Weet je eigenlijk hoe oud je hart werkelijk is? Het antwoord op deze vraag is wellicht niet zo simpel als het lijkt. De kans is namelijk groot dat je hart sneller ouder wordt dan je in jaren oud bent. Volgens de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention heeft de helft van de volwassen mannen en 20 procent van de volwassen vrouwen in de Verenigde Staten een hart dat vijf jaar ouder is, dan hun werkelijke leeftijd. Bij mensen met een donkere huidskleur is dit verschil zelfs 11 jaar.
Waarom is deze informatie van belang? Omdat je hart “ouder” is, zal je risico op een hartaanval, beroerte (ook wel een “hersenaanval” genoemd) en andere aan hart- en vaatziekten gerelateerde problemen groter worden. Ouder wordende harten hebben namelijk een grotere kans om te verstijven. Verder kunnen de aderen dan gemakkelijker verkalken, spierweefsel kan gaan verdikken en verstijven, er kunnen afwijkingen ontstaan in het geleidingssysteem en de hartkleppen kunnen niet meer optimaal hun werk doen.
Waardoor wordt een hart ‘oud’?
Ondanks het feit dat genen bij kunnen dragen, zijn het toch vooral de risicofactoren voor hartziekten die ervoor zorgen dat een hart voortijdig veroudert. Hoe meer risicofactoren je hebt en hoe ernstiger deze zijn, hoe ouder je hart is. Hoewel sommige van deze risicofactoren niet veranderd kunnen worden, kun je het gros toch zelf in de hand houden. De volgende risicofactoren hebben invloed op de leeftijd van je hart:
- Chronologische leeftijd: de kans op de ontwikkeling van een hartziekte begint te stijgen na de leeftijd van 55 wanneer de bloedvaten beginnen te verstijven en een levenslange opeenhoping van plaque in de slagaders de bloedstroom gaat verstoren.
- Geslacht. Mannen zullen circa 0 jaar eerder een hartziekte krijgen dan vrouwen. Vrouwen worden in de regel beschermd door het geslachtshormoon oestrogeen tot na de menopauze, op dat moment zal dit risico op hartaandoeningen dat van mannen weer inhalen.
- Familiegeschiedenis. De kans op de ontwikkeling van hartaandoeningen neemt toe wanneer je vader of broer voor de leeftijd van 55, of je moeder of zus voor de leeftijd van 65 jaar, ermee werd gediagnosticeerd.
- Bloeddruk. Je hart veroudert op het moment dat je bloeddruk hoger wordt dan 120/80 mm Hg.
- Cholesterol. Hoe hoger je cholesterolgehalte in je bloed is, hoe ouder je hart zal zijn.
- Roken. Ongeacht welke mate van roken er op jou van toepassing is, roken zal de kans op het ontstaan van een hartaanval altijd verhogen. Zelfs de blootstelling aan de rook van een ander kan al gevaar opleveren voor jouw gezondheid.
- Gewicht. Extra lichaamsgewicht zal een extra belasting vormen voor je hartspier.
- Diabetes. Op het moment dat je lijdt aan diabetes of prediabetes, dan loop je een grotere kans op het ontwikkelen van allerlei hartproblemen.
Draai de leeftijd van je hart terug
Ouder worden wil niet per definitie zeggen dat je geen gezond hart meer kunt hebben. Je bent nooit te oud om de risicofactoren waar je mee te maken hebt te verminderen, en dus ook de leeftijd van je hart terug te draaien. Hieronder hebben we zeven dingen voor je op een rijtje gezet die je kunt doen om je hart weer wat jonger te maken:
- Houd chronische ziekten of aandoeningen onder controle. Een groot aantal hart- en vaatziekten waar oudere mensen mee te maken hebben, worden veroorzaakt door andere ziekten die verband houden met het proces van de veroudering, dan door het ouder worden op zich. Het is bijvoorbeeld niet ongebruikelijk om een hoge bloeddruk te ontwikkelen naarmate je ouder wordt, maar dit is tevens een bekende risicofactor voor het ontstaan van hartaandoeningen. Door je bloeddruk binnen het normale marges te houden, kun je je risico tot een minimum beperken. Dit geldt eveneens voor diabetes en een hoog cholesterolgehalte. Andere ziekten, zoals schildklieraandoeningen, en bepaalde geneesmiddelen kunnen het hart zwakker maken. Om die reden is het noodzakelijk dat er regelmatig controles uitgevoerd worden, het behandelplan van je arts wordt gevolgd en je geneesmiddelen worden gebruikt zoals dat is voorgeschreven.
