Een zogenaamde triple bypass hartoperatie (drievoudige bypass hartoperatie) is een open-hartoperatie die uit wordt gevoerd op het ogenblik dat de bloedvaten die het hart van zuurstofrijk bloed voorzien, te ver verstopt zijn om adequaat te kunnen functioneren. Deze vorm van hartchirurgie zal in de regel uit worden gevoerd als een openhartingreep, wat dus wil zeggen dat de cardiochirurg de borst opent om zo bij het hart te kunnen komen en de operatie uit kan voeren.
De operatie kan echter soms ook uit worden gevoerd als een minimaal invasieve ingreep waarbij de borstkas niet zal worden geopend. De ingreep komt echter minder vaak voor dan de meer standaard openhartoperatie, aangezien aanzienlijk minder patiënten lichamelijk geschikt worden bevonden voor de toepassing van deze techniek.
Anatomie van het hart van de mens
Om de procedure van een triple bypass hartoperatie te kunnen begrijpen, is het noodzakelijk om eerst een aantal dingen te weten die betrekking hebben op de anatomie van het hart en de aandoening waar het in dit geval om gaat. De bloedvaten die verantwoordelijk zijn voor het voorzien van de hartspier van zuurstofrijk bloed worden kransslagaders genoemd. Bij sommige mensen raken deze kransslagaders echter op een bepaald moment verstopt, een aandoening die ook bekend staat als coronaire hartziekte.
Op het moment dat de verstopping ernstig is, dan kan deze de toevoer van bloed naar het deel van het hart dat door het aangedane bloedvat wordt gevoed volledig stopzetten. Het stoppen van de bloedtoevoer naar het hart is dan ook uiterst ernstige zaak, zelfs als het de meest kleine bloedvaatjes betreft, omdat dit pijn op de borst, een hartaanval of zelfs de dood tot gevolg kan hebben.
Dubbele-, drievoudige-, viervoudige- of vijfvoudige bypass
Het aantal bloedvaten dat aan is gedaan, zal bepalend zijn voor het aantal vaten dat getransplanteerd dient te worden om de problemen te kunnen overbruggen en om de bloedtoevoer naar de hartspier weer optimaal te krijgen.
Op het ogenblik dat er drie bloedvaten verstopt zijn geraakt en moeten worden overbrugd, dan zal de operatie een triple (drievoudige) bypass worden genoemd omdat er drie transplantaties uit dienen te worden gevoerd. Wanneer er twee blokkades overbrugt dienen te worden, dan heet de ingreep een dubbele bypass hartoperatie. Het aantal te overbruggen blokkades is dus bepalend voor de naam die de operatieve ingreep aan het hart krijgt. Vijfvoudige bypass hartoperaties, waarbij dus vijf blokkades overbrugd dienen te worden, zijn overigens tamelijk zeldzaam, maar daar staat tegenover dat de viervoudige bypass hartoperatie wel redelijk veel toe wordt gepast.
Naast de risico’s die betrekking hebben op de algemene anesthesie zullen de risico’s waar een openhartoperatie mee gepaard gaat toenemen naarmate het aantal benodigde bypasses groter wordt, omdat de operatie langer zal gaan duren en de coronaire hartziekte die zo wordt behandeld, meer ernstig van aard zal zijn.
Wat kun je verwachten bij een triple bypass hartoperatie?
In een groot aantal gevallen kan coronaire hartziekte behandeld worden met behulp van geneesmiddelen, veranderingen in je levensstijl en minder ingrijpende ingrepen, zoals het plaatsen van stents. Bij sommige patiënten zijn de blokkades echter zo ernstig van aard dat een operatie aan het hart noodzakelijk is om ervoor te kunnen zorgen dat de hartspier genoeg bloed toegevoerd blijft krijgen. Deze ingreep wordt in de medische wereld vaak aangeduid met de term coronaire bypass transplantaat operatie.
Deze ingreep zal altijd uit worden gevoerd onder algemene anesthesie. De ingreep zal beginnen met het weghalen van bloedvaten uit een ander deel van het lichaam, in de regel de uit de linkerzijde van de borstkas. Het oogsten van de aderen wordt vaak gedaan door één arts-assistent, terwijl het deel van de borst waar de operatie plaats gaat vinden tegelijkertijd wordt voorbereid door een cardiochirurg.
De geoogste vaten worden vervolgens zowel voor als na de verstopping op het aangedane hartvat vastgemaakt. Dit is te vergelijken met het nemen van een snelle omweg die je met je auto neemt om een ongeluk te vermijden, waarbij het bloed letterlijk om de blokkade in het bloedvat zal worden geleid.
Het gehele openhartgedeelte van de ingreep wordt doorgaans uitgevoerd met behulp van een zogenaamde hartlongmachine, dit is een complexe machine die het werk van het hart en de longen tijdens de ingreep overneemt. De chirurg zal echter snel te werk gaan om de tijd die de patiënt aan de hartlongmachine ligt zo beperkt mogelijk te houden en zo mogelijke complicaties eveneens te minimaliseren.
