De ziekte van Chagas in het hart

De ziekte van Chagas in het hart dient te worden gezien als een vorm van hartfalen die in het bijzonder vaak in Zuid-Amerika waar wordt genomen. In feite is de ziekte van Chagas naast een coronaire hartziekte ook de meest voorkomende oorzaak van hartfalen in dit deel van de wereld.

Oorzaken van de ziekte van Chagas

De ziekte van Chagas in het hart is het gevolg van een infectie die veroorzaakt is door een parasiet Trypanosoma cruzi (T. cruzi). Dit is een zogenaamde protozoair organisme en de ziekte kan op iemand over worden gedrag als hij, of zij, is gebeten door de Triatomine parasiet, die de verantwoordelijke parasiet bij zich draagt. Deze parasiet zal vervolgens door het besmette dier over worden gedragen waanneer deze een mens bijt. Insecten die de parasiet bij zich dragen komen veel voor op het platteland, in het bijzonder in huizen die gemaakt zijn van leem, modder, stro of riet. Mensen worden in de regel ’s nachts gebeten, en vaak dus ook besmet, in hun slaap. Gelukkig komt de ziekte van Chagas niet veel voor bij mensen die in steden wonen en blijft de ziekte doorgaans beperkt tot gebieden op het platteland van Zuid-Amerika.

Nadat er een infectie plaats heeft gevonden met Trypanosoma cruzi parasiet, dan zal de ziekte van Chagas zich gewoonlijk openbaren als een initiële acute fase, die vervolgens over zal gaan in een chronische fase. Hartproblemen kunnen echter in allebei deze fasen ontstaan, maar worden wel vaker waargenomen in de chronische fase van de ziekte van Chagas.

Acute fase van de ziekte van Chagas

Op het ogenblik dat iemand is geïnfecteerd met de Trypanosoma cruzi parasiet, dan zal het meestal één tot zestien weken duren voordat hij, of zij, last krijgt van de acute vorm van de ziekte van Chagas. Deze fase van de ziekte van Chagas zal zich in de regel manifesteren als een niet-specifieke, griepachtige ziekte die vaak gekenmerkt worden door klachten zoals koorts en spierpijn. Deze fase is meestal een vrij milde ziekte, maar kan wel twee tot zelfs drie maanden aan blijven houden.

In bepaalde gevallen kan de acute ziekte van Chagas het hart echter op een nadelige manier beïnvloeden. Mensen die lijden aan een hartaandoening hebben dan bijvoorbeeld klachten die duiden op acute myocarditis (een ontsteking van de hartspier) en kunnen eveneens last krijgen van acute pericarditis (een ontsteking van het hartzakje). Symptomen en tekenen van enige betrokkenheid van het hart bij de ziekte van Chagas kunnen zijn:

• pijn op de borst, 
• kortademigheid (dyspnoe),
• veranderingen wanneer een echocardiogram (ECG) wordt gemaakt,
• tekenen op een echocardiogram van vochtophoping rond het hart (pericardiale effusie) op een echocardiogram.

Over het algemeen zullen de hartproblemen, die waar worden genomen bij een geval van acute ziekte van Chagas, volledig verdwijnen na een paar maanden. Sommige mensen met die lijden aan acute ziekte van Chagas zullen echter snel een verandering doormaken naar de chronische vorm en te maken krijgen met hartfalen. Ongeveer 5 procent van deze mensen zullen zelfs komen te overlijden aan de acute ziekte van Chagas.

Chronischefase van de ziekte van Chagas

Nadat de acute fase van de ziekte van Chagas is verdwenen, zullen een heleboel mensen in de zogenaamde ‘chronische’ (of latente) fase van deze ziekte belanden. De chronische vorm van de ziekte van Chagas kenmerkt zich door een volledig gebrek aan symptomen of een gevoel van ziekte. Mensen die lijden aan deze vorm van de ziekte van Chagas lijken zich dan ook volkomen normaal en gezond te voelen. Tevens zal er geen afwijking worden gevonden tijdens een onderzoek (inclusief echocardiogram) van het hart. Bloedonderzoek zal echter wel aantonen dat deze mensen te kampen hebben met een chronische infectie als gevolg van de besmetting met de Trypanosoma cruzi. De chronische vorm van deze ziekte duurt doorgaans decennia, maar daar staat ook tegenover dat ruim de helft van de patiënten die deze vorm van de ziekte van Chagas hebben nooit een hartziekte zullen ontwikkelen.

