Posttraumatische stressstoornis (PTSS)

Psychisch

Een posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een geestelijke gezondheidstoestand die het gevolg is van een beangstigende gebeurtenis, die je zelf hebt ervaren of waar je getuige van bent geweest. Symptomen van een posttraumatische stressstoornis (PTSS) kunnen zijn:

het ervaren van flashbacks,
het hebben van nachtmerries,
het hebben van ernstige angsten,
het hebben van gedachten aan de gebeurtenis die je zelf niet in de hand hebt.

De meeste mensen die traumatische gebeurtenissen meemaken, kunnen tijdelijk moeite hebben met zich aanpassen aan, en het omgaan met, hun omgeving maar na verloop van tijd en goedvoor zichzelf zorgen, zullen deze personen doorgaans weer beter worden. Indien de symptomen erger zijn geworden, dan kan het wel maanden of zelfs jaren gaan duren en kan een traumatische ervaring zelfs je dagelijkse functioneren in de war sturen, in dat geval kan er sprake zijn van een posttraumatische stressstoornis (PTSS).

Een effectieve behandeling ondergaan nadat je symptomen van PTSS hebt ontwikkeld kan van cruciaal belang zijn om de symptomen weer af te laten nemen en ook je eigen functioneren te verbeteren.

Symptomen van een posttraumatische stressstoornis

De symptomen van een posttraumatische stressstoornis kunnen binnen een maand na het doormaken van een traumatische gebeurtenis zich manifesteren, maar in sommige gevallen verschijnen deze echter pas jaren na de verantwoordelijke gebeurtenis(sen). De symptomen die horen bij een posttraumatische stressstoornis brengen aanzienlijke problemen met zich mee op sociaal gebied, in werksituaties en in relaties. De symptomen kunnen eveneens een negatieve uitwerking hebben op je vermogen om je normale dagelijkse taken uit te voeren.

De symptomen van een posttraumatische stressstoornis worden in de regel gegroepeerd worden in vier vormen:

Herinneringen die niet willen vervagen of verdwijnen,
Vermijding van bepaalde situaties,
Negatieve veranderingen in het denken en de gemoedstoestand
Veranderingen in zowel lichamelijke- als emotionele reacties.

De symptomen die kenmerkend zijn voor een posttraumatische stressstoornis kunnen in de loop van de tijd variëren of van persoon tot persoon uiteenlopen.

Herinneringen die niet willen vervagen of verdwijnen

Symptomen die te wijten zijn aan herinneringen die niet willen vervagen of verdwijnen, kunnen zijn:

Steeds terugkerende, ongewenste vervelende herinneringen aan de traumatische gebeurtenis,
Het herbeleven van de traumatische gebeurtenis alsof alles opnieuw gebeurt (flashbacks),
Angstige dromen of nachtmerries hebben die gaan over de traumatische gebeurtenis,
Het ervaren van ernstige emotionele spanningen of het hebben van lichamelijke reacties op iets dat je herinnert aan de traumatische gebeurtenis.

Vermijding van bepaalde situaties

Symptomen die verband houden met het vermijden van bepaalde situaties kunnen zijn:

Het proberen te vermijden om te denken aan de traumatische gebeurtenis,
Het proberen om te vermijden om te praten over de traumatische gebeurtenis
Plaatsen, activiteiten of personen vermijden die je herinneren aan de traumatische gebeurtenis.

Negatieve veranderingen in het denken en de gemoedstoestand

Symptomen die betrekking hebben op negatieve veranderingen in het denken en de gemoedstoestand kunnen zijn:

Negatieve gedachten hebben over jezelf, maar eveneens over andere personen of de wereld in het algemeen,
Je hopeloos voelen ten aanzien van de toekomst,
Geheugenproblemen, zoals het niet kunnen onthouden van belangrijke aspecten van de traumatische gebeurtenis,
Moeilijkheden ondervinden bij het onderhouden van hechte relaties,
Je losmaken van familieleden en vrienden,
Een gebrek aan interesse ontwikkelen ten aanzien van activiteiten waar je ooit wel van kon genieten,
Het moeilijk vinden om positieve emoties te ervaren,
Een gevoel hebben emotioneel gevoelloos te zijn.