Het gebruik van deze machine vereist in de regel het toedienen van extra vocht en vaak ook gedoneerd bloed om de hoeveelheden bloed en vocht te compenseren die het lichaam zal verliezen. Het bloed zal door de hartlongmachine weer van zuurstof worden voorzien voordat het weer naar het lichaam terug wordt gevoerd. Om die reden zullen een heleboel mensen merken dat ze tijdelijk een paar kilootjes zwaarder zijn geworden en dat ze een beetje op zijn gezwollen in de dagen na de ingreep. Zodra de patiënt echter weer in beweging is, zal dit overtollige vocht het lichaam weer verlaten in de vorm van urine.
Nadat de cardiochirurg de ingreep heeft beëindigd, zullen er zogeheten thoraxslangen aan worden gebracht om vocht af te voeren dat zich anders rondom het hart zou kunnen ophopen en het functioneren van de hartspier, of de genezing, in gevaar kunnen brengen. Deze slangen zullen vaak al binnen een paar dagen na de operatie weer worden verwijderd. Het borstbeen (sternum) wordt vervolgens weer aaneen genaaid met een speciale chirurgische draad en de huid zal worden gesloten met medicinale hechtingen of nietjes.
Na het ondergaan van een bypass hartoperatie
In tegenstelling tot bij de meeste operaties, mag de patiënt langzaam en op een natuurlijke manier ontwaken uit de anesthesie, in plaats van met behulp van een medicijn dat vaak toe wordt gediend om iemand weer wakker te maken. Om deze reden zal het doorgaans ongeveer vier tot zes uur duren na het voltooien van de operatie voordat de patiënt wakker wordt en alert begint te reageren. De beademingsslang zal tot die tijd dan ook aanwezig blijven. De eerste dag na de operatie zal een patiënt meestal verblijven op de afdeling hartbewaking of op de afdeling intensieve zorgen, waar de verpleegkundigen de patiënt tijdens het herstel optimaal in de gaten kunnen houden.
Voor het gros van de patiënten is het doel om in de eerste 12 uur na de operatie niet alleen wakker te worden en van de beademing los te komen, maar ook een paar stappen te zetten en ten minste één keer (maar beter nog twee keer) in een stoel te gaan zitten. Dit proces is niet alleen bedoeld om het herstelproces op gang te brengen, maar eveneens om ernstige complicaties, zoals de vorming van bloedstolsels en een longontsteking te kunnen voorkomen.
Herstel na een bypass hartoperatie
Het herstel van dit soort ingrepen zal betekenen dat de patiënt enkele dagen in het ziekenhuis zal revalideren en vervolgens dit nog een aantal maanden na thuiskomst voort dient te zetten. Voor sommige mensen zal het herstel bestaan uit een zogenaamde cardiale revalidatie, die bestaat uit het doen van lichamelijke oefeningen onder het toeziend oog van een therapeut, om zo het hart te helpen om weer op sterkte te komen. Voor de meeste patiënten duurt het herstel ongeveer zes tot twaalf weken en zal dit eindigen met het weer deelnemen aan activiteiten die voorafgaand aan de operatie ook werden gedaan. Voor sommige mensen zal dat echter betekenen dat zij meer activiteiten kunnen gaan doen, omdat de oefeningen die zijn doen niet langer meer beperkt worden door pijn op de borst.
Slotopmerking
Horen dat jij, of een geliefde, een gecompliceerde operatie moet ondergaan, is zonder twijfel een reden zorgelijk. Wanneer je echter weet wat je kunt verwachten, kan je gelukkig helpen om je beter voor te bereiden op de operatie en het herstel dat daarop zal volgen. Hierbij is het van belang dat je goed met je arts en chirurg blijft communiceren, en je dus niet aarzelt om vragen te stellen, je zorgen te uiten en allerlei andere zaken te bespreken die bij je opkomen. Indien dat mogelijk is, is het goed om altijd een geliefde mee te nemen wanneer je een afspraak hebt met een arts, hij, of zij, kan je bijvoorbeeld helpen door aantekeningen te maken zodat je beter de ingreep leert begrijpen.
In het gros van de gevallen zal de ingreep soepel verlopen en kun je u ernaar uitkijken om snel terug weer je oude leven en de activiteiten op te pakken. Het is dan wel zaak dat je de aanwijzingen van je chirurg opvolgt die hij, of zij, geeft voorafgaand aan, maar ook na, de operatie. Zo is het bijvoorbeeld waarschijnlijk dat eten en drinken niet toe is gestaan in de uren voor de operatie en na een ingreep zal een gezond dieet noodzakelijk zijn om te voorkomen dat het verholpen probleem weer terugkeert. Een onderdeel van het herstel is het inbouwen van meer gezonde veranderingen in je manier van leven, wellicht moet je je dieet verbeteren of de mate van lichaamsbeweging aanpassen om de kans te verkleinen dat er een tweede operatie nodig zal zijn. Door nauw samen te werken met je arts (of team van behandelaars) zal er bovendien een plan worden gemaakt waarin wordt bepaald welke zaken het meest nuttig voor je zijn.