- Houd een normaal lichaamsgewicht aan. Probeer in plaats van steeds weer één van de talloze crashdiëten uit te proberen, meer voedsel te eten dat goed voor je is, zoals zalm, bessen, noten en olijfolie, en minder van de dingen die juist slecht voor je zijn. Vergroot eveneens je dagelijkse hoeveelheid fruit en groenten, eet een heleboel vezels en wissel rood vlees in voor vis, kip en peulvruchten. Je hoeft echter je favoriete voedsel niet helemaal uit je leven te bannen, maar je moet wel zogenaamde transvetten vermijden en verzadigde vetten, zout en geraffineerde suiker slechts in uitzonderlijke gevallen op het menu zetten. Wanneer je af wilt vallen Als je af wilt vallen, dan dien je tussendoortjes te beperken of de porties van je favoriete eten te verkleinen.
- Wees actief. Het hart is een spier, dus die heeft de nodige training nodig om in vorm te blijven. Door lichamelijke oefeningen te doen zal de pompkracht van je hart worden vergroot en zal er meer zuurstof door heel je lichaam afgegeven kunnen worden. Regelmatige lichaamsbeweging helpt ook om je lichaamsgewicht en je bloeddruk in de hand te houden en stress te verminderen.
Het is overigens nooit te laat om met een trainingsprogramma te starten. Je moet er echter wel rekening mee houden dat je een programma gaat volgen dat specifiek op oudere mensen is afgestemd. Zelfs een simpel loopprogramma kan een enorme bijdrage leveren aan het verbeteren van de gezondheid van je hart. Verder dien je te vermijden om uren op een dag om zittend door te brengen en moet je een plan maken om vijf keer per week minstens 20 tot 30 minuten te gaan trainen, zelfs wanneer je deze lichaamsbeweging in meerdere sessies verdeelt
Wanneer je een gezondheidsprobleem hebt dat beweging moeilijk maakt, dan dien je te zoeken naar een aangepast trainingsprogramma dat meer geschikt is voor jouw mogelijkheden. Om er zeker van te zijn dat je gezond genoeg bent om een bepaalde training te gaan volgen, doe je er altijd goed aan om eerst met je huisarts te overleggen.
- Stop direct met roken. Dit is absoluut geen punt van discussie of compromissen sluiten. Het is namelijk een absolute noodzaak om je hart optimaal te beschermen. Roken is immers een belangrijke oorzaak van atherosclerose, een ziekte die de hoeveelheid plaque in je bloedvaten toe laat nemen. De plaque beperkt de bloedtoevoer naar je hart en andere organen en kan bovendien losraken van de vaatwand, waardoor er een stolsel ontstaat dat de bloedstroom volledig kan blokkeren. Dit kan op zijn beurt weer leiden tot het ontstaan van een hartaanval, een beroerte of nierfalen.
Rookwaren, zoals sigaretten, zijn erg verslavend en stoppen met roken is dan ook zeker niet eenvoudig. De gemiddelde persoon probeert 7 keer om van het roken af te komen voordat het ook echt lukt. Je kansen op succes worden echter aanzienlijk groter op het moment dat je tegelijkertijd drie verschillende hulpmiddelen gebruikt om je het stoppen met roken wat te vergemakkelijken. Bovendien dien je je arts op de hoogte te brengen van je plan om te stoppen en vraag om begeleiding, bijvoorbeeld in de vorm van een afbouwplan.
- Drink niet veel alcohol. De invloed van alcohol op je algehele gezondheid is immers negatief, bijvoorbeeld doordat je er verslaafd aan kunt raken, er een heleboel calorieën in elk drankje zitten en je organen, zoals je lever er schade door op kunnen lopen (wanneer je inname van alcohol overmatig is).
- Regelmatige controles met onder andere bloedonderzoeken kunnen helpen bij het herkennen van hartproblemen nog voordat deze een hartaanval of beroerte zullen gaan veroorzaken. Dit soort onderzoeken zouden al op jonge leeftijd dienen te beginnen en door moeten gaan tot op hoge leeftijd. Je dient er verder voor te zorgen dat je weet hoe vaak je je medicijnen in dient te nemen en wanneer je bepaalde bloedonderzoeken moet ondergaan, in het bijzonder wanneer je een chronische aandoening heeft.
- Negeer abnormale symptomen niet. Je dient dan ook goed naar je lichaam te luisteren. Wanneer je last krijgt van één van de onderstaande symptomen, dan dien je direct contact op te nemen met je huisarts. Dit zijn namelijk geen gewone tekenen van veroudering en kunnen signalen zijn dat er iets anders met je aan de hand is:
- Kortademigheid,
- Zwelling (door de ophoping van vocht, ook wel oedeem genoemd) in de benen,
- Pijn op de borst,
- Gevoel van onheil,
- Onverklaarbare vermoeidheid,
- Acute verandering in inspanningstolerantie,
- Hartkloppingen,
- Verwardheid,
- Duizeligheid.
Door je hart gezond te houden, zul je je kans vergroten dat je niet in hoeft te boeten op je oude dag, maar dat je er lekker van kunt gaan genieten.
