen om een diepe veneuze trombose te voorkomen zijn:

• Vermijd te lang achtereen stilzitten. Wanneer je een operatieve ingreep hebt ondergaan, of als je om andere redenen bedrust dient te houden, dan moet je proberen om zo snel mogelijk weer in beweging te komen. Wanneer je een tijdje moet blijven zitten, dan kruis je je benen dan beter niet, wat de bloedstroom kan als gevolg daarvan worden belemmerd. Op het moment dat je een grote afstand af moet leggen met de auto, dan doe je er goed aan om ieder uur even te stoppen en wat rond te lopen.
• Indien je in het vliegtuig zit, dan kun je ook zo nu en dan even je benen strekken door wat te gaan lopen. Indien dat niet mogelijk is, dan kun je je onderbenen even oefenen. Je doet dit door je hielen op te trekken en weer te laten zakken, terwijl je je tenen op de grond houdt, en vervolgens je tenen op te trekken met je hielen op de grond staand.
• Breng veranderingen aan in je manier van leven. Bijvoorbeeld door af te gaan vallen en te stoppen met roken.
• Bewegen. Geregeld doen aan lichaamsbeweging zal je kans op het ontwikkelen van een bloedstolselkleiner maken, wat in het bijzonder van belang is voor iemand die veel zit en/of vaak reist.

Diagnosticeren van een diepe veneuze trombose

Voor het stellen van de diagnose van een diepe veneuze trombose zal een arts je eerst vragen stellen over je symptomen.

Je zult tevens een lichamelijk onderzoek dienen te ondergaan, zodat de arts kan controleren op zaken zoals zwelling, gevoeligheid of de verkleuring van je huid.

Afhankelijk van de mate van waarschijnlijkheid voor het ontwikkelen van een bloedstolsel, kan de arts een aantal onderzoeken aanvragen, zoals:

• Echografie. Er zal een apparaat (een zogenaamde transducer) over het deel van je lichaam worden geplaatst waar een stolsel geluidsgolven de ruimte in stuurt. Terwijl de geluidsgolven door je weefsel worden vervoerd en reflecteren, zal een computer de golven omvormen tot een bewegend beeld op een beeldscherm. Mogelijk is er dan een bloedstolsel te zien op de beelden. In bepaalde gevallen zal een aantal echografieën uit worden gevoerd gedurende meerdere dagen om zo vast te kunnen stellen of een bloedstolsel groter wordt of om te checken op eventueel nieuwe exemplaren.
• Bloedonderzoek. Vrijwel iedereen die ernstige een diepe veneuze trombose ontwikkelt, heeft een verhoogde bloedwaarde van een stof die D-dimeer wordt genoemd.
• Venografie. Nadat er een kleurstof geïnjecteerd is in een grote ader in je voet of enkel zal er een röntgenfoto worden gemaakt van de aders in je benen en voeten, om zo na te gaan of er zich bloedstolsels in bevinden. Minder invasieve diagnosemethoden, zoals echografie, kunnen een dergelijke diagnose doorgaans bevestigen.
• CT- of MRI-scans. Deze beeldvormende onderzoeken bieden ofwel visuele beelden van je aderen en kunnen dan laten zien als er zich een stolsel in bevindt. In bepaalde gevallen laten dit soort scans echter om andere redenen een stolsel zien.

Behandelen van een diepe veneuze trombose

Een behandeling van een diepe veneuze trombose is bedoeld om te voorkomen dat het stolsel in omvang toeneemt en om te voorkomen dat dit losraakt en een longembolie zal veroorzaken.

Vervolgens zal het doel van de behandeling zijn om je kansen op een diepe veneuze trombose af te laten nemen.

Behandelopties voor een diepe veneuze trombose zijn:

• Bloedverdunners. Een diepe veneuze trombose wordt vaak behandeld met behulp van anticoagulantia, medicijnen die in de volksmond ook wel bloedverdunners genoemd worden. Deze medicijnen, die in kunnen worden gespoten of die in de vorm van pillen kunnen worden ingenomen, verminderen het vermogen van je bloed om te stollen. Ze lossen dus geen bestaande bloedstolsels op, maar ze kunnen wel voorkomen dat deze groter worden en verkleinen de kans op het ontstaan van meer exemplaren.

De injecteerbare geneesmiddelen kunnen worden gegeven als een onderhuidse injectie door middel van een injectie in een bloedvat in je arm (intraveneus).

Heparine wordt echter vaak intraveneus toegediend, terwijl andere soortgelijke bloedverdunners, zoals enoxaparine, dalteparine of fondaparinux onder de huid in worden gespoten.

Wellicht krijg je een injecteerbare bloedverdunner voor de duur van enkele dagen, waarna je pillen, zoals warfarine of dabigatran dient te gaan slikken. Zodra warfarine je bloed heeft verdund, zullen de injecteerbare bloedverdunners worden gestopt.

Andere bloedverdunners kunnen dan in pilvorm in worden genomen zonder dat er nog een injecteerbare bloedverdunner aan te pas komt. Hierbij kun je denken aan rivaroxaban, apixaban of edoxaban.

Wellicht dien je voor de duur van drie maanden of langer bloedverdunners te gaan gebruiken.

Het is echter van essentieel belang om deze precies zo in te nemen als de arts je heeft voorgeschreven omdat te veel of te weinig bloedverdunnende middelen ernstige bijwerkingen met zich mee kan brengen.

Op het moment dat je warfarine gebruikt, dan zul je periodiek bloedonderzoek nodig hebben om na te gaan hoe lang het duurt voordat je bloed gaat stollen. Zwangere vrouwen mogen overigens bepaalde bloedverdunnende geneesmiddelen niet gebruiken.

