Het kan gebeuren dat je arts je al een aantal jaren zegt om iedere dag capsules met visolie voor je hart te nemen, maar daar vandaag de dag op terugkomt. De reden hiervoor is dat uit een aantal nieuwe onderzoeken is gebleken dat ze werkelijk geen gezondheidsvoordelen op zullen leveren. Er is dus het één en ander aan de hand waardoor er twijfels zijn ontstaan of deze olie nu al dan niet goed is voor het hart en artsen niet meer klakkeloos besluiten om je dit advies mee te geven.
Wat doet visolie voor hartziektes?
De verwarring of de al dan niet aanwezige voordelen van visolie op de gezondheid van de mens is een voortvloeisel van de onduidelijkheid die veroorzaakt wordt door de medische vooruitgang. Uiteenlopende medische onderzoeken hangen bijvoorbeeld af van:
- de te onderzoeken zaken,
- de wijze waarop ze uit worden gevoerd en geanalyseerd,
- welk type patiënten er voor een onderzoek in worden geschreven,
- nog een groot aantal andere factoren.
Al deze factoren leveren immers vaak andere resultaten op, zelfs op het ogenblik dat ze een antwoord op dezelfde vraag proberen te vinden. Het duurt in de meeste gevallen een flink aantal jaren voor de medische wetenschap om deze verschillen op te kunnen lossen en uiteindelijk tot wat redelijkerwijs als de ‘waarheid’ aan kan worden genomen. Tot die tijd is aangebroken, zul je waarschijnlijk allerlei uiteenlopende berichten voorgeschoteld kunnen krijgen door de medische gemeenschap, of zelfs door één en dezelfde arts. Dit is precies wat er is gebeurd met de kwestie van de visolie en het hart.
Wat is er zo gezond aan visolie?
Jaren geleden merkten wetenschappers dat mensen die gewoonlijk een heleboel vis op hun menu hadden gestaan, zoals de Inuit (in de volksmond ook wel Eskimo’s genoemd), een zeer lage incidentie van hartaandoeningen hadden. Visolie bleek dan ook omega-3-vetzuren (een vorm van meervoudig onverzadigde vetzuren te bevatten, in het bijzonder de omega-3 vetzuren EPA en DHA.
De onderzoeken die daar opvolgden konden EPA en DHA in verband brengen met uiteenlopende positieve effecten op het hart en de bloedvaten. EPA en DHA die in het dieet voorkomen, zijn in verband gebracht met:
- verlaagde triglycerideniveaus,
- verhoogde HDL-cholesterol (“goed” cholesterol) niveaus,
- verlaagde bloeddruk,
- verminderde ontsteking,
- een verkleinde kans op het ontstaan van gevaarlijke hartritmestoornissen.
Diverse eerdere onderzoeken suggereerden eveneens dat de inname van visolie in verband kon worden gebracht met:
- een vertraging in de voortgang van atherosclerose en coronaire hartziekte,
- een verminderd risico op acute hartdood,
- een lager algemeen risico op het overlijden als gevolg van een hartaandoening.
Dit soort onderzoeken, gepubliceerd in een periode van circa 10 jaar, wisten de meeste deskundigen ervan te overtuigen dat het consumeren van visolie, zowel via de voeding als door middel van de inname van supplementen, een erg goed idee was.
Nadelen van de visolie
Meer recentelijk toonden grote gerandomiseerde klinische onderzoeken geen significante vermindering in het sterftecijfers ten gevolge van hartaandoeningen met visolie aan. Het meest teleurstellend was het langverwachte risico- en preventieonderzoek, dat gepubliceerd werd in het jaar 2013. Dit onderzoek meldde immers dat mensen die visolie innamen geen vermindering van acute hartdood hadden, in vergelijking tot de proefpersonen die een placebo kregen.
In deze meer recente klinische onderzoeken kregen de geregistreerde patiënten, naast visolie of een placebo, een erg drastische medische behandeling om hun risico op hartaandoeningen te verminderen en hun coronaire hartziekte te behandelen (hierbij kun je denken aan statines, aspirine, bètablokkers en ACE-remmers). Het kan overigens zo zijn dat de voordelen van visolie niet zo duidelijk zijn bij personen die anders een drastische medische behandeling volgen.
Aan de andere kant vertoonde een recente meta-analyse van gerandomiseerde onderzoeken met visolie nog altijd een bescheiden algemene afname van de cardiovasculaire sterfgevallen onder de patiënten die visolie gebruikten. Met andere woorden: de vraag is nog altijd niet duidelijk beantwoord.
Wat is nu wijsheid ten aanzien van visolie?
Het gebruik van supplementen waar visolie in is verwerkt, is op zijn minst niet het tovermiddel dat voor de oplossing van het probleem zou zorgen al leek het daar een paar jaar geleden wel op.
Desondanks blijft er substantieel bewijs voor handen dat visolie van enig nut kan zijn. Een groot aantal gerandomiseerde klinische onderzoeken hebben aan weten te tonen dat visolie diverse risicofactoren met betrekking tot de ontwikkeling van hart- en vaatziekten (zoals HDL-cholesterol, triglyceriden en de bloeddruk) verbetert. Dus ondanks de negatieve resultaten van de meest recente klinische onderzoeken, is er op zijn minst enig bewijs dat het aantal sterftegevallen als gevolg van een hartaandoening kan worden verbeterd. Daarbij komt verder nog het feit dat er erg weinig of geen risico aanwezig is voor het nemen van visolie (afgezien van de kosten), en je krijgt een algemene berekening van de risico’s ten opzichte van de voordelen die positief van aard blijft.
Slotopmerking
Ondanks het feit dat het wellicht niet meer noodzakelijk is voor artsen om hun patiënten aan te sporen om voldoende visolie in te nemen, is het evenmin noodzakelijk dat dokters hen zeggen om hiermee te stoppen. Ieder mens dat geïnteresseerd is in het doen van alles wat mogelijk is om de kans op de ontwikkeling van hart- en vaatziekten te verkleinen, zal nog steeds één of twee keer in de week vette vis dienen te eten of 1 gram visolie in de vorm van supplementen op een dag moeten innemen. Het risico om dit te doen is echter verwaarloosbaar en er is op zijn minst een redelijke kans op een substantieel voordeel.
