Ieder jaar krijgen duizenden mensen in ons land een hartaanval en een groot aantal van hen hebben hier zelfs buiten het ziekenhuis mee te maken. Een groot deel van deze situaties kunnen echter worden voorkomen wanneer mensen de symptomen herkennen en weten welke acties er ondernomen dienen te worden.
Gebrek aan interesse en kennis
Helaas is uit een recent onderzoek, dat uit werd gevoerd door Cleveland Clinic, gebleken dat het gros van de mensen nog altijd niets, of maar weinig, weet over hartziekten. In feite weet slechts een krappe helft van de bevolking voldoende over de gezondheid van hun eigen hart.
Sommige mensen zeggen zelfs liever op social media te kijken, of het laatste nieuws over hun favoriete beroemdheid te lezen, dan meer te weten te komen over het hart. Zelfs 56 procent van de mannen weet meer over hun favoriete sportclub dan over de gezondheid van het hart.
Dit gebrek aan interesse kan echter het verschil maken tussen leven en dood omdat er nog altijd een groot aantal mensen komen te overlijden als gevolg van te weinig kennis over het hart. Op het moment dat je niet weet wat je risico is ten aanzien van hartziekten, dan kun je immers ook geen stappen ondernemen om dit te voorkomen. Wanneer je dan ook alles wat met het hart te maken heeft naast je neerlegt, dan zal het risico niet vanzelf verdwijnen. Om die reden gaan we hieronder proberen om een deel van de onwetendheid met betrekking tot bepaalde basisprincipes ten aanzien van de gezondheid van het hart aan je uit te leggen.
Hartaanval versus hartstilstand
Negen van de tien deelnemers aan het onderzoek wisten niet wat het verschil is tussen een hartaanval en een hartstilstand. Verder verwarde bijna 60 procent bepaalde symptomen van een hartaanval met die van een beroerte. Een hartaanval zal echter ontstaan op het moment dat er een stolsel een ader blokkeert die de hartspier voorziet van zuurstofrijk bloed. Van een hartstilstand zal er sprake zijn als er een elektrische storing optreedt die ervoor zorgt dat het hart wild gaat slaan met de dood als gevolg, mits er niet direct de juiste actie wordt ondernomen.
Hartaanval
Op het moment dat verstopte kransslagaders de toevoer van bloed naar de hartspier beginnen te verstoren, zal het hart gaan reageren door te gaan krampen. Deze hartkramp zal de pijn veroorzaken die wordt ervaren tijdens inspanning. In de medische wereld wordt dit ook wel aangeduid met de term angina pectoris.
Angina pectoris is dus eigenlijk een teken dat de bloedstroom niet in orde is. Doordat er vetten zich in de bloedvaten alsmaar meer af gaan zetten, kan er steeds minder bloed doorheen stromen. Op het ogenblik dat een bloedstolsel vervolgens de bloedstroom helemaal blokkeert, dan zal er sprake zijn van een hartaanval.
De symptomen van een hartaanval kunnen echter vaag zijn en zelfs bij vrouwen anders zijn dan bij mannen. Het gros van de mensen van beide geslachten voelt echter een aanzienlijke pijn in het midden van hun borst die in een heleboel gevallen uit zal stralen naar de linkerarm, naar beide armen of naar de kaken. Het gevoel gaat dikwijls gepaard met kortademigheid of een gevoel van misselijkheid.
Zodra je dus plotseling een onaangenaam gevoel ervaart en het langer dan vijf minuten aan blijft houden, dan dien je uit voorzorg de hulpdiensten in te schakelen. In geen geval dien je zelf te proberen om naar een ziekenhuis te rijden. Ook wachten op een ander die je naar een ziekenhuis kan brengen is niet verstandig en dat geldt voor het eerst raadplegen van je huisarts. Het enige juiste wat je in een dergelijke situatie kunt doen, is het alarmnummer bellen. Terwijl je op de komst van de ambulance wacht, is het aan te raden om een aspirine te nemen. Aspirine kan namelijk helpen om het aanwezige bloedstolsel af te breken.
Hartstilstand
Van de deelnemers aan het onderzoek wist maar 14 procent van de mannen en 6 procent van de vrouwen dat hun hart door middel van elektrische impulsen in een bepaald ritme klopt. Op het moment dat het hart te snel gaat kloppen, dan zal het gaan trillen in plaats van pompen kan iemand flauwvallen. In dat geval is er sprake van een hartstilstand. Een hartstilstand is een noodsituatie waarbij elke seconde van groot belang is. Directe reanimatie kan in een dergelijke situatie dan ook het verschil maken tussen leven en dood, de overlevingskans van de persoon in kwestie zal verdubbelen of zelfs verdrievoudigen wanneer er adequaat wordt gehandeld en er op tijd de nodige medische hulp wordt ingeschakeld.