Veranderingen in zowel lichamelijke- als emotionele reacties

Symptomen van veranderingen in lichamelijke- en emotionele reacties kunnen zijn:

Gemakkelijk schrikken,
Gemakkelijk bang zijn
Altijd op alert zijn voor een mogelijk gevaar of een eventuele bedreigende situatie,
Zelfdestructief gedrag vertonen, zoals overmatig alcohol drinken of te hard rijden in het verkeer,
Problemen hebben met slapen,
Concentratieproblemen hebben,
Prikkelbaar zijn, boze uitbarstingen hebben of agressief gedrag vertonen,
Overweldigende schuld- of schaamtegevoelens hebben.

Bij kinderen die zes jaar en jonger zijn, kunnen de volgende symptomen ontstaan als gevolg van een posttraumatische stressstoornis:

Het naspelen van de traumatische gebeurtenis, of van bepaalde aspecten van deze traumatische gebeurtenis, tijdens het spelen,
Beangstigende dromen hebben, die al dan niet aspecten van de traumatische gebeurtenis kunnen bevatten.

De intensiteit van de symptomen van een posttraumatische stressstoornis

De symptomen een posttraumatische stressstoornis kunnen in de loop van de tijd variëren qua intensiteit. Je hebt mogelijk meer last van de symptomen van een posttraumatische stressstoornis op momenten dat je in het algemeen gespannen of gestrest bent, of als je herinneringen krijgt aan de dingen die je zijn overkomen. Je kunt bijvoorbeeld een auto horen keren en gevechtservaringen opnieuw beleven. Of wellicht kom je een bericht in de krant tegen dat gaat over een aanranding en voel je je overweldigd door de herinneringen aan het moment dat je zelf aan werd gevallen.

Wanneer moet je met een posttraumatische stressstoornis een arts raadplegen?

Zodra je voor de duur van meer dan een maand verontrustende gedachten en gevoelens hebt ten aanzien van een traumatische gebeurtenis, wanneer deze ernstig van aard zijn of indien je vindt dat je problemen ondervindt om je leven weer onder controle te krijgen, dan is het verstandig om je huisarts om raad te vragen, ook kun je advies inwinnen bij een andere deskundige die werkzaam is binnen de geestelijke gezondheidszorg. Door zo snel mogelijk een behandeling op te starten, kan namelijk worden voorkomen dat de symptomen die kenmerkend zijn voor een posttraumatische stressstoornis erger worden.

Bij gedachten aan zelfdoding

Op het ogenblik dat jij, of iemand in je directe omgeving, gedachten hebt aan zelfdoding, dan dien je direct hulp te zoeken op één van de volgende manieren:

Neem contact op met een goede vriend, een familielid of andere persoon die je vertrouwt.
Neem contact op met een pastoor, een dominee, een iman een voorganger, een spirituele leider of een ander persoon binnen je geloofsgemeenschap.
Bel een nummer van een zelfmoordhotline, in België is dat 1813 voor een gesprek of een verwijzing naar een deskundige therapeut.
Maak een afspraak met je huisarts of met een deskundige die werkzaam is binnen de geestelijke gezondheidszorg.

Wanneer dien je noodhulp te krijgen?

Op het ogenblik dat je denkt dat je jezelf pijn zult gaan doen, of dat je zelfmoord wilt gaan plegen, dan dien je direct de alarmlijn te bellen en de hulpdiensten in te schakelen.
Wanneer iemand in je directe omgeving het risico loopt om zelfmoord te gaan plegen of al een zelfmoordpoging heeft ondernomen, dan moet je ervoor zorgen dat er altijd iemand bij de persoon in kwestie blijft om hem, of haar, tegen zichzelf te beschermen. Bel vervolgens de alarmlijn en schakel met spoed de hulpdiensten in. Of, wanneer je dit op een veilige manier kunt doen, breng de betreffende persoon naar de dichtstbijzijnde spoedeisende hulpafdeling van het ziekenhuis.