• Stolseloplosser. Indien je een ernstiger vorm van een diepe veneuze trombose of een longembolie hebt, of wanneer andere geneesmiddelen niet naar behoren werken, dan kan je arts medicatie voorschrijven die stolsels snel oplost, middelen die in de medische wereld ook wel trombolytica genoemd. Deze middelen worden via een infuus toegediend om bloedstolsels af te breken, of via een speciale katheter dat rechtstreeks in het bloedstolsel wordt geplaatst. Deze geneesmiddelen kunnen echter ernstige bloedingen tot gevolg hebben, dus zullen ze in de regel alleen gebruikt worden voor ernstige gevallen van trombose.
• Filters. Wanneer je geen medicatie kunt nemen om je bloed mee te verdunnen, dan krijg je wellicht een filter ingebracht in een grote ader, de holle ader (vena cava), in je onderbuik. Een dergelijke filter voorkomt dat stolsels, wanneer ze losraken, naar je longen kunnen worden vervoerd via je bloedbaan.
• Steunkousen. Om zwelling, die in verband kan worden gebracht met een diepe veneuze trombose, te voorkomen, worden steunkousen aan de benen gedragen en lopen dan vanaf je voeten tot ongeveer kniehoogte. De druk die door de steunkousen uit wordt geoefend, zal helpen om de kans te verkleinen dat je bloed zich op gaat hopen en gaat klonteren. De steunkousen dien je gedurende de dag te dragen voor minimaal twee jaar, als dat tenminste mogelijk is.

Levensstijl en huisremedies

Zodra je eenmaal bent behandeld voor een diepe veneuze trombose, dan moet je een speciaal dieet volgen en alert zijn op tekenen van overmatig bloeden, en dien je stappen te zetten om een ​​andere diepe veneuze trombose te voorkomen. Bepaalde dingen die je kunt doen zijn bijvoorbeeld:

• Bezoek geregeld je arts om te zien of je behandeling mogelijk aan moet worden gepast. Wanneer je warfarine gebruikt, dan dien je een bloedonderzoek uit laten voeren om te checken in welke mate je bloed stolt.
• Neem je bloedverdunnende medicatie zoals aan is gegeven door je arts. Indien je Als u een diepe veneuze trombose hebt gehad, dan zul je wellicht voor de duur van drie tot zes maanden bloedverdunners moeten blijven gebruiken.
• Wees alert op overmatig bloeden, wat een bijwerking kan zijn van het innemen van bloedverdunners. Vraag je arts naar eventuele activiteiten die ertoe kunnen leiden dat je een blauwe plek krijgt, of gewond raakt, omdat zelfs een lichte verwonding al ernstig kan worden wanneer je bloedverdunnende middelen gebruikt.
• Bewegen. Op het moment dat je bedlegerig bent geweest vanwege een operatieve ingreep of andere factoren, dan geldt: hoe eerder je weer in beweging komt, hoe kleiner de kans zal zijn dat er bloedstolsels zullen ontstaan.
• Draag steunkousen om de vorming van bloedstolsels in de benen te kunnen voorkomen op het moment dat deze door je arts aan worden geraden.

Voorbereiden op je doktersafspraak

Een diepe veneuze trombose wordt als een medisch noodgeval gezien, dus is het van cruciaal belang om snel door een arts beoordeeld te worden.

Zodra je echter meer tijd hebt voordat je een afspraak hebt met de behandelde arts (een controleafspraak dus), dan hebben we hieronder wat informatie voor je verzameld die je kan helpen om alles uit dit consult te halen.

Wat je kunt doen

Voordat je naar een controleafspraak gaat met je behandelde arts, kun je een lijst opstellen van:

• Je symptomen, en ook symptomen die op het eerste gezicht geen verband lijken te houden met een diepe veneuze trombose, en het moment waarop deze zijn begonnen,
• Belangrijke persoonlijke informatie, en de medische familiegeschiedenis ten aanzien van bloedstollingsstoornissen als je die kent, en of je in de afgelopen drie maanden in het ziekenhuis op bent genomen, je een ziekte, een operatie of een verwonding hebt gehad of dat je op reis naar het buitenland bent geweest.
• Alle geneesmiddelen, vitamines of andere supplementen die je gebruikt, samen met de doseringen daarvan,
• Vragen die je aan de arts zou willen stellen.

Het is altijd goed om, als dat mogelijk is, een familielid of vriend(in) mee te nemen naar de doktersafspraak om je te helpen herinneren aan de informatie die je hebt gekregen.

Voor een diepe veneuze trombose kunnen vragen om aan je arts te stellen er als volgt uitzien:

• Wat is de meest waarschijnlijke oorzaak van mijn symptomen?
• Welke onderzoeken en tests zal ik moeten ondergaan?
• Wat is de beste behandeling?
• Wat zijn de alternatieven voor de primaire behandeling die u voorstelt?
• Moet ik mijn lichamelijke activiteiten beperken of kan ik minder reizen?
• Ik heb andere gezondheidsaandoeningen. Op welke manier kan ik deze aandoeningen het beste samen in controle houden?
• Zijn er brochures of ander drukwerk dat ik kan krijgen? Welke websites raadt u me aan over dit onderwerp?

Wat te verwachten van je arts

De arts zal je waarschijnlijk ook een aantal vragen willen stellen, zoals:

• Ben je de laatste tijd minder, of zelf helemaal niet, actief geweest, bijvoorbeeld heb je lang achtereen gezeten of gelegen?
• Heb je voortdurend last van je symptomen, of is er sprake van symptomen die komen en gaan?
• Hoe ernstig zijn je symptomen?
• Wat, wanneer dit aanwezig is, zorgt ervoor dat je symptomen verbeteren?
• Is er iets dat je symptomen erger maakt?