Coeliakie is een aandoening waarbij een levenslange overgevoeligheid voor gluten bestaat. Gluten is een bepaald eiwit dat voorkomt in graansoorten zoals rogge, tarwe, haver en gerst. Bij een persoon met coeliakie zal dit eiwit een afweerreactie te weeg brengen waardoor het slijmvlies van de dunnen darm beschadigd raakt.
Ontstaan
Coeliakie is een aandoening die vrij frequent voorkomt bij ruim 1 op de 200 mensen. Bij het ontstaan van de aandoening spelen erfelijkheidsfactoren een essentiële rol. Een bekende factor is het HLA-gen, dat betrokken is bij de opbouw van het immuunsysteem van het lichaam. Om coeliakie te kunnen krijgen is alleen de aanwezigheid van dit gen niet genoeg. Indien de aandoening al in de familie voorkomt zal bijvoorbeeld de kans om het te krijgen wel groter zijn maar dit geldt eveneens voor mensen die lijden aan diabetes type I of voor patiënten die lijden aan bepaalde aandoeningen aan de schildklier. Coeliakie zal verder vaker voorkomen bij personen met het syndroom van Down.
Om coeliakie te kunnen ontwikkelen is het echter ook noodzakelijk dat er gluten in de voeding zitten. Coeliakie kan op uiteenlopende leeftijden ontstaan. Bij de één zal dit nog voor de eerste verjaardag zijn terwijl bij een ander daar ruim vijftig jaren overheen gaan. De reden hiervoor is echter tot op heden niet duidelijk.
Zodra iemand daar aanleg voor heeft zullen gluten door het afweersysteem van het lichaam op een gegeven ogenblik worden aangevallen. Het afweersysteem zal de gluten dan gaan beschouwen als ongewenste indringers. Als bijkomend effect zullen ook de cellen in het slijmvlies van de dunne darm worden aangevallen en beschadigd raken. Hierdoor zullen de darmvlokken verdwijnen en er vlokatrofie ontstaan. Het gevolg daarvan is dat, door het ontbreken van darmvlokken, er geen voedingsstoffen door het lichaam op kunnen worden genomen en er tekorten zullen ontstaan.
Verschijnselen
Doordat suikers en vetten niet op de juiste manier worden opgenomen zal iemand met coeliakie zich moe en lusteloos gaan voelen. In ernstige gevallen zal er zelfs een groeiachterstand kunnen ontstaan maar ook verschijnselen als bloedarmoede en botontkalking kunnen horen bij coeliakie. Niet iedereen die coeliakie heeft zal echter klachten krijgen.
De aard en de mate van de klachten die iemand zal ervaren, wanneer deze lijdt aan coeliakie, zal samenhangen met de lengte van de dunnen darm die is aangetast. Door het volgen van een glutenvrij dieet, voor de rest van het leven, zal de dunnen darm zich weten te herstellen en de klachten verdwijnen. Zodra het dieet terzijde wordt geschoven zullen de klachten weer snel terugkeren.