Oorzaken van een posttraumatische stressstoornis

Je kunt een posttraumatische stressstoornis ontwikkelen op het moment dat je, een gebeurtenis doormaakt die te maken heeft met een feitelijk of dreigend overlijden, een ernstig letsel of een seksueel delict.

Artsen weten tot op de dag van vandaag nog niet zeker waarom bepaalde personen een posttraumatische stressstoornis ontwikkelen. Zoals met de meeste psychische problemen het geval is, wordt een posttraumatische stressstoornis waarschijnlijk veroorzaakt door een complexe combinatie van:

Stressvolle ervaringen, maar eveneens het aantal en de ernst van traumatische ervaringen die je in je leven mee hebt gemaakt,
Overgeërfde geestelijke gezondheidsrisico’s, zoals een familiegeschiedenis waarin angst en depressie voorkomen,
Geërfde persoonlijkheidskenmerken, in veel gevallen ook wel aangeduid als je temperament,
De wijze waarop je hersenen de chemische stoffen en de hormonen reguleert die je lichaam afgeeft als reactie op spanningen en stress.

Risicofactoren voor het ontwikkelen van een posttraumatische stressstoornis

Mensen van alle leeftijden kunnen een posttraumatische stressstoornis ontwikkelen. Sommige factoren kunnen je echter meer gevoelig maken om een posttraumatische stressstoornis te ontwikkelen nadat je een traumatische gebeurtenis door hebt gemaakt, zoals:

Het doormaken van een intense- of langdurige traumatische situatie,
Andere traumatische ervaringen die je eerder in je leven mee hebt gemaakt, zoals kindermishandeling,
Een baan hebben die de kans groter maakt dat je bloot wordt gesteld aan traumatische gebeurtenissen, zoals wanneer je werkt in het leger of als een first responder
Het lijden aan andere psychische problemen, zoals een angststoornis of een depressie,
Problemen ondervinden als gevolg van middelenmisbruik, zoals overmatig alcohol- of drugsgebruik,
Gebrek aan goede ondersteuning in je directe omgeving, zoals van je familie en vrienden,
Bloedverwanten hebben die bekend zijn met psychische problemen, zoals een angststoornis of een depressie.

Soorten traumatische gebeurtenissen

De meest voorkomende gebeurtenissen die leiden tot de ontwikkeling van een posttraumatische stressstoornis zijn:

Blootstelling aan extreme spanningen en angsten,
Lichamelijke mishandeling in je jeugd,
Seksueel misbruik of –geweld,
Een lichamelijke aanval,
Bedreigd zijn met een wapen,
Een ongeluk.

Een heleboel andere traumatische gebeurtenissen kunnen eveneens leiden tot een posttraumatische stressstoornis, zoals een:

brand,
natuurramp,
overval,
beroving,
vliegtuigongeval,
marteling,
ontvoering,
levensbedreigende medische diagnose gesteld krijgen,
terroristische aanslag,
overige extreme- of levensbedreigende gebeurtenissen.

Complicaties van een posttraumatische stressstoornis

Posttraumatische stressstoornissen kunnen heel je leven in de war sturen, je werk, je relaties, je gezondheid en je plezier in alledaagse dingen en activiteiten. Het hebben van een posttraumatische stressstoornis kan eveneens de kans op andere geestelijke gezondheidsproblemen vergroten, zoals:

een depressie,
een angststoornis,
problemen met drugs- of alcoholgebruik,
een eetstoornis,
Gedachten en actie die betrekking hebben op zelfdoding.

