Er zijn twee goede redenen om te leren op welke manier je een hartaanval kunt overleven. De eerste reden is dat de kans erg groot is dat jij, of iemand waar je veel van houdt, tijdens je leven met een hartaanval te maken krijgt. De tweede reden, de kans dat je deze hartaanval overleeft, zal afhangen van de dingen die jij en je artsen in de eerste uren doet.
Wat is een hartaanval?
Een hartaanval, ook wel een myocardiaal infarct (MI) genoemd, is de meest ernstige vorm van het acuut coronair syndroom (ACS). Zoals bij alle vormen van ACS, is een hartaanval in de meeste gevallen het gevolg van het losraken van atherosclerotische plaque in een kransslagader (dit zijn de slagaders die zuurstof naar de hartspier toevoeren). Door de afscheuring van plaque ontstaat er een bloedstolsel, waardoor er een blokkade in de slagader zal worden gevormd. Het deel van de hartspier dat van zuurstof dient te worden voorzien door de geblokkeerde slagader begint dan dus af te sterven. Terwijl een hartaanval vast zal worden gesteld op het ogenblik dat er een deel van de hartspier afsterft.
Wat zijn de gevolgen van een hartaanval?
In hoge mate zal de afloop van een hartaanval afhangen van de mate waarin de hartspier afsterft. Het deel van de hartspier dat afsterft, is gerelateerd aan welke kransslagader geblokkeerd is, op welke plek in de slagader de blokkade aanwezig is en (mogelijk het meest belangrijke) hoeveel tijd er verstrijkt voordat de slagader weer kan worden geopend door middel van een behandeling. Een verstopping aan het begin van een slagader beïnvloedt dan ook een groter deel van de hartspier dan een blokkade die verderop in dezelfde slagader aanwezig is. Een blokkade die vijf of zes uur aan blijft houden, zal aanzienlijk meer hartspier af laten sterven dan een blokkade die binnen twee of drie uur weer kan worden teruggedraaid.
Indien de mate van schade aan de hartspier ernstig is, dan is het mogelijk om acuut hartfalen te ontwikkelen tijdens het hartinfarct zelf, wat een erg gevaarlijke aandoening is. Op het ogenblik dat de mate van hartschade minder groot is, maar nog altijd wel significant genoemd kan worden, kan later nog altijd hartfalen optreden. Dus, het nemen van maatregelen om hartfalen te voorkomen na het doormaken van een hartaanval, of agressief hartfalen te behandelen mocht het zich acuut ontwikkelen, is een uiterst belangrijk aspect bij de behandeling van een hartaanval.
Een hartaanval kan ook gevaarlijke hartritmestoornissen tot gevolg hebben. Tijdens de acute hartaanval treedt namelijk elektrische instabiliteit op die ventriculaire tachycardie (VT) en ventriculaire fibrillatie (VF) kan veroorzaken. Later kan het littekenweefsel dat het gevolg is van het genezingsproces een permanente elektrische instabiliteit met zich meebrengen. Helaas zijn een hartstilstand en acuut overlijden risico’s die zowel bij een acute hartaanval als (tot op zekere hoogte) na een volledig herstel aanwezig zijn.
Waarom zijn de eerste uren van een hartaanval van cruciaal belang?
Voor iedereen die een hartaanval doormaakt, is het om twee redenen absoluut noodzakelijk om snel medische hulp in te schakelen:
- De meeste gevallen van een hartstilstand die worden gezien als er sprake is van een acute hartaanval treden op in de eerste uren. Wanneer een hartstilstand optreedt nadat de patiënt met de hartaanval in het ziekenhuis is aangekomen, dan is er een uitstekende kans dat deze met succes kan worden behandeld; in andere gevallen zal de kans om een hartstilstand te overleven zeer klein.
- Zowel de korte- als de lange termijn gevolgen van een hartaanval worden voor een groot deel bepaald door de mate waarin de hartspier afsterft. Bij een snelle- en drastische medische behandeling kan de geblokkeerde slagader in de meeste gevallen snel weer open worden gemaakt, waardoor het grootste deel van de hartspier die het risico loopt om af te sterven, gespaard wordt. Wanneer de behandeling binnen drie of vier uur in gang wordt gezet, kan veel van de permanente schade aan de hartspier worden vermeden. Maar als de behandeling langer dan vijf of zes uur uit wordt gesteld, zal het deel van hartspier die kan worden gespaard aanzienlijk afnemen. Na een tijdsbestek van circa 12 uur zal de schade aan het hart in de regel helaas onomkeerbaar zijn.
Wanneer je denkt dat je wellicht een hartaanval doormaakt
Om snelle- en passende medische zorg te krijgen, dienen er twee dingen te gebeuren.
- Het is een vereiste dat je de tekenen van een hartaanval kent en met spoed medische hulp inschakelt op het ogenblik dat je denkt dat je er een doormaakt. Ondanks het feit dat pijn op de borst het “klassieke” symptoom is van een hartaanval, kunnen behalve symptomen op (of op een andere plaats dan) de borst optreden. Deze kunnen een onverklaarbaar acuut gevoel van intense angst inhouden, maar even goed overmatig zweten, kortademigheid, een onaangenaam gevoel in de kaak, de nek, de schouders of de armen zijn. Ook kun je last krijgen van symptomen die lijken op het hebben van brandend maagzuur. Iedereen die bekend is met risicofactoren ten aanzien van coronaire hartziekte dient altijd bijzonder alert te zijn op één van de eerder genoemde symptomen. Wanneer je denkt dat er een kans bestaat dat je een hartaanval doormaakt, dan dien je zo snel mogelijk medische hulp inroepen. Minuten kunnen in een dergelijk geval zelfs het verschil maken tussen een gezond leven of een blijvende invaliditeit of zelfs een fatale afloop.
- Het is noodzakelijk dat je direct medische zorg krijgt die je nodig hebt. Het is dus zaak dat het medische personeel dat voor je zorgt, de juiste dingen doet en bovendien snel handelt. Je mag immers niet vergeten dat elke minuut in dit geval cruciaal is. Je moet er dan ook voor zorgen dat de eerste artsen die je ziet, weten dat je je zorgen maakt over een mogelijke hartaanval en dat ze de mogelijkheid ook werkelijk serieus nemen. In het algemeen zullen zij, zodra het medisch personeel in is gespeeld op deze diagnose, snel tot handelen overgaan om de juiste diagnose te stellen, en wanneer een hartaanval inderdaad gaande is, om behandeling in gang te zetten. Gewoon zeggen dat je vermoedt dat er een hartaanval gaande is, zal vaak voldoende zijn. Te veel mensen met een hartaanval echter zullen vaak proberen hun symptomen te bagatelliseren op het ogenblik dat ze een arts zien en zoiets zeggen als: “Het is waarschijnlijk alleen maar brandend maagzuur.” Dit zeggen is overigens niet verstandig want elke minuut is van levensbelang in dit geval. Laat de arts beter direct van start gaan met het controleren op een mogelijke hartaanval. Als het gewoon brandend maagzuur blijkt te zijn, dan komt het medisch personeel daar meest snel achter. Het zijn juist de mensen die hun klachten serieus nemen en snel weten te handelen, die de beste kans hebben om een hartaanval in een goede gezondheid te overleven.