Op het moment dat je ziet dat iemand in elkaar zakt, dan dien je eerst de pols van de persoon in kwestie te controleren. Indien de persoon bewusteloos is en geen hartslag heeft, dan dien je meteen met de reanimatie te beginnen. Reanimeren is echter een vaardigheid die gemakkelijk geleerd kan worden, maar toch geeft 46 procent van de deelnemers aan het onderzoek aan ze niet weten hoe ze dat uit moeten voeren. De overgrote meerderheid, 85 procent, was zich niet bewust dat reanimatie op een volwassene alleen het samendrukken van de borstkas inhoudt. Om die reden moedigen we iedereen aan om deze levensreddende vaardigheid te leren. Op zoek gaan naar een plaatselijke cursus is dan ook zeker een aanbeveling.
Uiteindelijk wordt reanimatie alleen ingezet om het bloed te laten stromen totdat het juiste ritme van het hart weer is hersteld met behulp van defibrillatoren. Een groot aantal openbare plaatsen en bedrijven hebben voor dit doel automatische externe defibrillatoren (AED) in hun bezit. Uit het onderzoek blijkt dat van de mensen die zeggen dat er een AED op hun werkplek is, 88 procent weet waar het apparaat zich bevindt en 68 procent ook werkelijk weet hoe je ermee dient te werken.
AED’s zijn erg slimme apparaten. Als de paddles op de borst van een patiënt worden geplaatst, dan zullen ze het ritme van het hart analyseren en zal het apparaat je vertellen of er sprake is van een zogenaamd schokbaar ritme is of niet. De paddles geven alleen een schok af als dat echt nodig is. Je moet dan ook niet bang zijn om een AED te durven gebruiken, hiermee kun je iemands leven redden.
Weet wat de symptomen zijn
Bijna 60 procent van de deelnemers aan het onderzoek dacht dat acute gevoelloosheid of zwakte in het gezicht, de arm of het been tekenen van een hartaanval waren. En een kleine 40 procent bracht, de onduidelijke spraak in verband met een hartaanval. Dit zijn echter eigenlijk tekenen die duiden op een beroerte.
De onderliggende oorzaak van een beroerte en een hartaanval zijn overigens dezelfde. Bij een beroerte zullen de geblokkeerde slagaders zich echter in het hoofd bevinden, waarbij een bloedstolsel de toevoer van bloed naar de hersenen af zal snijden. Om die reden wordt het ook wel eens ‘hersenaanval’ genoemd. De symptomen die zich hierbij openbaren zijn:
- verwarring,
- acute problemen met lopen, slikken of kauwen,
- verlies van coördinatie of gezichtsvermogen.
Mocht dit jou, of iemand die je kent overkomen, dan dien je direct de alarmlijn te bellen. Hoe eerder een beroerte immers wordt behandeld, doorgaans wordt uitgegaan van binnen de eerste drie uur, hoe beter de resultaten zullen zijn.
In actie komen
Indien je behoort tot de 49 procent van de bevolking die niet voldoende, of zelfs helemaal niets, weet over je eigen hart, dan is het wachten op een eventueel hartaanval of zelfs een hartstilstand niet de beste manier om erachter te komen hoe je deze had kunnen voorkomen.
Om te beginnen dien je te weten te komen wat je familiegeschiedenis is ten aanzien van hart- en vaatziekten. Dit kun je doen door aan familieleden te vragen wie er in het verleden al eens een hartaanval of een beroerte heeft gehad. Deze gegevens noteer je vervolgens samen met hun leeftijd en geslacht zodat je een stuk gemakkelijker je persoonlijk risico kunt bepalen. Bovendien is het van belang om deze informatie bij het eerstvolgende bezoek aan je arts door te geven.
Verder dien je je arts te vragen om je bloeddruk en LDL-cholesterolwaarden te meten. Op het moment dat je last van overgewicht hebt, dan is het eveneens aan te raden om de waarden van je bloedsuikerspiegel te kennen. Vervolgens kun je de resultaten van de uitgevoerde onderzoeken met je arts bespreken en eventueel medicatie gaan gebruiken om de metingen in de toekomst te verbeteren. Het behandelen van dit soort aanpasbare risicofactoren kan je immers weer meer controle over je gezondheid geven en de kans fors verkleinen dat er iemand ooit de alarmlijn voor jou zal moeten bellen.