Het voorkomen van een posttraumatische stressstoornis

Na het overleven van een traumatische gebeurtenis, heeft een groot aantal mensen in eerste instantie symptomen die lijken op die van een posttraumatische stressstoornis, zoals:

het niet kunnen stoppen met denken aan de dingen die er zijn gebeurd,
het hebben van angstgevoelens, maar ook van woede, depressie of schuld.

Dit zijn allemaal veel voorkomende reacties op doorgemaakte traumatische ervaringen. Het gros van de mensen die aan trauma bloot worden gesteld, ontwikkelt echter geen langdurige posttraumatische stressstoornis.

Door op tijd hulp en ondersteuning te krijgen, kan worden voorkomen dat normale stressreacties erger worden en zich gaan ontwikkelen tot een posttraumatische stressstoornis. Dit kan betekenen dat je je dient te wenden tot familie en vrienden die bereid zijn om naar je te luisteren en je troost kunnen bieden. Het kan echter ook betekenen dat je een deskundige binnen de geestelijke gezondheidszorg in moet schakelen voor een korte therapie. Bepaalde mensen vinden het tevens nuttig om zich tot hun geloofsgemeenschap te wenden voor troost en ondersteuning als zijn een traumatische ervaring door hebben gemaakt en deze willen verwerken.

Ondersteuning die geboden wordt door anderen kan er tevens voor zorgen dat je je niet zult gaan richten op ongezonde manieren om met de doorgemaakte traumatische ervaring om te gaan, zoals in de vorm van alcohol- of drugsmisbruik.

Diagnosticeren van een posttraumatische stressstoornis

Om een posttraumatische stressstoornis te kunnen diagnosticeren, zal een arts waarschijnlijk:

Een lichamelijk onderzoek uitvoeren om na te gaan of er sprake is van andere medische problemen die mogelijk je symptomen tot gevolg kunnen hebben,
Een psychologische evaluatie uitvoeren, waarin een bespreking van je symptomen en de betreffende gebeurtenis, of zelfs meerdere gebeurtenissen, zal omvatten die tot je klachten hebben geleid,
De criteria in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), gebruiken, die uit zijn gegeven door de American Psychiatric Association.

Een diagnose van een posttraumatische stressstoornis vereist bijvoorbeeld een blootstelling aan een gebeurtenis die de een werkelijke, of mogelijke, dreiging om te overlijden, van geweld of van een ernstig letsel met zich mee heeft gebracht. Je blootstelling kan op één of meerdere van deze manieren aan de orde zijn:

Je was zelf direct betrokken bij de traumatische gebeurtenis,
Je was persoonlijk getuige van de traumatische gebeurtenis waar anderen slachtoffer van werden,
Je kent iemand in je directe omgeving die, of je voelde je zelf, bedreigd door de traumatische gebeurtenis,
Je wordt herhaaldelijk blootgesteld aan gedetailleerde beelden van traumatische gebeurtenissen (bijvoorbeeld wanneer je werkt als een first responder en dus vaak als eerste ter plaatse bent bij traumatische gebeurtenissen),

Je kunt een posttraumatische stressstoornis hebben op het moment dat de problemen die je ondervindt na deze blootstelling meer dan een maand aan blijven houden en aanzienlijke problemen tot gevolg hebben ten aanzien van je vermogen om te functioneren in sociale- en werkomgevingen en die tevens een negatieve invloed hebben op je relaties.

Behandelen van een posttraumatische stressstoornis

Een behandeling na het ontstaan van een traumatische stressstoornis kan je helpen weer controle over je leven te krijgen. De primaire behandeling zal bestaan uit psychotherapie, maar kan tevens het gebruik van bepaalde geneesmiddelen kunnen omvatten. Het combineren van deze behandelingen kan je symptomen helpen verbeteren doordat je:

vaardigheden aangeleerd krijgt waar je je symptomen mee aan kunt pakken,
wordt geholpen om positiever over jezelf, anderen en de wereld in het algemeen te denken,
je manieren aangeleerd krijgt om het hoofd te kunnen bieden aan situaties waarin je je opnieuw te maken krijgt met symptomen,
er een behandeling in gang wordt gezet om andere problemen die vaak verband houden met traumatische ervaringen, zoals een depressie, een angststoornis of alcohol- en/of drugsmisbruik, aan te pakken,
niet alleen hoeft te proberen om de last die een posttraumatische stressstoornis met zich meebrengt aan te pakken.