Naast de kans op het ontwikkelen van hartaandoeningen, kunnen mensen die lijden aan de chronische vorm van de ziekte van Chagas ook ernstige aandoeningen van het maag-darmsysteem ontwikkelen. Zij kunnen in het bijzonder met ernstige stoornissen van de slokdarm te maken krijgen die gepaard gaat met pijn en problemen met slikken, tevens zal er sprake zijn van een bijzonder ernstige vorm van chronische constipatie.

Helaas ontwikkelen een groot aantal mensen dat lijden aan de chronische vorm van de ziekte van Chagas wel een hartziekte. Hartziekten die het gevolg zijn van de ziekte van Chagas openbaren zich doorgaans minstens vijf jaar na het ontstaan van de acute ziekte. Soms blijft de hartziekte zelfs nog veel langer weg. Indien er een hartziekte optreedt als gevolg van de ziekte van Chagas dan kan er worden gesproken van een erg duidelijk probleem dat in een heleboel gevallen resulteert in ernstige invaliditeit, en in het meest erge geval zelfs tot het overlijden van de patiënt in kwestie.

Definitie van de ziekte van Chagas in het hart

De ziekte van Chagas in het hart is een vorm van gedilateerde cardiomyopathie (vergroting van het hart vanwege een verzwakking van de hartspier). Om die reden is, op het moment dat de ziekte optreedt, de klinische manifestaties voor het leeuwendeel niet te onderscheiden van enige andere vorm van ernstig hartfalen. Mensen die lijden aan de ziekte van Chagas in het hart zullen vaak te maken krijgen met een beperkende vorm van ademnood (dyspneu) bij lichamelijke inspanning, oedeem (zwelling) en extreme vermoeidheid.

Verder zijn deze mensen extra gevoelig voor ernstige en gevaarlijke hartritmestoornissen, zowel bradycardie (een te traag hartritme) als tachycardie (een te snel hartritme), en kunnen er hartkloppingen, episodes van duizeligheid en syncope (flauwvallen of bewustzijnsverlies) zich manifesteren. Een acuut overlijden als gevolg van de hartritmestoornissen is een belangrijke bedreiging voor mensen die lijden aan de ziekte van Chagas in het hart.

De behandeling van de ziekte van Chagas omhelst:

• de behandeling van de infectie die veroorzaakt is door de Trypanosoma cruzi parasiet,
• de behandeling van het hartfalen,
• de behandeling van de hartritmestoornissen,
• het voorkomen van een ​​acuut overlijden.

De parasitaire infectie behandelen

Deskundigen zijn het erover eens dat het van cruciaal belang is om mensen die lijden aan de acute vorm van de ziekte van Chagas, en zij die wellicht in een vroeg stadium van de chronische vorm van deze ziekte zitten, te behandelen met behulp van antiparasitaire geneesmiddelen waarbij de behandeling specifiek gericht zal zijn op de Trypanosoma cruzi parasiet. De twee medicamenten die effectief kunnen zijn tegen deze parasiet zijn benznidazol en nifurtimox. Allebei de geneesmiddelen veroorzaken zullen echter vaak zorgen voor een forse toxiciteit en daarnaast is geen van beide middelen goedgekeurd voor menselijk gebruik. Indien je toch met deze medicamenten behandeld wilt worden, zul je deze middelen rechtstreeks bij de producent dienen te kopen.

Je moet je echter ook bedenken dat de bewijzen schaars zijn als het gaat om de behandeling van volwassenen met een chronische vorm van de ziekte van Chagas met behulp van een antiparasitaire aanpak. Ook kunnen er niet veel bewijzen worden gevonden voor een meetbare verbetering. Om die reden zal het gros van de deskundigen je niet aanraden om deze middelen te gaan gebruiken als volwassene met een niet-acute vorm van de ziekte van Chagas. Blijkbaar is tegen de tijd dat de ziekte van Chagas chronisch wordt, de infectie met de Trypanosoma cruzi parasiet niet langer “actief” en kan een antiparasitaire behandeling het verloop van de ziekte niet meer wijzigen. Aan de andere kant lijken kinderen met de chronische vorm van de ziekte van Chagas wel baat te hebben bij het gebruik van eerder genoemde antiparasitaire middelen en zullen de meeste deskundigen wel aanraden om deze groep met de genoemde medicamenten te behandelen.

