Op plaatsen waar mensen samen dienen te werken, is empathie een kracht die ervoor zorgt dat de orde kan worden gehandhaafd en dat er samenwerking mogelijk is. Empathie is namelijk het mechanisme dat mensen in staat stelt om anderen te begrijpen en met hen om te gaan. Daarnaast is empathie als het ware een noodzakelijk voorstadium van eventuele gevoelens van intimiteit, vertrouwen en verbondenheid. Empathie is bovendien het gevoel dat het voor een mens lastig maakt om een oogje toe te knijpen voor het leed van een ander.
Het zal je dan ook waarschijnlijk niet verbazen dat empathische mensen van een aantal geluksvoordelen zullen genieten.
Empathie moedigt vaak onbaatzuchtig gedrag aan, en op empathie gebaseerde vriendelijkheid heeft aangetoond dat het:
- de samenwerking verbetert,
- de neiging tot vergeving verhoogt,
- relaties zal versterken,
- agressiviteit zal verminderen,
- het hebben van vooroordelen vermindert,
- de mentale- en lichamelijke gezondheid verbetert.
Onderzoek heeft aan kunnen tonen dat mensen die gelukkiger zijn, minder geneigd zijn om zich bewust te zijn van de negatieve gevoelens bij anderen, ondanks dat ze over zichzelf zeggen dat ze meer empathisch zijn. Het is echter mogelijk om empathie te trainen, ongeacht in welke stemming je ook bent, zodat je niet alleen jezelf, maar ook anderen gelukkiger kan maken.
Hieronder hebben we de 3 meest belangrijke onderdelen van empathie voor je op een rijtje gezet en daarnaast een aantal tips voor je verzameld die je gemakkelijk kunt testen op de mensen je directe omgeving.
Maak luisteren tot een prioriteit
Voordat je je met de gevoelens van een ander kunt verbinden, dien je eerst te herkennen wat dat gevoel precies is. Je moet je bovendien eens afvragen hoe vaak je werkelijk goed luisteren als prioriteit stelt tijdens een gesprek. Op het moment dat een goede vriend je opbelt en je vertelt over hoe stressvol zijn werk was, of hoe zwaar het leven is geworden sinds hij onlangs is gescheiden, dan zal de emotie in zijn stem in de regel al snel je aandacht vast weten te houden.
Het wordt echter een stuk lastiger wanneer er gesprekken plaatsvinden waarbij je te maken krijgt met allerlei afleidingen en waar het minder duidelijk is wat de emotionele lading is. Empathie begint dan ook pas op het ogenblik dat je de intentie hebben om naar de aanwezige emotie te luisteren. Een van de barrières die de meeste mensen hebben om bij een ander de aandacht op de emotie te kunnen richten, is de emotie die zich bij henzelf op dat moment het meest duidelijk heeft gemanifesteerd. Wanneer je een gesprek hebt en enkel naar je eigen gevoelens kijkt en hoe je deze kunt overbrengen op je gesprekspartner, dan zal er niet voldoende aandacht overblijven om te zien wat er bij de ander gebeurt.
Methode om empathie te ontwikkelen
Om empathie op te kunnen bouwen, is het goed om met vreemden te praten. Het is dus zaak dat je gesprekken aanknoopt met mensen die je onderweg tegenkomt en waar je tijdens je dagelijkse activiteiten mee te maken krijgt. De medewerker van de supermarkt of de vrouw die naast je in de bus zit. Besteed, tijdens het gesprek dat je voert, in het bijzonder aandacht aan de gevoelens van je gesprekspartner. Let hierbij ook op de lichaamstaal en de toon die in de stem te horen is. Je zult op die manier namelijk de subtiele veranderingen van energie op kunnen vangen. Je moet proberen om allerlei afleidingen en je eigen gevoelens, die dus eenvoudig je aandacht kunnen trekken in de hand houden, en juist werken aan het emotioneel afgestemd blijven op de ander gedurende het gesprek.
Deel de gevoelens van de ander
Zodra je een emotie in een andere persoon herkent, dan zal empathie ervoor zorgen dat je jezelf prima kunt verplaatsen in de schoenen van de ander. Empathie hebben betekent niet dat je ook moet voelen in deze situatie. Je zult erdoor even buiten je eigen gevoelens komen te staan en enige tijd de emotie van de ander over gaan nemen. Bepaalde onderzoeken vermoeden dat je daartoe in staat bent dankzij zogenaamde spiegelneuronen, de hersenen geven dan signalen af waardoor je geprikkeld wordt om te zien hoe de ander een bepaald gevoel ervaart.