Psychotherapievoor de behandeling van een posttraumatische stressstoornis

Verschillende vormen van psychotherapie, ook wel gesprekstherapie genoemd, kunnen worden gebruikt om kinderen en volwassenen die lijden aan een posttraumatische stressstoornis te behandelen. Bepaalde vormen van psychotherapie die worden gebruikt bij de behandeling van een posttraumatische stressstoornis zijn onder meer:

Cognitieve therapie. Dit is een vorm van gesprekstherapie die je helpt om de manieren van denken (cognitieve patronen) die ervoor zorgen dat je vast blijft zitten te leren herkennen, bijvoorbeeld het hebben van negatieve denkbeelden ten aanzien van jezelf en de kans dat bepaalde traumatische dingen weer opnieuw zullen gebeuren. Voor een posttraumatische stressstoornis wordt cognitieve therapie vaak in combinatie met zogenaamde blootstellingtherapie ingezet.
Blootstellingtherapie. Deze gedragstherapie zal je helpen om zowel situaties als herinneringen die je beangstigend vindt, op een veilige manier onder ogen te zien, zodat je hier effectief mee om kunt leren gaan. Blootstellingtherapie kan in het bijzonder erg nuttig zijn wanneer je last hebt van flashbacks en nachtmerries. Eén behandeling maakt gebruik van virtual reality-programma’s waar je opnieuw de situatie kunt herbeleven die je het trauma heeft bezorgd.
Eye movement desensitization and reprocessing (oogbewegingsdesensibilisatie en opwerking, vaak afgekort als EMDR). Bij deze therapie wordt blootstellingtherapie gecombineerd met een reeks geleide oogbewegingen die je zullen helpen om traumatische herinneringen te verwerken en je manier van reageren te veranderen.
Een therapeut kan je helpen om vaardigheden aan te leren met betrekking tot het in de hand houden van stress en spanningen om zo stresssituaties en spanningen en stress in je dagelijkse leven beter aan te kunnen.

Al deze behandelingen kunnen je helpen om (weer) controle te krijgen over de blijvende angst na het doormaken van een traumatische gebeurtenis. Jij en de deskundige binnen de geestelijke gezondheidszorg die je behandeld kunnen bespreken welk therapie, of combinatie van therapieën, het best aan je persoonlijke behoeften kan voldoen.

Je kunt individuele therapie krijgen, maar ook deelnemen aan groepstherapie of een combinatie van deze twee mogelijkheden proberen. Groepstherapie kan een manier zijn om contact te maken met andere personen die soortgelijke ervaringen door hebben gemaakt.

Medicatie voor de behandeling van een posttraumatische stressstoornis

Uiteenlopende soorten geneesmiddelen kunnen de symptomen van een posttraumatische stressstoornis helpen verbeteren, zoals:

Antidepressiva. Deze middelen kunnen de symptomen van een depressie en angststoornis helpen verminderen. Ze kunnen eveneens helpen bij het verbeteren van slaapproblemen en van de concentratie. De selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI) sertraline en paroxetine zijn voorbeelden van medicijnen die worden gebruikt bij de behandeling van een posttraumatische stressstoornis.
Antiangstmedicatie. Deze geneesmiddelen kunnen ernstige angstgevoelens en daaraan gerelateerde problemen verlichten. Bepaalde antiangstmedicatie is echter bekend met een mogelijke vorm van verslaving, een reden waarom deze middelen over het algemeen slechts voor een korte periode gebruikt mogen te worden.
Prazosine. Ondanks dat uiteenlopende onderzoeken aan hebben gegeven dat prazosine bij bepaalde personen die lijden aan een posttraumatische stressstoornis nachtmerries kan verminderen of deze kan onderdrukken, liet een meer recent onderzoek geen voordeel zien ten opzichte van een placebo. Maar deelnemers aan dit recente onderzoek verschilden van de overige proefpersonen op vlakken die wellicht van invloed kunnen zijn op de uiteindelijke onderzoeksresultaten. Personen die prazosine overwegen, dienen eerst met een arts overleg te plegen om vast te kunnen stellen of hun specifieke situatie het proberen van dit middel zal rechtvaardigen.