Hartfalen behandelen

Het behandelen van hartfalen dat het gevolg is van de ziekte van Chagas lijkt sterk op het behandelen van hartfalen dat in verband kan worden gebracht met enige andere oorzaak van gedilateerde cardiomyopathie. Medische behandeling houdt in de meeste gevallen dan ook in: het behandelen met behulp van:

• bètablokkers, 
• ACE-remmers,
• Daarnaast zullen diuretica worden ingezet om oedeem (vochtophoping) en kortademigheid mee terug te dringen.

Zogenaamde cardiale resynchronisatietherapie (CRT) lijkt even nuttig te zijn bij de ziekte van Chagas in het hart als bij iedere andere vorm van hartfalen. De bruikbaarheid van CRT bij het behandelen van hartfalen is echter voor een groot deel beperkt tot de groep mensen waarbij het bundeltakblok is verdwenen, ongeacht of zij lijden aan de ziekte van Chagas of dat er sprake is van enige andere vorm van gedilateerde cardiomyopathie. Helaas is bij de ziekte van Chagas CRT vaker minder geschikt gebleken voor veel mensen die lijden aan hartfalen als gevolg van de ziekte van Chagas, in vergelijking tot de overige vormen van hartfalen.

Mensen met de ziekte van Chagas lijken het echter even goed te doen na een uitgevoerde harttransplantatie als patiënten die last hadden van overige vormen van hartfalen. Een belangrijke reden tot zorg bij de uitvoering van een transplantatie-ingreep bij mensen die leden aan de ziekte van Chagas in het hart was dat de benodigde immunosuppressieve therapie na de transplantatie de Trypanosoma cruzi-infectie weer actief kan worden. Klinische onderzoeken hebben echter aan weten te tonen dat een dergelijke reactivering na een transplantatie een uiterst sporadisch probleem lijkt te zijn bij de ziekte van Chagas in het hart.

De kans op een trombo-embolie (een aandoening die dikwijls een diepe veneuze trombose, een longembolie of beroerte tot gevolg kan hebben), is echter altijd groter bij alle patiënten met hartfalen, maar lijkt desondanks een bijzonder groot risico te vormen voor personen die lijden aan de ziekte van Chagas in het hart. De meeste mensen met de ziekte van Chagas in het hart dienen één van de anticoagulantia of profylactisch aspirine te gaan gebruiken om dit tot een minimum te beperken.

Het behandelen van hartritmestoornissen en het voorkomen van een acuut overlijden

Een behandeling die ernstige hartritmestoornissen of een acuut overlijden moet voorkomen, is dikwijls noodzakelijk voor mensen die lijden aan de ziekte van Chagas in het hart vanwege het feit dat deze een verhoogd risico hebben op zowel bradycardie (traag hartritme) als tachycardie (snel hartritme).

Bradycardie komt met enige regelmaat voor bij mensen met de ziekte van Chagas. Deze bradycardie is het gevolg van zowel de aantasting van de sinusknoop als door het aanwezige hartblok. Indien het tragere hartritme klachten veroorzaakt, of wanneer het lijkt dat hierdoor ernstige symptomen, zoals syncope, worden veroorzaakt, dan is een behandeling met behulp van een pacemaker bittere noodzaak.

De grootste zorg met betrekking tot hartritmestoornissen bij mensen met de ziekte van Chagas in het hart is echter een acuut overlijden als gevolg van ventriculaire tachycardie of door boezemfibrillatie. De kans op het krijgen van deze levensbedreigende hartritmestoornissen houdt immers verband met de ernst van de schade die door de ziekte van Chagas aan het hart wordt aangericht.

Indien de werking van het hart zo beperkt is dat deze gevaarlijke ritmestoornissen buitengewoon waarschijnlijk op zullen treden, dan dient er een implanteerbare defibrillator sterk in overweging worden genomen. In het bijzonder in Zuid-Amerika, waar een behandeling met een implanteerbare defibrillator meestal niet direct beschikbaar is, zullen mensen die lijden aan de ziekte van Chagas zeer waarschijnlijk worden behandeld met de anti-aritmicum amiodaron als alternatief om zo te proberen de kans op een acuut overlijden te verkleinen.

Slotopmerking

De ziekte van Chagas in het hart is een zeer ernstige ziekte, net zoals hartfalen door welke andere oorzaak dan ook. Net zoals bij alle overige vormen van hartfalen, kunnen de symptomen echter sterk verminderd worden, kan de kwaliteit van leven aanzienlijk worden verbeterd en ook kan de kans op overleving worden vergroot wanneer er agressieve, moderne behandelingmethoden in worden gezet.