Spiegelneuronen zullen ervoor zorgen dat je hart sneller gaat kloppen als je een bepaalde sporter bewondert die door een stadion rent tijdens je favoriete sportevenement. Of je zult een beetje terugdeinzen van de pijn tijdens het kijken naar ongelukkige blunders op “America’s Funniest Home Videos”. Op het ogenblik dat je je verdiept in het verdriet, de pijn of de irritatie van iemand anders, dan kun je niet alleen maar roerloos naast deze persoon blijven staan en hem, of haar, troosten met wat extra begrip, maar je geeft eveneens een signaal af dat je bereid om hetzelfde gevoel van pijn over te nemen, zodat de persoon in kwestie niet de enige zal zijn die dit door hoeft te maken.
Stel jezelf open
Empathische verbindingen zijn altijd tweerichtingsverkeer en terwijl je jezelf toestaat om de emoties van een ander volledig in je op te nemen, zul je je relaties verbeteren omdat je bereid bent om je helemaal in te leven in de ander en daarnaast ook nog eens je kwetsbaar op durft te stellen. Wanneer je je eigen gevoelen deelt, bijvoorbeeld gevoelens van schuld, angst en schaamte, dan maak je het voor de ander mogelijk om zich in jouw situatie in te leven.
Kwetsbaar zijn, zal op twee manieren je eigen empathisch vermogen sterker maken:
- je kunt de kracht van empathie voelen op momenten dat anderen dit naar je laten zien, maar ook zal je betrokkenheid wanneer je empathisch bent tegenover anderen sterker worden.
- je vindt meer zelfvertrouwen door lastige gesprekken te voeren in gesprekken met anderen. Het is namelijk niet eenvoudig om een gesprek te voeren als je pijnlijke emoties vast blijft houden, maar wanneer je je empathisch vermogen bewust in jezelf gaat trainen door gebruik te maken van de kansen op ogenblikken dat je een emotie met een ander deelt, dan zul je uiteindelijk beter voorbereid zijn op het ontvangen van empathie van een ander.
Verlicht het leed van een ander door in actie te komen
Wanneer empathie uitgaat van het meevoelen in een negatieve emotie, dan kan een gevoel van troost of geluk dit lijden vaak wat verlichten. Op het ogenblik dat je je diep bedroefd voelt om de slachtoffers van een natuurramp, dan zul je veel eerder jezelf in hun situatie kunnen verplaatsen. Ondanks dat je niet in hun schoenen staat kun je toch die belangrijk onderscheid maken. Alleen al het mee kunnen voelen van de pijn van een ander, terwijl het een gevoel dat erbij hoort ervaren en begrijpen tijdens het communiceren, zal echter niet ertoe leiden dat je het welzijn van de ander daadwerkelijk kunt verbeteren. Het voordeel van weten wat een ander doormaakt, is dat je beter kunt bepalen wat de persoon in kwestie nodig heeft. Omdat empathie verder betekent dat je een bepaald gevoel overneemt, maar niet de moeilijke situatie meemaakt die er daar de oorzaak van was, ben je doorgaans niet altijd in staat om hulp te bieden. Met andere woorden: empathie is noodzakelijk om het meest effectief te kunnen handelen en het welzijn van een ander te maximaliseren, je kunt dan immers zowel de pijn van een ander voelen als ook het besef hebben dat je zelf niet door dit lot getroffen bent en wellicht iets aan het leed van de ander kunt doen.
In een onderzoek waarbij deelnemers een andere persoon elektrische schokken zagen krijgen en een keuze kregen om hem, of haar, te helpen door de resterende schokken zelf op te vangen, waren mensen met een groot inlevingsvermogen eerder geneigd om in actie komen en hulp te bieden, zelfs als ze simpelweg weg konden lopen en niet meer om hoefde te kijken. Effectieve empathie stelt de deelnemers aan het onderzoek echter in staat om de pijn van de schok voldoende te kunnen inbeelden om hulp te bieden, maar niet in die mate dat ze bereid zijn om ze zelf te ontvangen.
Onderneem actie
Op het moment dat je emoties van pijn overneemt, dan dien je voldoende jezelf te kunnen blijven om te kunnen beoordelen of je wel de pijn beter kunt verlichten, of dat nu wil zeggen dat je een vriend troost moet bieden, een klein cadeautje dient te kopen voor iemand die het nodig heeft of geld gaat doneren om de slachtoffers van een natuurramp mee te kunnen helpen, je zult de empathie altijd effectiever maken wanneer je dit gevoel gebruikt als motivatie om iets te doen. Wanneer je weet dat iemand anders een moeilijke tijd doormaakt, dan kun je naar hem, of haar, luisteren en je meeleven met deze persoon delen, maar eveneens bepalen wat je daadwerkelijk kunt doen om hulp te bieden. Het tonen van empathie betekent namelijk dat je voor een positieve verandering voor anderen wilt gaan zorgen. Om die reden is het mooie van empathie dat op momenten dat andere mensen weer beginnen op te fleuren, je dat zelf ook gaat doen.