Jij en je arts dienen goed samen te werken om erachter te komen wat de beste medicatie is, met uiteraard de minste bijwerkingen, voor je persoonlijke symptomen en je situatie. Wellicht merk je binnen een paar weken al een verbetering op van je gemoedstoestand en andere symptomen.

In alle gevallen dien je je arts op de hoogte te brengen van eventuele bijwerkingen of van eventuele andere problemen met geneesmiddelen die je gebruikt. Je dient dan wellicht meer dan één, of een combinatie van, geneesmiddelen gaan proberen, of je arts moet wellicht je dosering of gebruiksschema aanpassen voordat de optimale behandeling is gevonden.

Omgaan met, en ondersteuning krijgen of geven bij, een posttraumatische stressstoornis

Op het moment dat stress en andere problemen die door een traumatische gebeurtenis worden veroorzaakt je leven negatief beïnvloeden, dan dien je je huisarts, of deskundige binnen de geestelijke gezondheidszorg, om raad te vragen. Je kunt deze acties uiteraard ook ondernemen terwijl je gewoon doorgaat met de behandeling van een posttraumatische stressstoornis:

Volg je behandelplan. Ondanks het feit dat het een poosje kan duren om de voordelen van een therapie of medicijn op te merken, kan de behandeling toch effectief zijn en de meeste mensen beter maken. Herinner je er dan ook aan dat dit proces tijd zal kosten. Het volgen van je persoonlijke behandelplan en het geregeld praten met de deskundige binnen de geestelijke gezondheidszorg zal je namelijk vooruit helpen.
Meer informatie over een posttraumatische stressstoornis inwinnen. De kennis die je opdoet ten aanzien van een posttraumatische stressstoornis kan je helpen om te begrijpen wat je voelt, en dan kun je strategieën gaan ontwikkelen die je helpen om te gaan met je problemen en om op een effectieve wijze te reageren.
Zorg goed voor jezelf. Rust voldoende uit, eet gezond, beweeg genoeg en neem de tijd om je te ontspannen. Probeer het gebruik van producten waarin cafeïne en nicotine zit te verminderen of helemaal uit je leven te bannen. Deze stoffen kunnen namelijk je gevoelens van angst erger kan maken.
Ga niet zelf dokteren. Je wenden tot het gebruik van alcohol en/of drugs om je gevoelens te verdoven, is niet gezond, ondanks dat het wellicht een verleidelijke manier is om hiermee om te gaan. Dit kan namelijk voor extra problemen zorgen, maar bovendien ook de effectieve behandelingen in de war sturen en de werkelijke genezing in de weg staan.
Verbreek de cyclus. Wanneer je je angstig voelt, dan kun je besluiten om een stevige wandeling te gaan maken of aan de slag te gaan met een hobby om je weer beter te kunnen concentreren.
Zonder je je niet af. Besteed voldoende tijd aan mensen die je kunnen ondersteunen en die zorgzaam zijn, zoals familieleden, vrienden of personen binnen je geloofsgemeenschap. Je hoeft niet te praten over de dingen die er zijn gebeurd als je dat niet wilt. Het doorbrengen van wat tijd met geliefden kan echter helpen bij je genezing en je bovendien de nodige troost bieden.
Zoek een lotgenoten- of steungroep. Vraag de deskundige binnen de geestelijke gezondheidszorg die je behandelt om hulp bij het vinden van een lotgenoten- of steungroep. Ook kun je natuurlijk zelf op zoek gaan naar nuttige organisaties binnen je gemeenschap, of een andere ondersteuningsgroep, die een online community aanbieden.

Als je geliefde lijdt aan een posttraumatische stressstoornis

Iemand waar je van houdt kan een andere persoon lijken dan die je voor het trauma kende, hij of zijn kan bijvoorbeeld boos en prikkelbaar, of juist meer teruggetrokken en depressief zijn. Een posttraumatische stressstoornis kan namelijk de emotionele- en geestelijke gezondheid van een dierbare aanzienlijk belasten.

Het horen over het trauma dat heeft geleid tot de posttraumatische stressstoornis van je geliefde, kan pijnlijk voor je zijn en zelfs ervoor zorgen dat je bepaalde vervelende gebeurtenissen opnieuw gaat beleven. Je kunt merken dat je zijn, of haar, pogingen om met je te praten over het trauma probeert te vermijden, of dat je je hopeloos voelt omdat je bang bent dat je geliefde niet beter zal worden. Tegelijkertijd kunt je je schuldig voelen over het feit dat je je geliefde niet beter kunt maken of je het herstelproces niet kunt versnellen.

Je mag echter nooit vergeten dat je iemand niet kunt veranderen, maar dat je wel andere dingen voor hem of haar kunt doen, zoals:

Zoek naar meer informatie over een posttraumatische stressstoornis. Dit kan je namelijk helpen om beter te begrijpen wat je geliefde doormaakt.
Erken dat het vermijden van situaties en afzonderingsgedrag deel uitmaken van de aandoening. Op het ogenblik dat je geliefde je hulp afslaat, dan dien je hem of haar daar de ruimte voor te geven, terwijl je wel duidelijk maakt dat je er altijd zult zijn als dat nodig is.
Bied aan om mee te gaan naar medische afspraken. Op het moment dat je geliefde daar klaar voor is, kan samen naar afspraken gaan je helpen begrijpen van de aandoening en eveneens helpen bij de behandeling ervan.
Wees bereid om te luisteren. Laat je geliefde weten dat je bereid bent om te luisteren, maar dat je het eveneens begrijpt wanneer hij of zij juist niet wil praten. Probeer je geliefde dan ook niet te dwingen om over het trauma te praten totdat hij of zij daar zelf klaar voor is.
Moedig activiteiten aan. Ga samen na, en plan, gelegenheden om samen te zijn met familie en vrienden. Je kunt dit bijvoorbeeld doen door belangrijke gebeurtenissen samen te vieren of gewoon samen te komen en te genieten van het moment.
Zet je eigen gezondheid hoog op je prioriteitenlijstje. Zorg goed voor jezelf door gezond te eten, lichamelijk actief te zijn en genoeg rust te nemen. Neem de tijd om alleen, of juist met vrienden, door te brengen en activiteiten te ondernemen die je helpen om jezelf weer op te laden.
Zoek hulp op momenten dat je dat nodig hebt. Wanneer je problemen ondervindt met het hoofd te bieden aan de aandoening van je geliefde, dan contact dien je contact op te nemen met je huisarts. Hij, of zij, kan je dan eventueel doorverwijzen naar een therapeut die je kan helpen je persoonlijke spanningen en stress te verwerken.
Zorg voor veiligheid. Creëer een veilige plek voor jezelf en je kinderen op momenten dat je geliefde gewelddadig of beledigend wordt als gevolg van de posttraumatische stressstoornis.

Voorbereiding op een medische afspraak

Indien je vermoedt dat je last hebt van een posttraumatische stressstoornis, dan dien je een afspraak te maken met je huisarts of een deskundige binnen de geestelijke gezondheidszorg. Hieronder hebben we wat informatie voor je opeen rijtje gezet die je kunnen helpen bij je voorbereiding op een dergelijke afspraak en de zaken die je kunt verwachten. Als dat mogelijk is, dan doe je er verstandig aan om een familielid of een vriend(in) die je vertrouwd mee te nemen naar de betreffende afspraak. In bepaalde gevallen kan het namelijk lastig zijn om alle informatie die je krijgt te onthouden.

Wat kun je doen?

Maak voorafgaand aan je afspraak een lijstje met:

Alle symptomen waar je mee te maken hebt, en hoe lang deze al aanwezig zijn.
Belangrijke persoonlijke informatie, in het bijzonder gebeurtenissen of ervaringen, zelfs uit je verre verleden, waardoor je een intense angst, een gevoel van hulpeloosheid of een afschuw ervaart. Dit zal de arts helpen te achterhalen of er herinneringen zijn die je niet direct kunt aanwenden zonder dat je de overweldigende behoefte voelt om deze uit je gedachten te bannen.
Dingen die je bent blijven doen, of die je juist vermijdt, vanwege je persoonlijke spanningen of stress.
Je medische gegevens, zoals andere lichamelijke- of geestelijke gezondheidproblemen waar je mee bent gediagnosticeerd. Maar eveneens alle geneesmiddelen en/of supplementen die je gebruikt, en de daarbij behorende doseringen.
Vragen die je wilt stellen aan de arts, zodat je echt alles uit deze afspraak kunt halen.
Een aantal basisvragen om de arts, of de deskundige binnen de geestelijke gezondheidszorg, wilt stellen, kunnen zijn:
- Wat veroorzaakt volgens u mijn symptomen?
- Zijn er andere mogelijke oorzaken?
- Hoe gaat u mijn persoonlijke diagnose stellen?
- Is mijn toestand waarschijnlijk tijdelijk of langdurig van aard?
- Welke behandelingen raadt u aan voor de aandoening die is gediagnosticeerd?
- Ik heb andere gezondheidsproblemen. Op welke manier kan ik deze samen het beste beheren met de posttraumatische stressstoornis?
- Hoe snel verwacht y dat mijn symptomen zullen verbeteren?
- Verhoogt de posttraumatische stressstoornis mijn risico op andere psychische problemen?
- Raadt u thuis, op het werk of op school veranderingen aan om het herstel te bespoedigen?
- Zou het mijn herstel positief beïnvloeden als ik mijn leraren of collega’s over mijn aandoening vertel?
- Is er drukwerk over een posttraumatische stressstoornis voor handen dat ik kan gebruiken? Welke websites zou u me aanraden om eens te bezoeken?

Aarzel echter niet om ook andere vragen te stellen die spontaan in je opkomen tijdens de afspraak.

Wat kun je verwachten van je behandelaar?

Je arts zal je waarschijnlijk een aantal vragen stellen. Je moet er dus op voorbereid zijn om deze te beantwoorden en om tijd te reserveren om bepaalde punten over te slaan waar je de aandacht later extra wilt richten. Je arts kan je bijvoorbeeld vragen:

Van welke symptomen heb jij, of je dierbaren, last?
Op welk moment heb jij, of je geliefden, voor de eerste keer je symptomen opgemerkt?
Heb je ooit een traumatische gebeurtenis meegemaakt, of ben je daar getuige van geweest?
Heb je verontrustende gedachten, herinneringen of nachtmerries over het trauma dat je door hebt gemaakt?
Vermijd je bepaalde personen, locaties of situaties die je herinneren aan de traumatische ervaring?
Heb je problemen gehad op school, op je werk of in je persoonlijke relaties?
Heb je er ooit over nagedacht om jezelf, of andere personen, letsel toe te brengen?
Drink je alcohol of gebruik je drugs? Hoe vaak doe je dat?
Ben je in het verleden behandeld voor andere psychiatrische symptomen of psychische aandoeningen? Zo ja, welk vorm van therapie was in dat geval het meest nuttig?